Bí đỏ còn gọi là bí ngô, bí rợ, bù rợ, bầu lào... tên khoa học là Cucurbita pepo, họ bầu bí (Cucurbitaceae). Dây bí đỏ mọc lan trên mặt đất. Hiện nay có nhiều loài mà quả có hình dáng và màu sắc khác nhau: hình cầu, hình cầu dẹt, hình trụ; vỏ nâu, vỏ vân, vỏ sẫm màu; thịt đỏ, thịt hồng, thịt vàng; có loại nặng trên 100kg.
Trong số đó có khá nhiều loài lai giống bí ngô, bí rợ, Cucurbita pepo. Các bộ phận của cây bí ngô như đọt (ngọn), hoa, hạt… đều dùng làm thuốc. Đặc biệt quả bí đỏ già là vị thuốc giúp hạ huyết áp, giảm cholesterol, đường huyết, chất béo và triglyceride.
Trong quả bí đỏ chín cứ 100g (phần ăn được) cho 25-30 calori. Thành phần có 90% nước, 8% glucid, 1% protein, 19mg photpho, 430mg kali, 23mg calci, 17mg manhê, 0,5mg sắt, 8mg vitamin C (15% nhu cầu hàng ngày), 22mcg folacin (11%), 1mg beta-caroten. Quả bí đỏ được dùng làm nhiều món ăn ngon như luộc, xào, nấu canh, nấu chè, cháo và nhất là các món ăn chay.
Tác dụng của quả bí đỏ thanh nhiệt, giải khát, sinh tân dịch, chứa nhiều vitamin A, nên có tác dụng chữa quáng gà, rất tốt. Quáng gà là bệnh mắt khô, tầm chiều tối không nhìn rõ, ăn nhiều bí ngô sẽ khỏi, mà không gây tác dụng phụ như dùng vitamin A đơn thuần.
Cách dùng: Nên chọn dùng đúng bí rợ loại tròn to như hình minh họa, không dùng loại bí hồ lô nhỏ. Mỗi sáng dùng 100g bí đỏ (bí chưa nấu) xay sinh tố với nước sôi để nguội, nước cho vào có thể nhiều hay ít tuỳ người uống muốn đặc hay lỏng thì tự cho vào (uống nhạt không thêm muối hay đường vào). Uống ly sinh tố này 15-20 phút trước khi ăn sáng. Mỗi ngày làm và uống như vậy trong vòng một tháng, máu sẽ được điều chỉnh, huyết áp, đường huyết, tim mạch cũng được cải thiện tốt hơn.
Lưu ý: Chỉ nên uống bí rợ từ 30 ngày đến 45 ngày là đã đạt được yêu cầu, không nên uống thêm sẽ sinh ra vàng da, sau đó nên ăn bí đỏ nấu canh, một tháng 2 - 4 lần giúp điều chỉnh đường huyết. Những người đường ruột yếu nên lúc đầu uống bí đỏ có thể bị tiêu chảy, gặp trường hợp này hãy giảm lượng bí đỏ xuống còn 30g, uống trong vài ngày cho quen đường ruột, khi thấy ổn định mới sử dụng lại đúng liều 100g cho đến hết một tháng.
Lưu ý nước pha chung để xay bí đỏ phải là nước sôi để nguội để tránh tình trạng nhiễm khuẩn làm tiêu chảy. Trong tuần đầu tiên khi sử dụng uống sinh tố bí đỏ, nước tiểu có một số lượng lớn cholesterol loãng được thải ra, kết quả, bí đỏ đã chùi sạch các động mạch, máu lưu thông vào tim và lên não thông thoáng, do đó huyết áp, bệnh tim mạch, thiếu máu não đều được cải thiện tốt và trí nhớ của con người cũng tăng lên.
BS. HOÀNG XUÂN ĐẠI
BÌNH LUẬN