Tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ em: Cẩn trọng từng bước

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trẻ em và thanh thiếu niên có xu hướng mắc bệnh nhẹ hơn so với người lớn. Trẻ em khi được cách ly tại nhà thì nguy cơ lây nhiễm bệnh rất thấp, nhưng khi đưa trẻ trở lại trường trong tình trạng bình thường mới thì nguy cơ nhiễm bệnh sẽ rất cao. Vậy đã đến lúc tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ em hay chưa?

Vaccine nào cho trẻ em?

Theo BS Trần Văn Phúc, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn (Hà Nội), tại Mỹ đang đề nghị phê duyệt vaccine Pfizer cho trẻ em từ 12-15 tuổi. Ngoài ra vaccine Moderna cũng được đề xuất phê duyệt cho đối tượng trẻ em từ 12-15 tuổi.

Tại Việt Nam, ước tính trẻ em chiếm 27% dân số, trong khi đó, đã có khoảng 10 tỉnh, thành đã tiêm được vaccine Covid-19 cho 100% dân số trên 18 tuổi. Như vậy, trẻ em trở thành đối tượng rất dễ bị virus tấn công.

Cũng theo BS Trần Văn Phúc, vaccine được phát triển là để cứu người. Khi chưa có vaccine, tuổi thọ của con người rất thấp. Từ khi vaccine ra đời, vaccine đã cứu loài người khỏi các thảm họa và dịch bệnh. Trong lịch sử nhân loại, chưa có loại vaccine nào sinh ra lại có hại với trẻ em. Tại Mỹ, châu Âu hay các quốc gia phát triển khác khi phê duyệt các loại vaccine cho trẻ em thì bao giờ cũng ưu tiên theo nhóm đối tượng. Trong đó, nhóm đối tượng được ưu tiên nhất là từ 12-15 tuổi.

Trẻ em dưới 18 tuổi được chia các nhóm phụ thuộc theo lứa tuổi đi học. Với nhóm 16-18 tuổi, các em đã có những hiểu biết nhất định, do vậy, rất dễ để hướng dẫn các biện pháp phòng, chống dịch cá nhân. Đồng thời, cơ thể và sức khỏe của các em đã tương đối phát triển như người trưởng thành. Do vậy, nhóm đối tượng này hoàn toàn có thể học online tại nhà, không nhất thiết phải đến trường.

Nhưng với nhóm học sinh 12-15 tuổi, việc học online có thể hiệu quả không cao và có nhiều ảnh hưởng đến tâm sinh lý của trẻ, do vậy, các em cần sớm được quay trở lại trường. Như vậy, bắt buộc phải phê duyệt vaccine dành cho lứa tuổi này trước. Do vậy, tại Mỹ, đã có đề xuất phê duyệt vaccine Pfizer cho trẻ 12-15 tuổi.

Với lứa tuổi nhỏ hơn từ 6-11 tuổi, các em cũng cần được đến trường càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, với nhóm nhỏ tuổi nhất là học sinh cấp tiểu học, vẫn còn non nớt, sự cẩn trọng vẫn cần cao hơn. Do vậy, người ta đang đặt vấn đề phê duyệt trước vaccine cho nhóm học sinh ở cấp 2 từ 6-11 tuổi.

Với nhóm trẻ nhỏ hơn đang phụ thuộc vào cha mẹ và người thân trong gia đình, thì vẫn có thể để các em ở nhà và chưa vội phải phê duyệt vaccine cho lứa tuổi này. Quy tắc phân lứa tuổi này cho thấy, học sinh cấp 2 từ 12-16 được ưu tiên. Sau đó, là lứa tuổi cấp 1, cấp 3 và cuối cùng là trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo.

Vừa làm vừa đánh giá

Nhà khoa học hàng đầu của Tổ chức Y tế thế giới Soumya Swaminathan cho biết: Tất cả các loại vaccine đang được thử nghiệm ở trẻ em để đảm bảo chúng an toàn cũng như hiệu quả, xác định liều lượng sử dụng. Khi những vaccine này được triển khai ở trẻ em, chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi tính an toàn thông qua các hệ thống báo cáo dữ liệu.

