Người hút thuốc lá không chỉ tự rước bệnh vào người mà còn làm hại cả người xung quanh khi 2/3 số khói lan tỏa ra môi trường mà không vào phổi người hút. Ước tính cứ 10 người hút thuốc tử vong thì một người chết do hít khói thuốc thụ động.
Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở ngưởi trưởng thành (GATS) do Bộ Y tế phối hợp với Tổng Cục thống kê cũng cho thấy tỷ lệ hút thuốc vào năm 2015 có xu hướng giảm so với năm 2010, tỷ lệ hút thuốc chung là 23,8% năm 2010 và 22,5% năm 2015, tỷ lệ nam giới hút thuốc là 47,4% năm 2010 và 45,3% năm 2015 và tỷ lệ nữ giới hút thuốc là 1,4% năm 2010 và 1,1% năm 2015.
Việc thực thi qui định môi trường không khói thuốc đã đạt những kết quả đáng kể, giúp làm giảm việc tiếp xúc với khói thuốc thụ động ở Việt Nam. Tuy nhiên, tỷ lệ tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động vẫn còn cao tại gia đình (gần 60%), nơi làm việc (42%) và nơi công cộng, đặc biệt là trong nhà hàng (80,7%).
Người hút thuốc lá không chỉ tự rước bệnh vào người mà còn làm hại cả người xung quanh khi 2/3 số khói lan tỏa ra môi trường mà không vào phổi người hút.
Người không hút thuốc lá nhưng hít thở phải khói thuốc lá vẫn có thể mắc các chứng bệnh của người hút thuốc lá như viêm phế quản mãn, giãn phế nang, ung thư phổi, nhồi máu cơ tim, rối loạn khi thai nghén, sinh đẻ và một số bệnh khác. Ước tính cứ 10 người hút thuốc tử vong thì một người chết do hít khói thuốc thụ động.
Khói thuốc lá chiếm 4% khối lượng điếu thuốc, trong đó chứa những chất nguồn gốc thực vật chưa cháy hết, các hydrocarbua thơm như benzopren là chất gây ung thư mạnh nhất (mỗi điếu thuốc lá có 40 - 50mg chất này).
Phụ nữ có chồng hút thuốc lá thì tỷ lệ mắc bệnh phổi cao hơn phụ nữ có chồng không hút thuốc. Để bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng, giữ một môi trường không khí trong lành cần nghiêm cấm hút thuốc lá nơi công cộng, phòng họp, hội trường, rạp hát... đặc biệt là nơi có nhiều trẻ em, có đông phụ nữ, nhất là phụ nữ mang thai; đồng thời bố trí chỗ riêng cho người nghiện giải được cơn thèm thuốc.
Nhằm giảm số người hút thuốc, nhiều biện pháp được đưa ra như in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh, tăng thuế thuốc lá, tăng cường truyền thông về tác hại của thuốc lá thậm chí đưa cả vào luật chế tài xử phạt… Tuy nhiên, theo tiến sĩ Lê Thị Thanh Hương, Đại học Y tế công cộng, những người đang hút thuốc bỏ thuốc thực sự khó. Vì thế một trong những mục tiêu can thiệp quan trọng là người trẻ chưa hút.
Để giúp ngăn ngừa trẻ không sử dụng thuốc lá, các chuyên gia khuyến cáo, bố mẹ hãy thảo luận về việc hút thuốc theo cách khiến trẻ không có cảm giác bị trừng phạt hay phán xét (nếu phát hiện trẻ tập tọng hút thuốc). Đặc biệt việc làm này phải được thực hiện thường xuyên, trong những cuộc nói chuyện ấy bố mẹ nên nhấn mạnh những nguy hiểm của việc hút thuốc lá đối với sức khỏe.
Bố mẹ hãy hỏi những gì trẻ thấy hấp dẫn hoặc không hấp dẫn về việc hút thuốc. Hãy là một người lắng nghe kiên nhẫn; đọc, xem ti vi và đi xem phim với trẻ - nhằm giúp trẻ tránh xa việc tiếp xúc với những hình ảnh liên quan đến thuốc lá. So sánh những hình ảnh truyền thông với những gì xảy ra trong thực tế; khuyến khích trẻ em tham gia vào các hoạt động thể chất để bé không cảm thấy chán nản dẫn đến việc tìm đến các thói xấu như hút thuốc…
Đặc biệt, để con tránh xa với thuốc lá thì việc đầu tiên bố mẹ - người thân hãy làm gương cho trẻ. Nếu bố mẹ không hút thuốc thì việc nói với trẻ tránh xa thuốc lá thuận lợi hơn rất nhiều lần so với những gia đình có người thân nghiện thuốc.
HUYỀN ANH
BÌNH LUẬN