Huyện Krông Bông: Nhiều trẻ em vùng sâu không được đến trường vì hoàn cảnh khó khăn

Thôn Cư Tê (xã Cư Pui) có đa số là người Hmông; tỷ lệ hộ nghèo rất cao. Do hoàn cảnh gia đình vô cùng khó khăn, nhà xa trường nên một số trẻ em trong thôn đến độ tuổi ra lớp nhưng không được đi học. Đặc biệt trong thôn hiện vẫn còn 4 hộ dân chưa có sổ hộ khẩu và những đứa trẻ của các gia đình này chưa được ra lớp.

Như trường hợp anh Vàng Seo Vư lấy vợ là chị Giàng Thị Dợ khi chị Dợ chưa qua tuổi 15 nên không đăng ký kết hôn. Năm đứa con của anh chị lần lượt ra đời nhưng hiện chỉ hai đứa có giấy khai sinh, mặc dù đứa con đầu nay đã bước sang tuổi 11, đứa thứ năm đã tròn 4 tuổi. Tất cả năm đứa con của anh Vư đều chưa được đi học. Không có sổ hộ khẩu, không có chứng minh nhân dân nên gia đình anh cũng không được vay vốn để làm nhà ở. Anh Vư than vãn: “Gia đình phải chạy ăn từng bữa. Vì khó khăn quá nên đến nay cả năm đứa con mình vẫn chưa được đi học”.

Ban Giám hiệu Trường Tiểu học Cư Pui 2 và Trưởng thôn Ea Lang (xã Cư Pui) vận động chị Hoàng Thị Pà (thôn Ea Lang) cho con đi học

Ea Uôl là một trong những thôn có tỷ lệ hộ nghèo cao của xã Cư Pui. Thôn có 315 hộ dân nhưng có đến 1/3 số hộ thiếu đất sản xuất. Vì vậy, nhiều cặp vợ chồng phải đi nơi khác làm thuê, ít quan tâm đến việc học hành của con cái, nhiều trẻ em không được đi học; một số em đã đi học song hoàn cảnh gia đình khó khăn nên cũng bỏ học giữa chừng. Tỷ lệ học sinh thất học, bỏ học trong thôn Ea Uôl chiếm đến 5% số trẻ trong độ tuổi.

Như gia đình ông Sính Chúa Vàng có bảy đứa con song chỉ có bốn đứa được đi học; đứa học cao nhất cũng chỉ hết lớp 9; đứa con trai út là Sính Mý Sình vừa học xong lớp 5 nhưng năm nay cũng không nộp hồ sơ đi học vì quá tuổi so với quy định. Ông Vàng giải thích: “Gia đình có được ít đất ruộng cấy lúa nhưng thường bị mất mùa vì hạn hán nên không đủ ăn. Nhà đông con, hoàn cảnh lại khó khăn, không đủ điều kiện để cho mấy đứa con theo học”.

Còn gia đình chị Hoàng Thị Pà (thôn Ea Lang, xã Cư Pui) ở sát bên trường Mầm non, Tiểu học và THCS nhưng cả sáu đứa con của chị đều không có giấy khai sinh và chưa một lần được cắp sách đến trường. Chồng mất sớm, đất sản xuất không có nên mẹ con chị Pà luôn trong cảnh thiếu đói. Ba đứa con lớn lần lượt đi làm thuê ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Đứa con trai thứ tư là Thào Văn Dậu mới 11 tuổi nhưng năm ngoái cũng đã theo anh đi làm thuê tại TP. Hồ Chí Minh. Hai đứa còn lại đang trong độ tuổi ra lớp nhưng có nguy cơ thất học vì hiện tại vẫn chưa có giấy khai sinh, kinh tế khó khăn nên chị cũng không có ý định cho chúng đi học dù đã được nhà trường và địa phương nhiều lần đến vận động. 

Tương tự, nhiều đứa trẻ của hàng chục gia đình đồng bào Hmông ở 5 thôn xã Cư Đrăm cũng không được đi học vì hoàn cảnh khó khăn. Hầu hết những gia đình này đều thuộc diện hộ nghèo, nhà cửa tạm bợ, đông con, thiếu đất sản xuất, nhận thức hạn chế. Đơn cử như ông Lý Seo Quang (thôn Ea Luêh) có chín đứa con nhưng chỉ có hai đứa được học hết lớp 3 và lớp 5 rồi nghỉ; còn lại bảy người con đều không được đến trường.

Hay ông Giàng Xeo Lềnh (cũng ở thôn Ea Luêh) có ba người con lớn chưa từng được đi học. Ông Lềnh lấy vợ hai sinh thêm được bốn đứa con nhưng cả bốn hiện nay vẫn chưa có giấy khai sinh dù chúng đã đến tuổi ra lớp. Ông Lềnh phân bua: “Gia đình đông con nên khó khăn quá. Mấy miệng ăn nhưng chỉ có vài sào đất đồi trồng sắn. Vợ thì phải ở nhà trông con và thường xuyên ốm đau. Cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc nên cũng không tính đến chuyện cho con đi học”.

Bốn đứa con của vợ chồng ông Giàng Seo Lềnh (thôn Ea Luêh, xã Cư Đrăm) hiện vẫn chưa có giấy khai sinh

Bên cạnh điều kiện kinh tế khó khăn, việc đi học xa cũng là lý do khiến hàng chục học sinh THCS ở các xã Cư Pui, Cư Đrăm và học sinh Trường THPT Trần Hưng Đạo bỏ học giữa chừng. Đa số học sinh ở các thôn đồng bào Hmông phải đi học xa nhà từ 13 - 24 km. Do chỗ ở bán trú không đáp ứng được nhu cầu nên một số em phải ở tạm trong những căn lều gần trường; một số em đi về trong ngày bằng xe buýt do phụ huynh hợp đồng đưa đón. Tuy nhiên, mức phí đi lại bằng xe buýt là 300.000 đồng/tháng nên không phải gia đình nào cũng đáp ứng được. Chỉ tính riêng năm học 2018 - 2019, các Trường THCS Cư Pui, THCS Cư Đrăm và THPT Trần Hưng Đạo đã có hơn 40 học sinh người Hmông bỏ học giữa chừng do cả việc đi lại và kinh tế gia đình đều khó khăn. Năm học 2019 – 2020, tình trạng trên vẫn có nguy cơ tái diễn.

Tùng Lâm