Can thiệp, hỗ trợ trẻ tự kỷ: Cần hành động cụ thể

Theo các đại biểu vấn đề trẻ tự kỷ ở Việt Nam ngày càng gia tăng song lại chưa được quan tâm, nhìn nhận đúng mức.

Tại tọa đàm các đại biểu thẳng thắn cho rằng, tình trạng trẻ tự kỷ là một hồi chuông cảnh tình để Nhà nước, các tổ chức chính trị, xã hội, gia đình... quan tâm hơn tới trẻ em. Nhất là trong bối cảnh hiện nay vẫn chưa có một nghiên cứu chính thức nào về số lượng trẻ mắc chứng tự kỷ và trẻ bị tự kỷ chưa được xem đó là dạng bệnh cần điều trị. 

Gia tăng trẻ tự kỷ

Theo Cục Bảo trợ xã hội, Bộ LĐTB&XH, hiện có khoảng hơn 200.000 người tự kỷ. Đặc biệt, trong khoảng 15 năm trở lại đây, số lượng trẻ mắc chứng tự kỷ gia tăng đáng kể và trở thành một vấn đề xã hội đáng quan tâm.   

Tại chương trình “Việt Nam nhận thức về tự kỷ năm 2017”, bác sĩ Phạm Minh Triết (Khoa tâm lý Bệnh viện Nhi Đồng 1) cho biết, hàng năm, khoa Tâm lý tiếp nhận từ 1.000 - 1.200 trẻ được chẩn đoán là tự kỷ hoặc theo dõi mắc bệnh tự kỷ, chủ yếu là ở các tỉnh đưa về. Hiện cũng có bệnh viện mỗi ngày khám cho hơn 200 trường hợp tự kỷ, trước đây con số này chỉ dừng lại ở 5 - 6 trường hợp. 

Theo PGS.TS Phạm Minh Mục - Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, nghiên cứu mô hình tàn tật ở trẻ em của khoa Phục hồi Chức năng - Bệnh viện Nhi Trung ương giai đoạn 2000 - 2007 cho thấy thực tế số lượng trẻ mắc chứng tự kỷ đến khám năm 2007 tăng gấp 50 lần so với 7 năm trước đó. Xu thế mắc chứng tự kỷ cũng tăng nhanh từ 122% lên 268% trong giai đoạn 2004 - 2007 so với năm 2000. Tuy nhiên  giáo dục cho trẻ em mắc căn bệnh này lại đang tồn tại rất nhiều khoảng trống. Đối với môi trường giáo dục hòa nhập, nhiều trẻ tự kỷ không thể theo kịp do dĩ số lớp đông, giáo viên chưa được tập huấn đầy đủ. Trong khi đó, xu hướng giáo dục trẻ tự kỷ ở những trường chuyên biệt công lập, tư thục hay giáo dục tại gia cũng gặp nhiều khó khăn. 

Nhiều ý kiến tham dự tọa đàm cho rằng, mặc dù trong những năm qua nhà nước đã ban hành nhiều văn bản liên quan đến việc học, hòa nhập của trẻ tự kỷ tuy nhiên trong quá trình thực hiện hòa nhập cho trẻ vẫn gặp nhiều khó khăn tại các trường học. Do đó để đảm bảo giáo dục hòa nhập cho trẻ em tự kỷ được đi học bình đẳng như mọi trẻ em khác, nhà nước cần quy định cụ thể, nếu trẻ tự kỷ là khuyết tật nặng thì sẽ có chế độ chính sách, hỗ trợ chăm sóc; khuyết tật vừa thì được hưởng giáo dục hòa nhập, phục hồi chức năng còn khuyết tật nhẹ kích thích phát triển và được hòa nhập học với các trẻ em khác như bình thường. Đặc biệt trẻ bị tự kỷ cần được can thiệp sớm, trong môi trường giáo dục đặc biệt được dạy kỹ năng sống và nhận biết, vận động.

Nâng cao nhận thức về tự kỷ ở trẻ em

Xuất phát từ yêu cầu trên ông Hoàng Văn Tiến Giám đốc Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam cho biết nhằm đẩy mạnh công tác truyền thông vận động cộng đồng cùng tham gia vào các hoạt động can thiệp, hỗ trợ trẻ em tự kỷ tới đây Quỹ sẽ triển khai dự án "Nâng cao nhận thức về tự kỷ ở trẻ em Việt Nam". 

Dự án dự kiến được thực hiện trong 60 tháng (kể từ khi được duyệt) với tổng kinh phí 10 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa. Theo đó Dự án tập trung vào 5 mục tiêu cơ bản: Biên tập và phát hành bộ tài liệu chuẩn về hỗ trợ trẻ em tự kỷ ở Việt Nam; đào tạo nâng cao năng lực 100 cán bộ nòng cốt (giảng viên nguồn) về tuyên truyền và hỗ trợ trẻ em tự kỷ. 

Dự án sẽ phổ biến kiến thức về tự kỷ cho 10.000 cha, mẹ, người chăm sóc nuôi dưỡng trẻ em tự kỷ, người làm công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em và cộng đồng. 

Đồng thời dự án hỗ trợ 10.000 giáo viên, cán bộ dự án, cán bộ làm công tác bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em tiếp cận và chuẩn hóa kiến thức về tự kỷ tại Việt Nam; thông qua kết quả phổ biến kiến thức có khoảng 4.000 trẻ em tự kỷ được hưởng lợi gián tiếp từ dự án để hòa nhập cộng đồng. 

“Trong năm thứ nhất dự án được thực hiện tại 13 tỉnh, thành phố (ưu tiên các tỉnh, thành phố có mật độ dân số đông, có các trung tâm hỗ trợ trẻ em tự kỷ và có đội ngũ cán bộ nguồn phù hợp với mục tiêu đào tạo của dự án) gồm: Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Huế, Đà Nẵng, Đắk Lắk, TP Hồ Chí Minh, Kiên Giang. Các năm tiếp theo, dự án sẽ mở rộng thêm tới các tỉnh, thành phố khác như Cần Thơ, Đồng Nai, Bạc Liêu...” ông Tiến cho biết.

Đánh giá về triển khai dự án  Phó Chủ nhiệm Uỷ ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sĩ Lợi cho rằng, thực trạng số trẻ tự kỷ gia tăng không chỉ là việc riêng của mỗi nhà mà là mối quan tâm của toàn xã hội. Chính vì vậy việc triển khai dự án vô cùng cấp thiết để trẻ em tự kỷ có đủ quyền sống, quyền được làm người, quyền hạnh phúc. 

Khanh Lê