Tiết kiệm ngân sách

 Cụ thể là các gói mua sắm thuốc generic, thuốc kháng vi rút cho bệnh nhân HIV, mua sắm thuốc biệt dược, thuốc độc quyền, thuốc hiếm…đã giảm được khoảng 1.300 tỷ đồng.

Trước đó, từ cuối năm 2017, theo công bố của Bộ Y tế kết quả đợt đấu thầu tập trung thuốc quốc gia lần thứ nhất đã giảm được 477 tỉ đồng so phương pháp đấu thầu đơn lẻ trước kia. Khi ấy tổng giá kế hoạch của các gói thầu là 2.746 tỉ đồng, giá trúng thầu là 2.269 tỉ đồng, tiết kiệm 477 tỉ đồng, giảm khoảng 17% so với giá kế hoạch. Riêng thuốc biệt dược tiết kiệm được 114,3 tỉ đồng, giảm khoảng 7% so với giá kế hoạch gói thầu. Thuốc generic tiết kiệm hơn 362 tỉ đồng, giảm khoảng 33% so với giá kế hoạch.

Đánh giá của Bộ Y tế và BHXH Việt Nam đều cho rằng, quá trình tổ chức đấu thầu được thực hiện theo đúng các quy định của pháp luật, đảm bảo khách quan, công khai, minh bạch. Kết quả đã lựa chọn được các nhà thầu cung ứng các mặt hàng thuốc đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu.

Ngoài việc giảm giá thuốc, tiết kiệm được rất nhiều tiền chi cho thuốc chữa bệnh, mô hình đấu thầu mua sắm thuốc tập trung quốc gia còn giúp khắc phục được tình trạng “loạn” giá thuốc, cùng một loại thuốc nhưng mỗi nơi trúng thầu một mức giá khác nhau.

Trong năm 2018, Trung tâm Mua sắm tập trung thuốc quốc gia đã đấu thầu tập trung với  22 hoạt chất (thuốc điều trị ung thư và điều hòa miễn dịch), bao gồm tất cả các hàm lượng phổ biến của từng hoạt chất. Gói thầu mua thuốc biệt dược gốc tiết kiệm 745,134 tỉ đồng tương ứng với 10% so với giá trúng thầu năm 2017 được công bố trên cổng thông tin điện tử của Cục Quản lý dược.

Theo BHXH Việt Nam, tiền mua thuốc hiện chiếm gần một nửa trong tổng cơ cấu chi cho khám chữa bệnh. Do đó, đấu thầu thuốc tập trung thời gian qua đã góp phần tiết kiệm ngân sách mỗi năm hàng trăm tỉ đồng. Kinh nghiệm các nước từng đấu thầu thuốc tập trung cho thấy, đấu thầu thuốc tập trung có thể hạ giá thuốc tới 25-30%. Trong  kế hoạch triển khai đấu thầu thuốc giai đoạn 2019 - 2020, BHXH Việt Nam sẽ tiếp tục tổ chức đấu thầu thuốc tập trung với danh mục thuốc được mở rộng hơn với 4 gói thầu thuốc biệt dược gốc và thuốc generic nhằm điều chỉnh giá giảm từ 10-15% theo chỉ đạo của Chính phủ.

Dẫu thế, vẫn còn những băn khoăn về việc đấu thầu thuốc tập trung quốc gia có nguy cơ là khi cung ứng lượng thuốc lớn, có thể nhà thầu sẽ có sơ suất nào đó mà không đảm bảo lượng thuốc cần thiết? Trung tâm Mua sắm tập trung thuốc quốc gia cũng cho hay thời gian qua, việc thực hiện mua sắm tập trung, ưu điểm giảm giá thuốc là rất rõ, nhưng cũng xảy ra một số khó khăn như đơn vị trúng thầu không cung ứng đủ số thuốc do số lượng trúng thầu quá lớn, dẫn đến tình trạng thiếu thuốc điều trị.

Hiện Trung tâm Mua sắm tập trung thuốc quốc gia đề nghị với các gói thầu tập trung cấp thuốc quốc gia, khi chấm thầu sẽ chọn danh sách các nhà thầu đạt yêu cầu để ký thỏa thuận chung. Trong đó nhà thầu xếp hạng I được cung ứng 50% gói thầu, nhà thầu kế tiếp được cung ứng 10-30% gói thầu. 

Ngoài ra, trên thực tế công tác đấu thầu tập trung vẫn còn nhiều khó khăn mà các bệnh viện gặp phải. Các bệnh viện phải xây dựng rất nhiều kế hoạch lựa chọn nhà thầu gửi các đơn vị đấu thầu tập trung, dẫn đến chồng chéo về thời gian và danh mục. Các bệnh viện phải theo dõi nhiều hợp đồng trong cùng thời điểm, trong khi các thời điểm kết thúc hợp đồng lại khác nhau dẫn đến việc điều tiết cũng như theo dõi số lượng thực hiện hợp đồng khó khăn.

Đáng lưu ý, thời gian công bố kết quả đấu thầu tập trung thường không theo đúng kế hoạch như đã đề ra, khiến các bệnh viện cũng bị động trong quá trình cung ứng thuốc cho công tác khám chữa bệnh. Những khó khăn này nói trên cần sớm được tập trung tháo gỡ kịp thời. 

Hiện việc đấu thầu được thực hiện trên cơ sở danh mục thuốc đấu thầu tập trung cấp quốc gia do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành, số lượng từng loại thuốc được Trung tâm Mua sắm thuốc tập trung quốc gia tổng hợp từ đề xuất của tất cả các cơ sở y tế trên toàn quốc có nhu cầu sử dụng. Hiện nay đã có 63/63 tỉnh, thành phố đấu thầu thuốc tập trung, nhiều tỉnh đã đấu thầu tập trung hầu hết các loại thuốc, một số tỉnh đã đấu thầu tập trung một số loại vật tư, hóa chất sử dụng lớn...

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy nếu thực hiện đấu thầu thuốc tập trung hợp lý sẽ giúp quản lý tốt hơn chuỗi cung ứng, giá và chất lượng thuốc; vừa giúp người bệnh hưởng lợi, vừa góp phần tiết kiệm ngân sách đáng kể hàng năm.     

An Thái