Cảnh giác bệnh liên cầu lợn

Nhiều ca bệnh liên cầu lợn là do món tiết canh gây ra.

Điều tra các ca bệnh nhiễm liên cầu lợn trên người cho thấy khoảng 70% bệnh nhân mắc liên cầu lợn có ăn tiết canh lợn. Các ca mắc còn lại do ăn nem chạo sống, do tiếp xúc, giết mổ lợn bệnh.

70% ca bệnh liên cầu lợn là do món tiết canh gây ra 

Thông tin từ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lai Châu cho biết, ngày 18/2, BV tiếp nhận một bệnh nhân trong trạng thái hôn mê sâu, trên mặt xuất hiện những mảng tím và suy hô hấp. 

Bác sĩ Phan Văn Dinh, trực cấp cứu Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lai Châu cho biết, bệnh nhân là Vàng Văn Tả, 34 tuổi, ở bản Lang, xã Bản Lang, huyện biên giới Phong Thổ. 

Người nhà cho biết ngày 30 Tết, gia đình có mổ lợn, đánh tiết canh để anh em, trong đó có Vàng Văn Tả, cùng ăn. Sau đó, anh Tả có biểu hiện sốt nhẹ, khó thở, gia đình nghĩ do thay đổi thời tiết, Tả bị cảm cúm. Ngày 17/2 (mùng 2 Tết), bệnh nhân có biểu hiện sốt cao, nôn khan, đi ngoài, người mệt mỏi. 

Đến sáng 18/2 (mùng 3 Tết), người nhà phát hiện bệnh nhân đã hôn mê, trên mặt, cánh tay xuất hiện những mảng bầm tím, liền đưa đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Bệnh nhân nhập viện trong trạng thái hôn mê, suy hô hấp, mạch nhanh, huyết áp tụt.

Tiếp nhận bệnh nhân, các bác sĩ Khoa Truyền nhiễm đã truyền dịch nâng huyết áp, dùng kháng sinh, áp dụng phác đồ điều trị tích cực. Chẩn đoán ban đầu dựa trên việc bệnh nhân có ăn tiết canh sống, các bác sĩ nghi bệnh nhân bị nhiễm khuẩn qua thức ăn. Do tiên lượng có những diễn biến xấu, bệnh nhân đã được chuyển về Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương tiếp tục điều trị. 

Theo Cục Y tế dự phòng, bệnh liên cầu lợn xảy ra rải rác quanh năm nhưng thường vào những tháng cuối năm và đầu năm âm lịch bệnh có xu hướng gia tăng. Nguyên nhân là do trong thời gian này, nhiều gia đình mổ lợn để ăn Tết và nhiều nơi có tập tục ăn bát tiết canh cho may mắn. Chính vì vậy, số ca mắc liên cầu lợn thường tăng lên trong dịp này.

Theo PGS.TS Trần Đắc Phu - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), lợn mang liên cầu khuẩn là nguồn lây nhiễm chính. Bệnh có thể lây truyền trực tiếp cho con người thông qua việc ăn thịt lợn và các sản phẩm từ lợn bệnh hay lợn mang mầm bệnh chưa nấu chín (như tiết canh, nem chua, nem chạo…) hoặc do tiếp xúc với mầm bệnh thông qua các tổn thương, trầy xước trên da (đặc biệt là những người giết mổ, chăn nuôi, vệ sinh chuồng trại, chế biến thực phẩm…).

Điều tra các ca bệnh nhiễm liên cầu lợn trên người cho thấy khoảng 70% bệnh nhân mắc liên cầu lợn có ăn tiết canh lợn. Các ca mắc còn lại do ăn nem chạo sống, do tiếp xúc, giết mổ lợn bệnh. Hiện nay, chưa có bằng chứng bệnh liên cầu lợn có thể lây trực tiếp từ người sang người.

Bệnh diễn tiến nhanh và nặng

Người dân thường có quan điểm cho rằng lợn do gia đình nuôi, lợn chăn nuôi dân dã, thả rông là lợn sạch và có thể ăn tiết canh. 

