Khoa học - công nghệ kém hiệu quả: Không phải do thiếu vốn đầu tư

Đại biểu chất vấn tại phiên họp.

Tại buổi chất vấn, nhiều đại biểu quan ngại, TPHCM là đầu tàu phát triển song doanh nghiệp khoa học - công nghệ (KHCN) của thành phố ít, sản phẩm của daonh nghiệp (DN) công nghệ không có giá trị gia tăng cao. 

Chỉ có 46 doanh nghiệp KHCN?

Đại biểu Lê Thị Ngọc Thanh đặt vấn đề: “Các nhà nghiên cứu thị trường thông tin, DN không có cơ hội dự sinh nhật lần thứ 2 của mình. Nghĩa là vừa ra đời đã phải đóng cửa. Sở KHCN có giải pháp gì hay không?”. 

Theo ông Nguyễn Việt Dũng- Giám đốc Sở KHCN, có khoảng 90% DN đổi mới sáng tạo thất bại sau 2 - 3 năm hoạt động. Năm nay sẽ nghiệm thu 300 đề tài và có 90% đề tài được áp dụng, tuy nhiên hiệu quả ứng dụng chỉ đạt 33%. Lý do, sản xuất manh mún, nhỏ lẻ thì không thể mang lại hiệu quả cao như sản xuất quy mô lớn. 

Tuy nhiên, đa số đại biểu tham dự kỳ họp khẳng định, đóng góp của KHCN còn hạn chế. Cả thành phố chỉ có 46 doanh nghiệp KHCN là không ổn. Và đáng nói là hàm lượng đóng góp cho kinh tế thành phố như thế nào, đạt được kỳ vọng hay không? Đáng thất vọng hơn, DN nằm trong khu công nghệ cao lại không mang lại sản phẩm có giá trị gia tăng cao.

Liên quan vấn đề này, Giám đốc Sở KHCN cho rằng, DN nhỏ và vừa quá nhiều nên việc ứng dụng KHCN không khả quan. Chỉ có 46 doanh nghiệp KHCN trên tổng số 300.000 DN. Ông Dũng cũng cho rằng, số doanh nghiệp KHCN cao hơn mức hiện nay nhiều, chẳng qua do DN không đăng ký vì thủ tục khó khăn, chính sách chồng chéo. Theo vị này, mục tiêu năm 2020, thành phố phấn đấu có khoảng 300 doanh nghiệp KHCN.

Tuy nhiên, cách giải thích này không thuyết phục được đa số đại biểu.

Trước băn khoăn nhiều về việc không ứng dụng tốt KHCN vào sản xuất, Sở KHCN hy vọng nhận được sự chia sẻ: “Trong ngành cũng mong muốn các kết quả nghiên cứu mang lại hiệu quả đột phá cho sự phát triển của thành phố. Tuy nhiên, khi đi vào thực tiễn không đơn giản”. Giám đốc Sở này cũng cho rằng do thiếu vốn đáp ứng quá trình nghiên cứu. Hàng năm chi khoảng 200 tỷ đồng cho nghiên cứu KHCN, là quá ít so với các nước.

Nhìn nhận kết quả áp dụng KHCN vào sản xuất trên địa bàn thành phố hiện nay, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm- Chủ tịch HĐND TPHCM nhấn mạnh, nói thành phố không có kinh phí để nghiên cứu KHCN là chưa đúng. “Sở KHCN chưa thể hiện được vai trò “nhạc trưởng”, đang đầu tư dàn trải nên hiệu quả chưa cao. Bên cạnh đó là giải pháp chưa đủ mạnh. Cần xem lại kế hoạch thực hiện như thế nào”- bà Quyết Tâm yêu cầu; đồng thời chỉ đạo, ngoài nguồn vốn ngân sách chi cho hoạt động nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ, đầu tư KHCN phải phát huy vai trò của xã hội, DN nhiều hơn nữa. Sở KHCN phải là “nhạc trưởng” thúc đẩy  phát triển kinh tế, năng suất lao động…

Ngập úng và giảm nghèo

Cũng tại phiên họp, những vấn đề dân sinh bức xúc đã được các địa biểu nêu ra.

Về vấn nạn ngập úng, có ứng dụng KHCN nhưng chưa hiệu quả được giải thích là vì miệng của ống bơm, áp lực nước của ống bơm và tình trạng nghẹt ở các ống thoát nước. Như vậy, trước khi đặt vấn đề ký hợp đồng với DN thì Sở KHCN có tham mưu cho UBND thành phố xem các vấn đề mang tính chất về KHCN để đạt được hiệu quả không? Thực tế, sau khi kí hợp đồng chi bao nhiêu tiền để thuê máy bơm chống ngập cho đường Nguyễn Hữu Cảnh và sẽ còn phải chi bao nhiêu nữa?

Trả lời câu hỏi này, Giám đốc Sở KHCN cho biết Sở có tham mưu giải pháp chống ngập trên toàn địa bàn chứ không riêng đường Nguyễn Hữu Cảnh. Thế nhưng do trong quá trình thử nghiệm, nghiên cứu khoa học vào thực tế nên chưa có kết quả sớm. Thường thì một công trình nghiên cứu muốn có kết quả ngay cần thời nghiên cứu, thử nghiệm rất dài. Với trường hợp chống ngập đường Nguyễn Hữu Cảnh, các đơn vị nghiên cứu cần phải rà soát cho kỹ nguyên nhân vì sao chưa hiệu quả. Nếu như từ đầu dập tắt sáng tạo, nghiên cứu của doanh nghiệp nghĩa là, dập tắt sự phát triển, ứng dụng của KHCN vào đời sống.

Cũng trong ngày chất vấn, Giám đốc Sở LĐTBXH TPHCM Lê Minh Tấn đã trả lời đại biểu HĐND xoay quanh chương trình giảm nghèo bền vững kết hợp với dạy nghề, các chế độ chính sách của các đội tượng liên quan. Theo ông Tấn, thời gian qua thành phố tập trung hỗ trợ các giảm nghèo. Kết quả, “giảm nghèo vững thì có, còn bền hay không thì... không chắc lắm”.    

Thanh Giang