Không được chủ quan trước triệu chứng tăng men gan

...Ngoài ra gan còn có tác dụng giải độc nhưng chức năng giải độc của gan có hạn nên khi quá tải nó sẽ bị tổn thương (phản ứng là men gan tăng)

Những nguyên nhân làm tăng men gan: viêm gan do virut, gan nhiễm mỡ, bệnh gan do rượu, do thuốc, viêm gan tự miễn, nhiễm độc thảo mộc, bệnh gan di truyền, u gan, suy gan, luyện tập gắng sức... Nồng độ ALT cao hầu như luôn phản ánh tình trạng gan có vấn đề.

Ảnh minh họa

Tuy nhiên, mức ALT bình thường không có nghĩa rằng gan bình thường. Điều này còn phụ thuộc xét nghiệm máu được lấy mẫu vào thời điểm nào. Vì men gan cũng có thể thay đổi trong ngày, vào buổi sáng và trưa cao hơn vào buổi tối; nếu bị viêm gan và lấy mẫu vào thời điểm bệnh nhân mới uống rượu vài giờ trước khi lấy máu thì men gan cao hơn nhiều lần so với những người không uống rượu; nếu gan đã bị tổn thương từ nhiều năm trước do uống rượu nhiều thì kết quả xét nghiệm máu hiện tại bình thường nhưng có thể vẫn bị tổn thương gan.

Các triệu chứng khi bị men gan cao rất khó nhận diện. Người bệnh chỉ thấy hơi đau ở hạ sườn phải, bụng trướng nhẹ, xuất hiện sự giãn các vi mạch ở cổ, mặt... Nhiều trường hợp dù bị men gan rất cao nhưng không có các triệu chứng lâm sàng, người bệnh vẫn lao động, học tập bình thường.

Giai đoạn này có thể chỉ vài tuần, có khi kéo dài vài tháng, thậm chí vài năm. Vì không có biểu hiện rõ rệt nên người bệnh chủ quan, không đi khám, không có chế độ ăn uống sinh hoạt hợp lý. Nhiều người vẫn dùng rượu bia, thuốc lá, sử dụng những chất không có lợi cho gan... làm cho bệnh càng có cơ hội bùng phát mạnh ở giai đoạn tiếp theo. Nếu người bệnh chủ quan và không được chữa trị kịp thờibệnh có thể dẫn đến các biến chứng khó lường cũng như sẽ bỏ qua “thời gian vàng” để điều trị các bệnh lý nghiêm trọng khác về gan như viêm gan mãn, xơ gan, ung thư gan.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến việc men gan tăng cao nhưng trong đó viêm gan là nguyên nhân chính. Nồng độ của men gan tăng thường tỷ lệ thuận với mức độ viêm nhiễm của gan. Nghiện rượu, sốt rét, ung thư gan, ngộ độc hoá chất cũng làm cho men gan gia tăng một cách đáng kể. Bệnh về đường mật cũng có liên quan mật thiết với gan, nhất là các bệnh do sỏi đường dẫn mật, giun chui ống mật, viêm đường mật. Các nguyên nhân này thường làm cho đường dẫn mật phù nề hoặc tắc nghẽn dịch mật khó lưu thông tác động đến tế bào gan và vì vậy làm cho men gan gia tăng. Ngoài ra người ta cũng nhận thấy có một số nguyên nhân ngoài gan như các bệnh nhiễm khuẩn nặng (bệnh sởi, Rubella, nhiễm khuẩn huyết) hoặc một số thuốc cũng có thể làm gia tăng men gan. Đối với thuốc, có một số có tác động rất lớn đến gan, thậm chí gây độc cho gan, điển hình nhất là một số thuốc chống vi khuẩn lao (INH, rifamixin…), thuốc thuộc nhóm fluoquinolon (ciprofloxacin), acetaminophen (paracetamol, tydol, efferalgan…). Khi ngộ độc do thuốc cũng có thể làm men gan gia tăng.

Tuy vậy, trong một số trường hợp, mặc dù men gan tăng nhưng không phải từ gan mà bởi các lý do khác, ví dụ hoạt động thể lực mạnh. Vì vậy trong thực tế, người ta thấy rằng khi xét nghiệm máu thấy men gan tăng, nhất là trường hợp men gan tăng cao là cần phải xem xét, cân nhắc kỹ càng hơn và đặc biệt lưu ý đến gan, mật.

Hậu quả của bệnh men gan cao

Trong tạp chí y học Hepatology số tháng 3/2008, W. Ray Kim, M.D., Mayo Clinic và cộng sự báo cáo rằng men gan cao dự báo sẽ giảm dần tuổi thọ, tăng tỷ lệ tử vong từ 21 đến 78%. Men gan cao là dấu hiệu báo động nhiều bệnh lý nghiêm trọng như viêm gan, ung thư gan, viêm cơ, viêm thận mãn, viêm túi mật, nhồi máu cơ tim, động kinh…

Nếu tình trạng này xảy ra kéo dài mà không điều trị sẽ rất dễ xảy ra các biến chứng như xơ gan, ung thư gan.

Men gan cao báo hiệu gan đang gặp vấn đề như viêm gan, ung thư gan và những bệnh gây tổn thương gan khác.

Men gan cao để lâu dài sẽ gây ra giảm tuổi thọ.

Men gan cao – phòng bệnh là chủ yếu

Tránh xa rượu bia, thuốc lá, là hai món đại kỵ với lá gan. Nếu có lỡ dùng đến thì người bệnh đừng quên tái khám để kiểm tra tình trạng bệnh và nhận đơn thuốc từ bác sĩ.

Áp dụng chế độ dinh dưỡng dồi dào dưỡng chất cần thiết cho tiến trình tái tạo mô gan như lysin trong tảo spirulina, lecithin trong đậu nành, tiền sinh tố A trong dầu gấc, polyphenol trong nấm đông cô…, thay vì hình thức dinh dưỡng kiêng khem khắt khe. Đừng quên, ăn uống thiếu chất cũng là nguyên nhân làm suy yếu lá gan. 

Phối hợp các loại men kháng viêm và kháng oxy hóa như papain trong đu đủ, bromalin trong thơm … trong chế độ dinh dưỡng. Ngay cả việc dùng thuốc có các hoạt chất này cũng là điều nên làm để nhờ đó đồng thời tối ưu hóa hoạt động của hệ miễn dịch. 

Ngủ đủ giấc vì giấc ngủ 8 tiếng chính là cao điểm cho tiến trình phục hồi của lá gan. Các nhà nghiên cứu đã chứng minh là kháng thể chống viêm gan được tổng hợp với vận tốc nhanh gấp 3-5 lần bình thường trong giấc ngủ. 

Box: Nếu bạn đã biết mình bị tăng men gan thì cần giữ gìn sức khỏe, tránh làm việc quá sức, đồng thời phải nhanh chóng đi khám bác sĩ chuyên khoa về bệnh gan mật để được xác định rõ bệnh và điều trị kịp thời, tránh được những biến chứng, đặc biệt là bệnh viêm gan siêu vi B. Khi mới phát hiện men gan tăng cao, bạn cần phải theo dõi thường xuyên xem số lượng có thay đổi không và cũng nên làm siêu âm gan để biết được tình trạng của gan, ống dẫn mật. Trong trường hợp phát hiện tình trạng men GGT tăng cao thì điều cần thiết là phải ngưng ngay việc uống rượu, bia và các loại nước uống có chất cồn, bỏ hẳn thuốc lá.