Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến lý giải vì sao người dân vẫn "chê" y tế cơ sở

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, y tế cơ sở là tuyến y tế ban đầu trong hệ thống chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Nhiệm vụ của y tế cơ sở bao gồm các hoạt động chăm sóc, bảo vệ, nâng cao sức khỏe, dự phòng và khám chữa bệnh (KCB). Đây là tuyến y tế gần dân, sát dân nhất, giúp cho việc chăm sóc sức khỏe, KCB của người dân được thuận tiện, đỡ tốn kém, đặt biệt là KCB theo nguyên lý y học gia đình, bảo đảm cho mọi người dân được chăm sóc sức khỏe cơ bản với chi phí thấp nhất và hiệu quả nhất. 

Bỏ qua y tế cơ sở nhiều người bệnh thường vượt tuyến lên trung ương

Nhờ có mạng lưới y tế cơ sở rộng khắp, công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cơ bản đã được triển khai có hiệu quả, sâu rộng như: tiêm chủng mở rộng, phòng chống suy dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em, dân số - kế hoạch hóa gia đình, KCB thông thường, truyền thông giáo dục sức khỏe. Hiện nhiều trạm y tế xã bước đầu đã quản lý, điều trị một số bệnh mạn tính không lây (tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch), một số loại bệnh truyền nhiễm (lao, HIV/AIDS) và phục hồi chức năng.

Nhiều y tế tuyến xã có tới 2 bác sĩ nhưng có nơi thì không có bác sĩ nào

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ Y tế, hạn chế của tuyến y tế cơ sở là người dân chưa tin tưởng vào y tế cơ sở vì chất lượng còn chưa cao, thiếu cán bộ y tế. Cùng đó, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị chưa đáp ứng, các dịch vụ chuyên môn trong trong khám chữa bệnh còn hạn chế, nguồn kinh phí từ quỹ bảo hiểm y tế (BHYT) cho trạm y tế tuyến xã chưa đảm bảo; chi trả BHYT còn thấp, danh mục thuốc ít, danh mục kỹ thuật ít... Theo quy định, quỹ KCB BHYT được sử dụng tại trạm y tế tuyến xã tối đa chỉ bằng 20% quỹ KCB BHYT ngoại trú. "Những hạn chế trên đây đã làm cho chất lượng KCB tại tuyến y tế cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu và làm cho người dân chưa tin tưởng và vượt lên các tuyến trên KCB, gây tốn kém về thời gian, tiền bạc, công sức và các chi phí xã hội khác"- Bộ trưởng Bộ Y tế nhận định.

Bộ trưởng Bộ Y tế dẫn chứng thực tế đối nghịch, đó là số lượt khám chữa bệnh tại tuyến y tế cơ sở chiếm trên 70% tổng số lượt KCB BHYT trong khi chi phí KCB BHYT chỉ chiếm khoảng 30% tổng chi phí. Ngược lại, số lượt KCB tại tuyến tỉnh, tuyến Trung ương chiếm chưa đến 30% tổng số lượt nhưng chi phí lại chiếm gần 70% tổng chi phí.

Chăm sóc sức khoẻ cho người dân tại trạm y tế xã Minh Châu, Ba Vì, Hà Nội

Tại hội nghị, Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Nguyễn Thị Minh cũng nhìn nhận chất lượng KCB tuyến y tế cơ sở vẫn là vấn đề phải suy nghĩ bởi y tế cơ sở là người "gác cổng" trong hệ thống y tế, giúp người dân giảm chi từ tiền túi nhưng thực tế vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu này. "Nếu như năm 2014, tỉ lệ người dân KCB tại tuyến xã là gần 30% thì năm 2017 chỉ còn gần 20% và 6 tháng đầu năm chỉ còn 18%. Có gần 10.000 trạm y tế tuyến xã nhưng người dân thờ ơ với y tế tuyến xã vì người bệnh chưa tin tưởng nhân viên y tế tuyến xã"- bà Minh nói.

Dẫn chứng thêm về tình trạng người dân còn chưa mặn mà với y tế tuyến xã, ông Lê Văn Phúc, Phụ trách Ban thực hiện chính sách BHYT, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, cho biết năng lực trạm y tế xã hiện nay rất khác nhau, có nơi tới 2 bác sĩ "cắm chốt" nhưng có nơi không có bác sĩ nào. "Đáng nói là tình trạng khám, kê đơn, cấp thuốc tại nhiều y tế xã còn bất cập. Một số trạm y tế thiết bị cũ, hỏng nhiều và thiếu các thiết bị y tế phục vụ khám chữa bệnh ban đầu. Thậm chí qua kiểm tra, chúng tôi phát hiện có bệnh nhân đã tử vong 2 năm vẫn đều đặn có đơn thuốc. Đây có thể là những nguyên nhân khiến người dân không lựa chọn y tế cơ sở làm nơi KCB ban đầu, nhất là khi chính sách khám BHYT thông tuyến huyện có hiệu lực"- ông Phúc nhấn mạnh.

N. Dung