Dự kiến lập 'siêu ủy ban' quản lý vốn Nhà nước

Ảnh minh họa.

Theo dự thảo Nghị định, cơ quan chuyên trách thực hiện quyền đại diện chủ sở hữu nhà nước tại các DN có tên gọi là Ủy ban quản lý, giám sát vốn và tài sản nhà nước tại DN. Đây sẽ là cơ quan thuộc Chính phủ, do Chính phủ thành lập, có vai trò giúp Chính phủ quản lý, giám sát có hiệu quả vốn và tài sản nhà nước tại các DN; thực hiện các chủ trương, định hướng của Đảng và Nhà nước về tái cơ cấu, thoái vốn, sắp xếp, đổi mới và nâng cao hiệu quả DNNN; tập trung nguồn vốn nhà nước đang đầu tư tại DN để đầu tư phát triển các ngành, lĩnh vực chiến lược, tạo động lực phát triển nhanh cho các ngành, lĩnh vực khác và nền kinh tế.  

Theo dự thảo, khi thành lập, sẽ thực hiện chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu đối với DN và phần vốn nhà nước tại DN từ bộ quản lý ngành về Ủy ban, bao gồm cả SCIC (Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước), trừ các DN công ích. Tuy nhiên, cũng có khá nhiều loại DNNN sẽ không chịu sự quản lý của ủy ban này, chẳng hạn như Bộ Quốc phòng, Bộ Công an... 

Được biết Nhà nước đang đầu tư một khối lượng rất lớn vốn và tài sản sở hữu toàn dân vào sản xuất kinh doanh tại các doanh nghiệp. Số liệu của 781 doanh nghiệp 100% sở hữu Nhà nước năm 2014: tổng tài sản 3.105 nghìn tỷ đồng (trong đó, Tập đoàn, Tổng công ty và công ty mẹ -con chiếm 90%). Vốn chủ sở hữu 1.233 nghìn tỷ đồng (Tập đoàn 65%, Tổng công ty 25,2%, khối công ty mẹ con chiếm 2,3%. Nếu tính toàn bộ các doanh nghiệp có 100% và trên 50% sở hữu Nhà nước thì tổng nguồn vốn kinh doanh hay tổng tài sản lên đến 5.408 nghìn tỷ đồng, 

Và quan điểm của  Bộ KH&Đ cũng cho biết, việc xây dựng Nghị định là nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về DNNN và mô hình thực hiện chức năng chủ sở hữu nhà nước; hoàn thiện quy định pháp luật về các quyền và trách nhiệm của chủ sở hữu đối với DNNN và vốn nhà nước tại DN phù hợp với các luật mới ban hành thời gian qua; nâng cao hiệu quả vốn và tài sản nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh; tiếp tục cải cách, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường đầy đủ, hiện đại và hội nhập đối với DNNN.  

Trước khi Bộ KH&ĐT đưa ra dự thảo, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM)  cũng đã từng tham vấn nhiều ý kiến chuyên gia về việc  soạn thảo Nghị định về tổ chức thực hiện quyền chủ sở hữu đối với DNNN và phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp và nhận được nhiều quan điểm trái chiều.

Việc thành lập siêu ủy ban  này theo nhìn nhận còn có nhiều điểm đáng bàn vì nó có thể tác động mạnh đến tăng trưởng kinh tế mà trước hết siêu ủy ban này, chắc chắn ảnh hưởng nhiều mặt đến bộ máy cơ quan Nhà nước và doanh nghiệp hiện nay. Chuyên gia kinh tế Lưu Bích Hồ bình luận, đến nay ông vẫn còn thấy có nhiều điểm chưa  thành công ở  SCIC.

Trong đó có việc sử dụng và phân bổ vốn nhà nước chưa hiệu quả. Việc thành lập một mô hình siêu ủy ban mới cũng thực  hiện quyền đại diện chủ sở hữu nhà nước tại DN, nói mới nhưng thực ra chưa có nhiều đột phá. Song điểm càng lưu ý hơn, mô hình siêu ủy ban lớn  cũng dẫn đến siêu quyền lực. Cần  đưa ra những điểm cụ thể hơn về cách  thức hoạt động, con người, quyền hạn cũng như nghĩa vụ của người trong mô hình mới này.  

 H.Hương