Sàng lọc trước sinh và sơ sinh: Góp phần nâng cao chất lượng dân số

... nhận thức của người dân, nhất là các bà mẹ mang thai, sau sinh ngày càng được nâng lên.

"Lợi ích vàng" từ sàng lọc trước sinh

Ở lần mang thai đầu, do có thai ngoài ý muốn nên chị Nguyễn Thị B. (22 tuổi, xã Ea Ning, huyện Cư Kuin) khá lúng túng trong việc chăm sóc sức khỏe sinh sản. Bước sang tháng thứ sáu, thai nhi bị chậm phát triển trong tử cung, tim to, tràn dịch màng ngoài tim số lượng nhiều… dẫn đến lưu thai. Ở lần mang thai thứ hai, gia đình chị B. quyết định lựa chọn dịch vụ SLTS để được bác sĩ tư vấn về các bệnh lý bẩm sinh thường gặp ở trẻ khi chào đời.

Chị B. cho biết, trong thai kỳ, chị luôn bổ sung dinh dưỡng theo chế độ của mẹ bầu, đi khám đúng lịch hẹn và cũng được tư vấn kỹ để hiểu rõ về tình trạng sức khỏe của thai nhi. Sau sinh, chị B. dự tính sẽ đăng ký dịch vụ lấy máu gót chân để tầm soát và chữa trị kịp thời cho con nếu có phát hiện bất thường về sức khỏe.

Khám sàng lọc sơ sinh cho trẻ có nguy cơ mắc bệnh tim bẩm sinh

Đang mang thai ở tuần thứ 22, chị Đ.T.P. (tổ dân phố 7, thị trấn Quảng Phú, huyện Cư M’gar) cũng lựa chọn dịch vụ SLTS tại trạm y tế để theo dõi quá trình phát triển của con mình. Theo chị P., ngày càng có nhiều phụ nữ chủ động khám SLTS và xem đây là "lợi ích vàng" để phát hiện sớm và can thiệp kịp thời những bất thường của thai nhi từ khi còn trong bụng mẹ và sau khi trẻ ra đời, hạn chế những hậu quả nặng nề do dị tật bẩm sinh gây ra, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, khó lường.

Tại Trung tâm Y tế huyện Cư M’gar, những năm qua, các thai phụ khi đi khám thai định kỳ đều được cán bộ y tế cơ sở tuyên truyền về lợi ích của SLTS, SLSS như: siêu âm theo dõi chu kỳ thai, tư vấn cho những cặp vợ chồng mới kết hôn, phụ nữ có một con, qua đó đã phát hiện một số trường hợp mắc bệnh và chuyển gửi lên tuyến trên để theo dõi. Trạm y tế các xã, thị trấn cũng đẩy mạnh tuyên truyền, tư vấn bằng nhiều hình thức, như phát tin, bài tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh; tư vấn trực tiếp và cung cấp kiến thức cho người dân, đặc biệt là các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ về bệnh tan máu bẩm sinh Thalassemia; tư vấn, tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm bệnh tật trước sinh và sơ sinh để có hướng can thiệp kịp thời nếu có bệnh.

Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, nhận thức của người dân, phụ nữ mang thai từng bước được nâng lên. Chỉ riêng từ năm 2023 đến nay, trên địa bàn huyện Cư M’gar đã có gần 1.900 phụ nữ mang thai thực hiện SLTS và 789 trẻ SLSS. Qua sàng lọc, đã phát hiện nhiều ca bị dị tật bẩm sinh và trẻ bị thiếu men G6PD gây biến chứng vàng da, thần kinh, suy tuyến giáp trạng bẩm sinh và tăng sản thượng thận bẩm sinh.

Nâng cao nhận thức cộng đồng

Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh cho biết, sau nhiều năm triển khai Đề án sàng lọc trước sinh và sơ sinh trên địa bàn tỉnh, đến nay hầu hết phụ nữ mang thai đều được quản lý thai nghén từ tuyến xã đến tuyến tỉnh. Điều quan trọng nhất là các sản phụ đã có kiến thức tốt về thai nghén và thái độ đúng đắn trong sàng lọc. Trong 9 tháng năm 2024, toàn tỉnh có hơn 19.000 trẻ em được sinh ra (số liệu thống kê của trung tâm y tế các huyện, thị xã, thành phố), trong đó có 5.305 trẻ em được SLSS. Qua SLSS đã phát hiện 1 trẻ bị suy giáp, 70 trẻ thiếu men G6PD, 104 trẻ mắc dị tật khác. Bên cạnh đó, thống kê trong số gần 10.000 phụ nữ mang thai khám SLTS, có 239 trường hợp nghi ngờ thai nhi nguy cơ mắc bệnh.

Tiêm vắc xin cho phụ nữ mang thai theo tư vấn của bác sĩ để bảo đảm sức khỏe mẹ và thai nhi tại huyện Cư M'gar

Trẻ sơ sinh được xét nghiệm phát hiện sớm các bệnh di truyền liên quan đến nội tiết, chuyển hóa thường gặp, có thể điều trị được. Do đó, tất cả trẻ em cần được SLTS và SLSS, đặc biệt là các trường hợp trẻ sơ sinh có nguy cơ cao mắc bệnh như tiền sử gia đình hiếm muộn, có tiền sử bệnh lý của mẹ hoặc người thân. Việc SLTS và SLSS giúp phát hiện và điều trị bệnh sớm, có thể loại bỏ được đến 95% các dị tật bất thường.

Hồng Chuyên

Bài viết gốc: https://baodaklak.vn/y-te-suc-khoe/202411/sang-loc-truoc-sinh-va-so-sinh-gop-phan-nang-cao-chat-luong-dan-so-c5400a7/