Canh Atiso hầm giò lợn

Đặc sản Đà Lạt

Từ những thế kỷ trước, vua chúa triều Nguyễn và các nhà cầm quyền chế độ thực dân, đế quốc đã chọn Đà Lạt làm nơi nghỉ dưỡng hàng năm. Họ xây dựng rất nhiều dinh thự tại đây và mang theo cả đoàn tùy tùng… Hoạt động này đã vô tình biến Đà Lạt trở thành một địa điểm du nhập văn hóa ẩm thực từ các vùng miền trên đất nước và cả ẩm thực Á - Âu. Các loại mứt, bánh kẹo, trà, rượu vang… dần dần ra đời trở thành đặc sản địa phương, làm nên thương hiệu của vùng đất này.

Atiso là cây thuốc nguồn gốc Ðịa Trung Hải, được người Pháp di thực vào trồng ở Việt Nam từ hàng trăm năm nay ở các vùng có khí hậu ôn đới như Ðà Lạt (Lâm Ðồng).

Cụm hoa và lá bắc có phần gốc nạc, thường được dùng làm rau ăn và làm thuốc. Lá hái lúc cây sắp ra hoa hoặc mới ra hoa, dùng làm thuốc. Hoa và cụm lá bắc Actiso dùng làm rau ăn. Nấu canh hoặc hầm với xương lợn hay nấu với gan lợn, ăn rất bổ.

Với bệnh nhân đái tháo đường có tác dụng hạ lượng đường trong máu (do có chất Inulin), ngoài ra còn có tác dụng nhuận gan, nhuận tràng, lợi tiểu, giải độc. Lá Actiso (và các chế phẩm chiết suất toàn phần như cao lỏng, cao đặc, cao khô Actiso) có tác dụng lợi tiểu, tăng tiết mật, thông mật, hạ cholesterol máu. Bảo vệ gan chống độc (do sự có mặt của 6 chất trong nhóm polyphenol và 10 chất nhóm acid alcol cùng các flavonoid).

Không biết từ bao giờ, Atiso đã trở nên gắn liền với bữa ăn của người Đà Lạt và là món ngon của rất nhiều thực khách khi đến với Đà Lạt. Trong các món ăn có liên quan đến loại hoa bổ dưỡng thần kỳ này không thể không nhắc đến “Canh Atiso hầm giò lợn” – món ăn nằm trong danh sách top 50 món ăn đặc sản của Việt Nam được Kỷ lục châu Á công nhận năm 2012. Đây là một món ăn giàu dinh dưỡng nhưng chế biến rất đơn giản, thích hợp cho những bữa cơm cuối tuần cả gia đình quây quần bên ông bà, cha mẹ.

Cách chế biến canh Atiso hầm giò heo

Nguyên liệu: Giò heo, hoa Atiso, cà rốt, hành lá, ngò, hành tím, muối, tiêu, đường, bột ngọt, hạt nêm.

Cách làm: Giò heo cắt khoanh vừa ăn, rửa sạch, chần qua nước sôi có muối cho săn lại. Sau đó vớt ra và để ráo, ướp với hành tím đập dập và muối, tiêu, đường, bột ngọt, hạt nêm.

Cà rốt rửa sạch, cạo vỏ, cắt khoanh tròn dày 0,5cm. Hoa Atiso rửa sạch bằng nước muối, sau đó xả kỹ từng kẽ lá dưới vòi nước. Để ráo cắt làm đôi hoặc làm tư (tùy theo độ lớn nhỏ của hoa). Cuống Atiso xắt vát xéo mỏng khoảng 0,5cm

Chế biến: Khi nước sôi, cho vào một thìa muối sau đó mới cho giò heo đã ướp vào hầm. Nhớ chú ý vớt bọt cho nước trong. Hầm cho đến khi da heo bắt đầu trong là vừa.

Khi chân giò bắt đầu chín thả hoa Atiso, cuống Atiso và cà rốt vào tiếp tục đun khoảng 10 phút, sau đó nêm đủ gia vị sao cho vừa ăn là được.

Múc canh Atiso hầm giò lợn ra bát, rắc lên chút hạt tiêu, hành lá và rau mùi. Khi ăn vừa cảm thấy vị ngọt của thịt, cà rốt và vị ngọt mát rất đặc trưng của Atiso.

Phan Võ Diệu An