Cắt giảm điều kiện kinh doanh: Thực chất, không hình thức

Đăng ký kinh doanh tại Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Hồ Chí Minh (Ảnh: Quỳnh Như).

“Cuộc cách mạng thứ 3”

Bộ Công thương là một trong những bộ tiên phong thực hiện việc cắt giảm các điều kiện kinh doanh khi mà chỉ trong khoảng thời gian từ giữa năm 2016 cho đến hết năm 2017, Bộ này đã mạnh tay cắt giảm trên 55% số điều kiện kinh doanh (675 thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh) thuộc các lĩnh vực quản lý của ngành công thương.

Thời điểm đó, khi Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh đưa ra quyết định “trảm” đến 675 điều kiện kinh doanh, rất nhiều ý kiến nghi ngại rằng, động thái này chỉ mang tính hình thức.

Thậm chí, giới chuyên gia kinh tế còn hoài nghi về việc số thủ tục hành chính, giấy phép con bị cắt bỏ đi sẽ sớm “mọc” trở lại. Vì thực tế, câu chuyện điều kiện kinh doanh bị “cắt đi” rồi mọc lại đã từng xảy ra.

Theo TS Nguyễn Đình Cung- Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương (CIEM), quá trình cắt giảm điều kiện kinh doanh đã được triển khai từ năm 1999, nhưng đến năm 2003, lại xuất hiện nhiều hơn tính đến thời điểm đó. Bởi vậy, việc giới chuyên gia lo ngại về thực trạng “cắt” đi rồi mọc lại các điều kiện kinh doanh cũng là có cơ sở. 

Mới đây, Bộ Công thương lại tiếp tục thực hiện “cuộc cách mạng thứ 3” cắt giảm thêm 54 điều kiện kinh doanh sau khi đã “trảm” 675 điều kiện thuộc lĩnh vực ngành này quản lý. Động thái này tất nhiên được dư luận xã hội, cộng đồng doanh nghiệp (DN) hoan nghênh. 

Tuy  nhiên, một lần nữa, câu hỏi về nguy cơ số điều kiện kinh doanh cắt đi kia, liệu có thể mọc lại hay không lại được đặt ra.

Theo ông Trần Hữu Linh- chánh văn phòng Bộ Công thương, Bộ cam kết tiếp tục tiến hành thực chất, không có tình trạng “mọc” lại thủ tục, điều kiện kinh doanh.

Nếu tính cả 3 “cuộc cách mạng” về cắt giảm điều kiện kinh doanh của Bộ này, đã có gần 300 thủ tục hành chính, giấy phép con bị bãi bỏ. 

“Điểm đáng lưu ý trong đợt cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh lần thứ ba là cắt giảm ngày càng mang tính thực chất, đi vào đúng những lĩnh vực mà DN mong mỏi. Lần này, số lượng ít hơn nhưng chất lượng tốt hơn, phản ánh đúng tình hình diễn biến của thị trường cũng như đòi hỏi của DN trong từng lĩnh vực”- ông Linh cho biết. 

Cần một cơ quan độc lập để thẩm định

Không chỉ Bộ Công thương, ngay trong những ngày đầu quý II của năm 2018, nhiều bộ, ngành đã công bố cắt giảm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh.

Đơn cử, Bộ Y công bố sẽ cắt giảm 1.151 điều kiện kinh doanh, đạt tỷ lệ 68,51%. Bộ NNPTNT cắt giảm 131 điều kiện kinh doanh, đạt trên 76%.

Bộ GTVT công bố cắt giảm 384 điều kiện kinh doanh, tương đương 67%.

Những động thái của các Bộ, ngành đang  góp phần tạo động lực mới cho cộng đồng DN. Đánh giá về những động thái này của các Bộ ngày, giới chuyên gia kinh tế nhìn nhận, nhiều bộ ngành đã công bố cắt giảm điều kiện kinh doanh đúng hạn, không những thế tỷ lệ cắt giảm đều vượt khá nhiều so với mức tối thiểu 50% mà Chính phủ đưa ra, cho thấy những tín hiệu rõ ràng về sự chuyển động của các bộ, ngành trong việc thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ về cải thiện môi trường kinh doanh và tạo thuận lợi cho hoạt động của DN và người dân.

Tuy nhiên, việc cắt giảm cần đúng thực chất làm sao cho DN và người dân được thụ hưởng nhiều điều kiện thuận lợi nhất chứ không phải cắt giảm theo thành tích. Và muốn được như vậy, các DN, chuyên gia, hiệp hội ngành hàng nên tham gia sâu vào quá trình này.

Theo ông Đậu Anh Tuấn- Trưởng ban Pháp chế (VCCI), tới đây, trong quá trình soạn thảo thông tư, nghị định… cần có quy trình kiểm soát chặt chẽ biên bản ra thủ tục hành chính mới.

Những điều kiện kinh doanh mới được đặt ra cần phải có một cơ quan thẩm định độc lập, như vậy mới có thể đưa ra được những điều kiện kinh doanh phù hợp, thay vì tạo rào cản cho DN như những điều kiện kinh doanh đã bị “trảm” trong thời gian qua.    

Minh Phương