Phân biệt da mất nước với da khô để chọn mỹ phẩm phù hợp

Ảnh minh họa

Khi không sản xuất dầu, da trở nên thô sần, khô và nhăn. Điều này có thể giải thích cụ thể bằng một chuỗi phản ứng sinh hóa như sau: làn da của bạn có một rào cản độ ẩm từ chất béo tự nhiên (lipid) giữ cho da luôn có độ ẩm cần thiết.

Khi da không sản xuất dầu, rào cản này bị hư hỏng dần sẽ tạo ra các vết nứt nhỏ, vô hình trong bề mặt da, khiến độ ẩm thoát ra ngoài, gây khô nứt bong tróc da.

Mặt khác, các vết nứt cũng khiến các chất kích thích thâm nhập vào da dễ dàng hơn – điều này giải thích tại sao da khô thường hay đi kèm với chứng mẫn cảm (tê rát, ngứa, khó chịu). Điều này lại dẫn đến sự suy giảm collagen và elastin, đẩy nhanh tốc độ lão hóa da, gây ra các triệu chứng nhăn, nám da.

Một số nguyên nhân khác tạo ra hiện tượng khô da gồm các yếu tố ngoại sinh (khí hậu và môi trường bao gồm tiếp xúc với các hóa chất như chất tẩy rửa và dung môi, tia cực tím...); các yếu tố nội sinh (khuynh hướng di truyền, lão hóa da sinh học do suy giảm hóc-môn estrogen thời mãn kinh, ảnh hưởng của kích thích tố và các bệnh lý về da và bệnh lý trong cơ thể (viêm da dị ứng, bệnh vảy nến, vảy cá và tiểu đường).

Mấu chốt trong điều trị da khô là sửa chữa hàng rào chất béo (lipid) bị hỏng và ngăn ngừa độ ẩm bị mất. Những thành phần dầu tự nhiên rất hữu hiệu khi giải quyết các vấn đề này gồm có: tinh dầu cà rốt, tinh dầu cranberry, ceramides, linoleic/linolenic axit, squalane, linoleic Acid, tocopheryl linoleate, phytosteroll shea butter (dầu bơ), dầu hướng dương, dầu đậu nành, dầu cây rum, dầu jojoba, dầu hạnh nhân, dầu hạt cải, sáp ong, dầu vừng... Sử dụng một loại serum đặc trị thích hợp dùng trước kem dưỡng ẩm để gia tăng hiệu quả của kem dưỡng.

Da mất nước là một tình trạng da khá đặc biệt, có thể do bẩm sinh cũng có thể do môi trường. Nó thiếu nước nhưng vẫn có thể sản xuất dầu. Điều này tạo ra một loại da hỗn hợp: có nhiều dầu trên vùng chữ T (trán, mũi, cằm) nhưng lại khô ở hai má. Loại da này thường xảy ra tình trạng bóng nhờn vào mùa đông nhưng khi trang điểm, vẫn có hiện tượng tróc da ở vùng mũi, hai má và không ăn phấn trên toàn bộ gương mặt.

Da mất nước có thể hình thành các nếp nhăn một cách dễ dàng do các tế bào trên mặt da bị “héo úa”. Nếu nhìn qua một chiếc kính lúp, da mất nước thường tạo ra những nếp nhăn nhỏ xíu hình tam giác. Da mất nước thường rất phổ biến trong số những người có da nhờn và có tiền sử mụn trứng cá (họ hay phải sủ dụng những chất tẩy rửa mạnh, thậm chí khắc nghiệt – và điều này là một tác nhân dẫn đến mất nước).

Biết được sự khác biệt giữa da khô và da mất nước là vô cùng quan trọng bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến việc chọn sản phẩm điều trị thích hợp.

Da khô cần được tăng cường các thành phần dầu thích hợp (như đã liệt kê ở trên), giúp nó ngăn ngừa sự thoát nước và sửa chữa hàng rào chất béo. Trong khi đó, với da mất nước, việc cần làm không phải là bổ sung dầu mà là bổ sung nước, nhằm cân bằng hàm lượng dầu – nước trên da. Đây chính là lý do tại sao nhiều người da mất nước vẫn thấy da càng ngày càng bong tróc hơn.

Khi bạn cảm thấy da thường xuyên căng chặt và bong tróc, bạn sẽ nghĩ do da mình là da khô, nhưng rất có thể đó lại là tình trạng da mất nước.

