Bộ trưởng Phạm Vũ Luận trả lời chất vấn về giải pháp thực hiện chủ trương “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục-đào tạo”; Chương trình hành động cụ thể để khắc phục tình trạng “dạy thêm, học thêm” tràn lan và “bệnh thành tích” trong ngành giáo dục; giải pháp khắc phục tình hình sinh viên tốt nghiệp không tìm được việc làm hoặc làm việc trái chuyên ngành được đào tạo; chất lượng đào tạo chưa đạt yêu cầu của đơn vị tuyển dụng; tình trạng gia tăng bạo lực học đường và các hiện tượng tiêu cực trong ngành giáo dục...
Tham gia phiên chất vấn và trả lời chất vấn còn có Bộ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thái Bình; Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thế Phương; Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thị Minh.
Giải pháp thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo
Trả lời chất vấn của đại biểu Lê Thị Nga, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội về những giải pháp giải quyết những vấn đề cấp bách của giáo dục hiện nay, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho biết những bất cập yếu kém trong quản lý nhà nước về giáo dục thời gian qua chính là nguyên nhân của tình trạng cả xã hội chưa bằng lòng với chất lượng giáo dục.
Nhận thức được điều này, từ năm 2008, Bộ đã triển khai việc đổi mới quản lý giáo dục. Tuy nhiên, việc đổi mới vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, chưa xứng tầm với chỉ đạo. Đầu năm 2010, Thủ tướng Chính phủ có Chỉ thị đổi mới quản lý giáo dục giai đoạn 2010- 2012 trong đó nêu đổi mới quản lý giáo dục là khâu đột phá để triển khai vướng mắc, tồn tại, bất cập của ngành giáo dục.
Theo Bộ trưởng Phạm Vũ Luận, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nghiên cứu, thực hiện nhiều giải pháp đổi mới giáo dục. Bộ cũng đã trình Thủ tướng Chính phủ Chiến lược mới về phát triển giáo dục đào tạo; đổi mới nhận thức chuyển từ mô hình đào tạo dựa vào quy mô, số lượng sang mô hình đào tạo nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục. Bộ cũng xây dựng và trình Quốc hội dự thảo Luật Giáo dục đại học, trong đó có nhiều nội dung đổi mới như: vấn đề phân cấp, tự chủ; phân tầng chất lượng... Đến nay, Luật Giáo dục đại học đã đi vào cuộc sống và có hiệu lực tốt. Bên cạnh đó, Bộ đã thực hiện phân cấp cho các trường đại học quy chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm.
Về vấn đề giáo dục, đào tạo đối với vùng dân tộc, đối tượng khó khăn, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận khẳng định vùng đồng bào dân tộc, vùng khó khăn luôn là đối tượng ưu tiên, quan tâm của Đảng, Chính phủ và Bộ Giáo dục và Đào tạo. Bộ đã triển khai chương trình tiếng Việt, chương trình lớp học mới ở các trường miền núi; giáo dục đặc thù văn hóa, giữ gìn bản sắc dân tộc... Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành nhiều chính sách đảm bảo điều kiện giáo dục tốt cho các cháu vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc có cơm ăn, áo mặc và sách vở tới trường.
Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cũng thể hiện quyết tâm cùng toàn dân và toàn ngành giáo dục đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo, trong đó, chất lượng giáo dục đào tạo sẽ từng bước được nâng cao.
Khắc phục tình trạng sinh viên ra trường không có việc làm
Trả lời trách nhiệm của Bộ trưởng về tình trạng nhiều trường đại học được mở ra tràn lan trong khi nhiều sinh viên ra trường không tìm được việc, hoặc phải làm việc trái ngành, trái nghề, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận thừa nhận việc mở một số trường không đảm bảo điều kiện, đảm bảo chất lượng là thực tế.
Để chấn chỉnh việc này, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Nghị quyết của Quốc hội và nguyện vọng của nhân dân, Bộ Giáo dục đã tiến hành thanh tra, kiểm tra, rà soát ở cả những trường có truyền thống và những trường mới thành lập. Qua kiểm tra, Bộ đã cho dừng hoạt động đối với những chuyên ngành, lĩnh vực và các trường không bảo đảm chất lượng để củng cố chất lượng đào tạo, tạo nền nếp trong quản lý của Bộ.
Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cũng cho biết thực tế hiện hay có tình trạng sinh viên không có việc làm, nhất là trong ngành sư phạm. Đây là vấn đề bức xúc. Nhiều trường đại học, cao đẳng phải mở sang các ngành nghề khác. Ban cán sự Đảng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có Nghị quyết về chương trình sư phạm và đào tạo giáo viên được 3 năm. Hiện Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tiến hành tổng kết, điều tra cơ bản, quy hoạch lại hệ thống các trường sư phạm trong cả nước theo hướng phù hợp với quy mô, yêu cầu; giải quyết vấn đề chất lượng.
Trả lời chất vấn về tình trạng "học giả bằng thật" hiện nay, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho rằng cách tuyển dụng của Việt Nam còn quá coi nặng bằng cấp mà không chú ý đến kỹ năng. Trong khi đối với các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nước ngoài thì bằng cấp chỉ là điều kiện và họ sẽ thi tay nghề thực.
"Chúng tôi rất muốn hệ thống tuyển dụng của nhà nước ta không coi nhẹ bằng cấp nhưng không coi đó là điều kiện duy nhất,” Bộ trưởng Phạm Vũ Luận nhấn mạnh.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận cũng dành thời gian trả lời các câu hỏi liên quan đến việc triển khai chính sách cho giáo viên và học sinh mầm non; việc đổi mới căn bản chất lượng giáo dục đào tạo nhất là đối với vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn; việc quản lý xuất bản phẩm liên quan đến giáo dục và dựng hàng rào kỹ thuật với sách trong nhà trường...
Tiếp tục kiểm tra, đôn đốc công tác giáo dục đào tạo
Kết luận phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng nêu rõ phiên chất vấn diễn ra sôi nổi với tinh thần trách nhiệm thẳng thắn, cầu thị, Bộ trưởng đã nhận rõ trách nhiệm của mình, trả lời thẳng vào các nội dung đang được xã hội quan tâm. Với 37 câu hỏi chất vấn được gửi đến, Bộ trưởng đã trả lời trực tiếp 23 đại biểu, những câu hỏi còn lại, Bộ trưởng sẽ trả lời bằng văn bản.
Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng khẳng định qua phiên chất vấn và trả lời chất vấn, các đại biểu Quốc hội đã thể hiện rõ trách nhiệm của mình, phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng của cử tri đối với Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Các đại biểu Quốc hội cũng đã chia sẻ với sự cố gắng của Bộ trưởng và nỗ lực của ngành giáo dục trong thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước - coi sự nghiệp giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu.
Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị Bộ trưởng Phạm Vũ Luận tiếp tục quan tâm đến việc nâng cao chất lượng, hiệu quả của ngành giáo dục; thực hiện cải cách, đổi mới toàn diện lĩnh vực giáo dục, đào tạo (hoàn thiện sách giáo khoa, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, quan tâm nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, cơ sở vật chất cho ngành giáo dục).
Bộ trưởng cũng cần quan tâm đến việc phân luồng cho các bậc học, đặc biệt gắn giáo dục đào tạo với dạy nghề; gắn nhu cầu sử dụng nhân lực của các ngành, các địa phương, các lĩnh vực, tránh tốn kém, lãng phí và rủi ro trong quá trình đào tạo.
Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng cũng đề nghị Bộ trưởng Phạm Vũ Luận tiếp tục quan tâm, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên - một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu trong đổi mới cải cách giáo dục; nâng cao chất lượng, đổi mới phương pháp giảng dạy gắn với việc nâng cao kỹ năng cho học sinh.
Đồng thời, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần phối hợp với cơ quan hữu quan giải quyết những vấn đề liên quan đến chính sách cho giáo viên: chính sách giáo dục mầm non, phụ cấp thâm niên và các phụ cấp, ưu đãi khác. Việc chống bệnh thành tích, chống tiêu cực trong giáo dục cần được coi là công việc thường xuyên; kết hợp với nhiều giải pháp.
Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng cũng lưu ý Bộ trưởng Phạm Vũ Luận tiếp thu, ghi nhận các kiến nghị của các đại biểu Quốc hội, đôn đốc kiểm tra công tác giáo dục đào tạo trong thời gian tới.
Kết luận bế mạc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh sau 5 ngày làm việc khẩn trương, nghiêm túc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về các dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế giá trị gia tăng; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp; dự án Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi); dự án Luật tiếp công dân; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật phòng cháy, chữa cháy; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thi đua, khen thưởng; tiếp tục cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật cư trú. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã thông qua Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh ngoại hối; cho ý kiến về công tác chuẩn bị lấy phiếu tín nhiệm tại kỳ họp Quốc hội thứ 5 đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn; cho ý kiến về việc chuẩn bị kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao và Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng như thảo luận về một số công việc quan trọng khác./.
BÌNH LUẬN