Tất cả dữ liệu được gửi đến WHO từ các cơ quan quản lý, từ các hệ thống giám sát toàn cầu sẽ giúp chúng tôi đưa ra các khuyến nghị về an toàn và theo đó là một hướng dẫn chung về việc tiêm chủng.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã có công văn gửi cho Sở Y tế các tỉnh, thành phố thuộc Trung ương về việc tiêm vaccine phòng Covid-19 cho trẻ em từ 12-17 tuổi. Theo đó, Bộ Y tế cho biết sẽ mở rộng đối tượng tiêm chủng Covid-19 cho trẻ từ 12 - 17 tuổi, theo lộ trình từ lứa tuổi cao đến thấp, tiêm trước cho lứa tuổi từ 16 - 17 tuổi và hạ dần độ tuổi, theo tiến độ cung ứng vaccine và tình hình dịch tại địa phương.

Thực tế, nhiều phụ huynh học sinh mong muốn con em được tiêm phòng vaccine Covid-19 để có khả năng phòng bệnh tốt hơn khi cả xã hội phải thích ứng trong tình hình bình thường mới. Tuy nhiên, cũng có không ít người băn khoăn khi trẻ em vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện cơ thể liệu vaccine Covid-19 có ảnh hưởng đối với con em mình?…

Trao đổi với báo chí về vấn đề này, TS Bùi Lê Minh, Trưởng ngành Công nghệ Sinh học (Viện Kỹ thuật Công nghệ cao, Đại học Nguyễn Tất Thành) cho biết, so với các nhóm tuổi khác thì nhóm tuổi dưới 18 có nguy cơ nhiễm bệnh và bị bệnh nặng thấp hơn nhóm còn lại. Tuy nhiên, khi số ca bệnh tăng nhanh thì số trẻ em mắc bệnh cũng tăng theo.

Nghiên cứu ở Mỹ gần đây cho thấy, khi biến thể Delta đang phát tán mạnh thì số ca nhiễm ở trẻ em dưới 18 tuổi tăng mạnh nhất ở nhóm 0-4 tuổi. Với nhóm 12-17 tuổi thì họ đang triển khai tiêm vaccine, nguy cơ lây nhiễm của nhóm này đã giảm bằng 1/10 so với trẻ em cùng độ tuổi mà chưa tiêm phòng.

TS Bùi Lê Minh cũng nhấn mạnh, trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ. Trẻ em có sự khác biệt so với người lớn. Mọi bộ phận, cơ quan trong mỗi đứa trẻ đang ở giai đoạn phát triển và cần thời gian để hoàn thiện nên không thể hoàn toàn loại trừ những tác dụng phụ có thể xảy ra muộn hơn thông thường. Do vậy, mọi tác động đến cơ thể trẻ đều phải rất cẩn thận và hết sức cân nhắc. Đặc biệt với, vaccine thì càng phải cẩn thận hơn.

Độ tuổi dưới 18 cũng là một khoảng tương đối, nhóm 15-17 tuổi nhiều trường hợp đã có đặc điểm cũng giống như người trưởng thành và ngày nay các em cũng có nhiều hoạt động xã hội, có thể làm tăng các nguy cơ lây nhiễm. Vì thế, theo tôi thì nhóm 15-17 tuổi có thể cân nhắc tiêm vaccine trước giống như người lớn. Còn với nhóm trẻ dưới 2 tuổi thì nên đẩy mạnh việc tiêm vaccine cho mẹ và khuyến khích nuôi con bằng sữa mẹ.

Các loại vaccine đã được cấp phép cho sử dụng với trẻ em đều có khả năng sử dụng được ở Việt Nam. Tuy nhiên, theo TS Minh để tiến hành cẩn trọng thì trong giai đoạn đầu khi vẫn đang phải tập trung cho việc tiêm chủng người lớn tuổi và người có bệnh nền thì chỉ nên tiêm chủng cho nhóm 15-17 tuổi có bệnh nền và tiêm thử nghiệm các loại vaccine với số lượng giới hạn để vừa làm vừa đánh giá.

Với cách làm này, khi đã đảm bảo phủ vaccine ở các nhóm nguy cơ cao hơn thì chúng ta sẽ có số liệu thực tế ở trong nước. Từ đó làm cơ sở cho chương trình tiêm vaccine diện rộng cho trẻ em.