Theo khoa học, da khô là một loại da còn da mất nước là một tình trạng da. Loại da là thứ đã được quyết định trong bộ gene khi bạn còn chưa được sinh ra, cũng giống như màu da vậy, ví như da khô và da dầu, da trắng và da vàng. Nhưng da mất nước lại là tình trạng có thể xảy ra với bất kì làn da nào, tương tự như mụn, nó có thể chỉ xảy ra một thời gian, hoặc sau bao lâu vẫn chưa thấy kết thúc. 

Da mất nước cho thấy khả năng giữ nước của da bị suy giảm. Như một căn nhà mà không có cổng rào kiên cố thì sớm muộn cũng sẽ bị trộm khoắng sạch hết đồ đạc. Lớp màng bảo vệ da (hydrolipidic film) nếu không làm việc đúng chức năng sẽ khiến lượng nước trên da bị bốc hơi nhanh hơn bình thường, từ đó khiến da “khát nước”, kéo theo những nếp nhăn nhỏ li ti trên trán, má, bọng mắt.

Tất nhiên, khi khát nước chúng ta sẽ cần uống nhiều nước hơn bình thường, nên khi da bị mất nước, kem dưỡng ẩm sẽ thẩm thấu rất nhanh, còn lớp trang điểm sẽ sớm loang lổ và xám xịt vì da đã hút hết nước của kem nền.

Vậy phải làm sao để duy trì độ ẩm lý tưởng cho da?Việc sống ở một đất nước nhiệt đới với độ ẩm trong không khí cao đã khiến rất nhiều phụ nữ Việt nghĩ rằng: da đã đầy dầu rồi, sao vẫn cần bơm thêm độ ẩm vào da? Nhưng, đó là một sai lầm tai hại. Khi cảm nhận được rằng da đang khát nước, cơ thể của chúng ta - vốn là một bộ máy thông minh, sẽ có biện pháp điều chỉnh bằng cách tiết ra nhiều dầu hơn trên bề mặt da để ngăn lại quá trình bốc hơi.

Từ đó ta sẽ thấy da mất nước có dấu hiệu vừa bí bết dầu lại vừa bong tróc, kèm theo đó là mụn. Vậy đấy, thừa ẩm gây ra mụn, thiếu ẩm cũng gây ra mụn. Bạn không có cách nào khác ngoài việc giữ cho độ ẩm của da luôn ở mức lý tưởng.

Nếu như dưỡng ẩm nói chung chỉ đơn giản là bôi một lớp kem dưỡng để tạo một lớp màng khóa ẩm cho da, thì câu chuyện đưa nước vào da và giữ cho chúng không bốc hơi lại phức tạp hơn thế. Hãy cùng tìm ra những cách để giữ nước và duy trì độ ẩm:

Có những thành phần mỹ phẩm khiến da trở nên khô đi, nhạy cảm hơn nếu ở nồng độ cao như cồn và các chất tạo bọt công nghiệp. Chính vì thế nếu da bạn đang ở thời kỳ mất nước, hãy dùng những sản phẩm tẩy rửa dạng sữa (cleansing milk) ít bọt và những loại toner/ lotion không chứa cồn. Ngoài ra, việc lạm dụng tẩy tế bào chết hóa học cũng khiến lớp màng bảo vệ da bị xâm hại, dẫn đến mất nước. 

Trước khi dùng kem dưỡng ẩm như một lớp màng khóa bảo vệ, bạn hãy bổ sung nước cho da bằng các sản phẩm có kết cấu lỏng nhẹ hơn. Phần lớn toner hay lotion đều có thành phần cấp ẩm như hyaluronic acid, glycerin hay các chiết xuất thiên nhiên, chúng làm nhiệm vụ hút nước từ trong không khí hoặc từ lớp dưới da lên bề mặt, ngay tức thì tạo cho da cảm giác được ngậm nước, từ đó những nếp nhăn li ti sẽ biến mất.

Chuyển đổi kem dưỡng ẩm theo khí hậu và môi trường sống. Khả năng duy trì độ ẩm của làn da của bạn tương quan trực tiếp với khí hậu nơi bạn sinh sống. Nếu bạn đang quen với một môi trường ẩm ướt, bạn có thể sử dụng một loại kem dưỡng ẩm mà bạn sử dụng trong mùa hè có thể không đủ cho mùa Thu Đông.

Không áp dụng quá nhiều kem dưỡng ẩm. Một lớp dày kem trên mặt không giải quyết được vấn đề bởi sự hấp thụ của da là có hạn. Khi da không thể hấp thụ mà vẫn còn một lượng lớn kem trên mặt, da sẽ bị tắc nghẽn và gây ra mụn trứng cá.

HOÀI HƯƠNG