Cà phê không chỉ để uống

Tour du lịch cà phê, tại sao không?

Ở nhiều quốc gia, hình thành tour du lịch chuyên về cà phê không phải chuyện lạ. Colombia, đất nước xuất khẩu cà phê thứ 3 thế giới (Việt Nam đứng thứ 2) có một hệ thống tour tuyến cho khách tham quan tìm hiểu văn hóa cà phê khá phong phú và chuyên nghiệp. Hướng dẫn viên ở các tour này là người nông dân trồng cà phê bản địa, được đào tạo nghiệp vụ bởi Hiệp hội cà phê quốc gia. Tại vùng trung tâm cây cà phê Salento, mỗi ngày ước tính có hàng vạn lượt khách tham quan. Những chiếc xe Jeep chuyên chở cà phê còn thêm cả nhiệm vụ chở khách. Du khách không chỉ tham quan cây cà phê, còn được đi trekking trong các vườn trang trại cà phê rộng lớn, theo dõi quy trình hái quả, chăm sóc cây, được giới thiệu về lịch sử hình thành phát triển cây cà phê và đương nhiên không thể thiếu thưởng thức văn hóa cà phê Colombia.

Ở Brazil, đất nước xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới, tour du lịch cà phê là một trong các nguồn thu chính ở các vùng trồng cà phê. Bởi không chỉ là du lịch. mỗi chuyến tham quan còn là nơi để các trang trại mở rộng giới thiệu và bán sản phẩm cho khách hàng.

Ảnh: Minh Đức

Với hơn 89% diện tích trồng cà phê cả nước (hơn 400.000 ha), Tây Nguyên có đầy đủ tố chất để phát triển tour tuyến du lịch kiểu này thành trọng điểm. Thế nhưng thực tế, đây lại là tiềm năng đang bị bỏ ngỏ chưa được khai thác hết. Tour du lịch truyền thống đến Tây Nguyên 5 - 6 ngày chỉ dành tầm một vài giờ ở một trang trại cà phê nhỏ và chỉ có vậy.

Ông Nguyễn Trọng Khang, chủ một trang trại cà phê Buôn Ma Thuột cho hay, nếu như phát triển du lịch cà phê thì những cơ sở nhỏ lẻ như ông sẽ có cơ hội tiếp thị đến khách hàng hơn nhiều: “Để sản phẩm đến với khách hàng phải qua rất nhiều khâu trung gian. Nếu có được sự liên kết đưa thẳng khách du lịch đến các trang trại thì chúng tôi sẽ tiện lợi hơn trong việc quảng bá, mà du khách cũng có thêm điểm đến thú vị”.

Liên hoan cà phê và cú hích

Số lượng khách tăng từ 300.000 lượt lần thứ nhất, đến 350.000 lượt thứ 2 và cho đến nay, lần thứ 6, Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk) đã trở thành lễ hội cấp quốc gia được tổ chức 2 năm một lần. Với tinh thần “Nhằm quảng bá thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột, khẳng định vị thế của cà phê Đắk Lắk nói riêng và cà phê Việt Nam nói chung”. Theo lời Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Huỳnh Vĩnh Ái, năm nay lễ hội cà phê tỏ ra khá quy củ với nhiều hoạt động, bao gồm cả lễ hội cồng chiêng nằm trong khuôn khổ lễ hội cà phê. Văn hóa Tây Nguyên nói chung, văn hóa cà phê nói riêng được tập trung giới thiệu khá đầy đủ. Nói đây là ngày hội của giới làm cà phê không sai, nhưng cũng là một dịp để kích cầu du lịch.

Lễ hội cà phê năm nay, đã có những đơn vị tổ chức tour cà phê phục vụ du khách làm điểm nhấn cho lễ hội. Trong tour, du khách có thể tìm hiểu khám phá cả quá trìnhtrồng, chămsóccàphê Buôn Ma Thuột và thậm chí được tham gia cả quá trình rang xay chế biến, phân biệt cà phê sạch.

Thế nhưng, đó mới chỉ là các tour mang tính tạm thời “nghe ngóng” nhiều hơn là tập trung theo một tuyến phát triển bền vững. Lễ hội chỉ là một cú hích, để có được những hoạt động bổ sung. Nhưng về lâu dài, rất cần mở rộng các sản phẩm cho tour chứ không chỉ dừng ở việc tham quan.

Tuy nhiên, để hình thành một tuyến du lịch cố định và phát triển sản phẩm, không chỉ dừng ở việc có tour. Muốn vậy cần có một chiến lược cụ thể để hình thành một văn hóa cà phê thực thụ. Chẳng hạn như, Buôn Ma Thuột thiếu một bảo tàng cà phê đúng nghĩa để du khách hiểu về cà phê. Bảo tàng cà phê tại TP. Buôn Ma Thuột mới chỉ dừng ở mức độ một phòng trưng bày mang tính chất cá nhân. Hoặc Tây Nguyên cũng thiếu các địa điểm có tính nổi bật để đưa du khách đến giới thiệu. Hay xa hơn, các sản phẩm lưu niệm của văn hóa cà phê vẫn còn là thị trường gần như bỏ ngỏ ở Tây Nguyên. Cà phê không chỉ để uống. Để biến cà phê thành hơi thở, thành một thứ văn hóa đậm đà, để du khách đến và nhớ, là câu chuyện không dễ của vùng đất đỏ nắng gió này.

Mai Nguyên