Sán làm tổ
Ấu trùng sán lá gan lớn có thể ra ngoài gan, sán non có thể cư trú ở não, đại tràng, dưới da, khớp... gây ra các triệu chứng phức tạp rất khó chẩn đoán. Tất cả những triệu chứng này được các bác sĩ cảnh báo, nguyên nhân do ăn đồ tái sống như gỏi, nem chua, chạo hay tiết canh.
GS Nguyễn Văn Đề, nguyên Trưởng khoa Ký sinh trùng (ĐH Y Hà Nội) cho biết, chưa có nghiên cứu nào đánh giá cụ thể trong một bát tiết canh, hay trong một lạng gỏi sống, nem chạo chứa bao nhiêu loại kí sinh trùng, bao nhiêu ấu trùng sán.
Tuy nhiên, vị chuyên gia này cũng cảnh báo, người dân rất dễ nhiễm bệnh sán xơ mít (làm tổ trong não, trong cơ thể), sán xơ mít (người gạo) với thói quen ăn đồ tươi sống (nem chạo, nem chua, gỏi, tiết canh…) có nhiễm trứng, ấu trùng sán.
Theo đó, bệnh sán xơ mít có ở khắp mọi nơi, nhất là ở những vùng có phong tục ăn thịt lợn sống, chưa nấu chín hoặc quản lý phân chưa tốt. Sán dài 2 - 3m hoặc hơn, gồm nhiều đốt, có đốt cổ mảnh, có đốt thân trưởng thành, có đốt già. Trong một đốt sán già có thể chứa tới 55.000 trứng, những đốt già ở cuối thường rụng thành từng đoạn 5,6 đốt liền nhau, theo phân ra ngoài.
Vật chủ trung gian của sán xơ mít chủ yếu là lợn. Khi lợn ăn phải đốt sán hoặc trứng sán, trứng sán qua dạ dày đến ruột lợn, ấu trùng chui qua thành ruột vào hệ thống tuần hoàn và đi khắp cơ thể lợn. Sau khi lợn ăn phải ấu trùng từ 24 - 72 giờ, ấu trùng sán sẽ cư trú ở các mô liên kết hoặc ở cơ, sau 2 tháng ấu trùng tạo thành một nang có vỏ bọc ngoài gọi là gạo lợn.
BS Nguyễn Trung Cấp - Trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cho biết, chính thói quen ăn đồ nướng hoặc nhúng tái, tiết canh cũng có thể dễ dẫn đến nhiễm trùng sán vì kiểu chế biến này chỉ làm chín lớp ngoài của thức ăn, còn phía trong có thể chưa chín và mầm bệnh vẫn còn.
“Sán trong ruột người có thể dài từ vài mét tới hàng chục mét và chúng ăn mất các chất dinh dưỡng trong ruột làm cho người nhiễm sán suy dinh dưỡng, suy kiệt...
Tiết canh, món khoái khẩu của nhiều người
Tùy thuộc vào vị trí, sán xơ mít sẽ gây ra những biểu hiện khác nhau. Nếu sán nằm ở não sẽ gây ra rối loạn chức năng như động kinh, liệt, nói ngọng, rối loạn ý thức, đau đầu, nhức đầu dữ dội. Nếu sán ký sinh ở mắt sẽ gây chèn ép sau nhãn cầu như tăng nhãn áp, giảm thị lực, song thị. Ở cơ vân sẽ xuất hiện những nang dưới da có kích thước 0,5 - 2cm dễ dàng di chuyển, không ngứa, thường sẽ xuất hiện ở cơ bắp tay, chân hoặc cơ liên sườn, cơ lưng, cơ ngực, gây giật cơ”, BS Nguyễn Trung Cấp nói.
Ngoài ra, theo GS Nguyễn Văn Đề, khi ăn các món sống rất dễ mắc bệnh sán lá gan lớn. Đáng lưu ý hầu hết trâu, bò đều nhiễm sán lá gan lớn với tỷ lệ đến 98%. Bệnh sán lá gan lớn có diễn biến cấp tính, gây đau bụng vùng gan, tổn thương gan, nguy hiểm đến tính mạng do vỡ gan. Ấu trùng sán lá gan lớn có thể ra ngoài gan, sán non có thể cư trú ở não, đại tràng, dưới da, khớp... gây ra các triệu chứng phức tạp rất khó chẩn đoán.
Theo các bác sĩ, cách tốt nhất để phòng bệnh là không được ăn rau sống, uống nước lã, không ăn thịt lợn tái sống, không ăn tiết canh, không để phân của người hoặc vật nhiễm sán có nguy cơ lây lan.
HUYỀN ANH
BÌNH LUẬN