Tuy nhiên, các chuyên gia ngành thú y cho biết bất kể giống lợn nào, được chăn nuôi trong các điều kiện, hoàn cảnh đều có nguy cơ nhiễm liên cầu khuẩn.

Thông thường vi khuẩn liên cầu thường cư trú ở vùng họng của lợn mà không gây bệnh cho lợn, những con lợn này chính là lợn lành mang mầm bệnh, bệnh chỉ phát ở những con có sức miễn dịch yếu.

Với lợn nhiễm liên cầu khuẩn (cả lợn lành mang mầm bệnh và lợn bệnh) trong máu (tiết canh) và thịt lợn sẽ chứa một lượng lớn vi khuẩn. Tỷ lệ mang mầm bệnh liên cầu khuẩn không triệu chứng trong một đàn lợn khoảng 60% - 100%.

Theo Cục Y tế dự phòng, khi người bị nhiễm liên cầu khuẩn lợn, bệnh sẽ diễn biến nhanh chóng, gây sốc nhiễm khuẩn, hôn mê và suy đa phủ tạng. Người nhiễm bệnh liên cầu lợn bao gồm 3 thể nhiễm trùng huyết, viêm màng não mủ hoặc kết hợp cả hai. Tùy từng thể mà bệnh diễn biến nặng hay nhẹ, có trường hợp bị nặng ngay từ ban đầu.

Thời gian ủ bệnh của liên cầu lợn trên người là từ vài tiếng đến 4-5 ngày, tùy cơ địa mỗi người. 

Khi nhiễm liên cầu lợn, người bệnh có biểu hiện sốt nóng, sốt lạnh, buồn nôn, nôn và đi ngoài (nhưng không đi nhiều lần) khiến nhiều người lầm tưởng với các rối loạn tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm thông thường.

Người bệnh cũng có biểu hiện đau đầu, ù tai, điếc, cứng gáy, tri giác lơ mơ, xuất hiện các ban hoại tử trên da do nhiễm trùng huyết, viêm màng não mủ vì liên cầu lợn. 

Trường hợp nặng, có thể bị sốc nhiễm độc, trụy mạch, cơ thể lạnh, tụt huyết áp, nhiễm khuẩn huyết cấp tính, rối loạn đông máu nặng, suy hô hấp, suy đa phủ tạng, hôn mê và tử vong.

Bệnh có thể điều trị bằng kháng sinh, tuy nhiên thời gian điều trị thường kéo dài với những loại kháng sinh đặc trị liều cao và phải sử dụng nhiều biện pháp hỗ trợ khác như lọc máu, hỗ trợ hô hấp và tuần hoàn.

Nếu bệnh nhân bị liên cầu khuẩn lợn thể viêm màng não mủ có thể phải nằm viện điều trị ít nhất là 3 tuần. Có những bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết phải điều trị đến 2 tháng với chi phí lên đến hàng trăm triệu đồng. 

Ngoài ra, bệnh có thể gây tử vong nếu điều trị muộn với tỷ lệ tử vong do nhiễm liên cầu lợn là khoảng 7%. Nếu bệnh nhân được cứu sống, tỷ lệ di chứng cũng rất cao, khoảng 40% (thường là điếc không hồi phục). 

Đặc biệt là người bệnh vẫn có thể mắc lại lần sau do bệnh không để lại miễn dịch lâu dài.

Bộ Y tế khuyến cáo hiện chưa có vaccine phòng nhiễm liên cầu khuẩn lợn cho người. Tuy nhiên, vi khuẩn gây bệnh liên cầu lợn hoàn toàn bị tiêu diệt khi thực phẩm được nấu chín kỹ. Vì vậy, người dân không nên ăn tiết canh và các sản phẩm từ thịt lợn chưa được nấu chín; không mua bán, vận chuyển, giết mổ lợn ốm, chết hoặc sản phẩm từ lợn không đảm bảo vệ sinh; không sử dụng thịt lợn có màu đỏ khác thường, xuất huyết hoặc phù nề.

Thu Thanh