Thu phí môi trường đối với nước thải công nghiệp: Từ quy định đến thực tế - Vẫn còn nhiều vướng mắc

Kết quả trong năm 2013, Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở TN-MT) đã tiếp nhận, thẩm định 38 lượt tờ khai và ra thông báo nộp phí tổng số tiền gần 80 triệu đồng, riêng từ đầu năm đến nay đã tiếp nhận, thẩm định 38 lượt tờ khai và thu phí được hơn 238 triệu đồng. Tuy nhiên, con số này so với tổng số cơ sở sản xuất thực tế vẫn còn rất nhỏ, vì có nhiều cơ sở cố tình lẩn tránh, chây ỳ thực hiện nghĩa vụ nộp phí; số cơ sở sản xuất, kinh doanh thường xuyên biến động do giải thể, ngừng hoạt động, dẫn đến khó khăn trong việc điều tra, cập nhật của cơ quan chức năng. Ngoài ra, việc giám định chất thải cũng chưa chính xác, khách quan do Chi cục chưa được bố trí kinh phí, phương tiện thực hiện, nên việc thẩm định, ra thông báo nộp phí chỉ dựa vào kết quả quan trắc, phân tích môi trường của cơ sở. Bên cạnh đó, việc thực hiện quy định này cũng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do sự khập khiễng giữa quy định và thực tiễn, theo phân tích của cán bộ Chi cục Bảo vệ môi trường, trên địa bàn tỉnh hiện có nhiều hộ chăn nuôi, giết mổ quy mô nhỏ lẻ, lượng nước thải phát sinh từ hoạt động này dưới 10 m3/ngày, bởi vậy việc áp dụng mức thu cố định 1,5 triệu đồng/năm theo Thông tư liên tịch số 63/2013/TTLT/BTC-BTNMT, hướng dẫn thực hiện Nghị định 25 đối với trường hợp này là không khả thi và bị các cơ sở phản đối, vì thông tư chỉ quy định mức dưới 30 m3/ngày là chưa phù hợp. Không những thế, việc xác định quy mô các cơ sở chăn nuôi gia súc, gia cầm tập trung để xác định mức phí là rất khó, do nội dung Nghị định 25 không làm rõ khái niệm “tập trung” là như thế nào. Trường hợp khác là hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản là đối tượng nộp phí BVMT, tuy nhiên, qua kiểm tra thực tế cho thấy phần lớn các cơ sở này chỉ phát sinh nước thải ở mức 1 – 2 m3/ngày, nên việc thu phí là không phù hợp.