Y tế cơ sở loay hoay "giữ chân" người bệnh

Sáng 6-7, Bộ Y tế đã tổ chức hội nghị trực tuyến "Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh bảo hiểm y tế cơ sở" với sự tham gia của 63 tỉnh, thành phố.

Thiếu bác sĩ, thừa thiết bị

Tại hội nghị, Tổng Giám đốc BHXH Nguyễn Thị Minh cho biết y tế cơ sở dù được coi là người "gác cổng" trong hệ thống y tế, giúp người dân tiếp cận dịch vụ khám chữa bệnh (KCB) ngay tại địa phương, giúp giảm chi cho người dân nhưng thực tế vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu này.

Chỉ ra hàng loạt điểm hạn chế tại y tế cơ sở khi chỉ kê đơn, bốc thuốc, lãnh đạo BHXH Việt Nam đề nghị ngành y tế cần nâng cao nguồn nhân lực chăm sóc sức khỏe ban đầu. "Người dân không thể trao sức khỏe cho những nhân viên y tế không có năng lực chuyên môn, thiếu ý thức trách nhiệm. Hơn nữa, việc đầu tư trang thiết bị phải phù hợp với năng lực chuyên môn của trạm y tế xã. Có nhiều trạm y tế xã được đầu tư trang thiết bị hiện đại nhưng xuống vẫn thấy "đắp chiếu" vì nhân viên y tế không biết sử dụng, tôi thấy rất tiếc" - bà Minh trăn trở. Đại diện cơ quan bảo hiểm cũng nhận định năng lực trạm y tế xã hiện nay rất khác nhau, có nơi tới 2 bác sĩ nhưng có nơi không có bác sĩ nào.

Nhiều trạm y tế xã hiện không có bác sĩ khiến người dân chưa tin tưởng

Buộc cán bộ y tế luân phiên về tuyến dưới

Nhìn nhận thời gian qua, y tế cơ sở có vai trò tích cực, được các tổ chức quốc tế đánh giá là điểm sáng, giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu thiên niên kỷ về giảm tỉ lệ tử vong mẹ, suy dinh dưỡng, tiêm chủng,… nhưng Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến thẳng thắn cho rằng hạn chế của tuyến y tế cơ sở là người dân chưa tin tưởng bởi chất lượng chưa cao, thiếu cán bộ y tế, phạm vi chuyên môn còn hạn chế. Cơ sở hạ tầng, trang thiết bị chưa đáp ứng, chi trả BHYT cho người bệnh còn thấp, danh mục thuốc và kỹ thuật ít ỏi... nên người bệnh vượt lên tuyến trên. Bà Tiến dẫn chứng thực tế số lượt KCB tại tuyến y tế cơ sở chiếm trên 70% tổng số lượt KCB BHYT trong khi chi phí KCB BHYT chỉ chiếm khoảng 30% tổng chi phí. Ngược lại, số lượt KCB tại tuyến tỉnh, tuyến trung ương chiếm chưa đến 30% tổng số lượt nhưng chi phí lại chiếm gần 70% tổng chi phí.

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế, cá nhân bà đã từng hỏi nhiều bệnh nhân đi xe buýt, xe đò từ 3-4 giờ sáng để lên bệnh viện trung ương khám táo bón, đau đầu, tức ngực... "Chỉ những bệnh đơn giản mà phải lên tận trung ương chiếu chụp, xét nghiệm là không cần thiết" - Bộ trưởng nói.

Sắp tới, Bộ Y tế quy định tất cả các bệnh như cao huyết áp, đái tháo đường, tim mạch đã ổn định, có phác đồ chuyển về tuyến xã điều trị. Tuy nhiên, để sử dụng hiệu quả nguồn lực y tế cơ sở, lãnh đạo ngành y tế đề nghị cần bỏ quy định khống chế tỉ lệ chi 20% chi phí KCB cho y tế tuyến xã, thay vào đó cơ quan bảo hiểm sẽ thanh toán dựa trên chi phí thực tế do ứng dụng dịch vụ kỹ thuật mới, thuốc mới, chức năng nhiệm vụ mới… kể cả chi phí điều trị bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, HIV, lao…

Bộ trưởng Bộ Y tế cho rằng bên cạnh đầu tư cơ sở vật chất, cần phân công bác sĩ từ trạm y tế xã lên tuyến huyện học chuyên môn, cử bác sĩ từ tuyến trên xuống một thời gian để người dân tin tưởng vào chất lượng của y tế tuyến dưới. Đồng thời quỹ BHYT sẽ tăng chi trả cho người bệnh, tăng chất lượng để giảm tải cho tuyến trên, bổ sung quy định quỹ BHYT thanh toán đối với trường hợp chuyển bệnh phẩm hoặc chuyển người bệnh lên tuyến trên để thực hiện dịch vụ kỹ thuật chẩn đoán... 

Bài và ảnh: Ngọc Dung