Chính phủ ra nghị quyết: Dự án ở đâu, trạm thu phí BOT phải ở đó

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết 83/NQ-CP triển khai thực hiện Nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH14 ngày 21-10-2017 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) về một số nhiệm vụ và giải pháp tiếp tục hoàn thiện và đẩy mạnh thực hiện chính sách pháp luật về đầu tư và khai thác các công trình giao thông theo hình thức hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT).

Kiểm điểm nghiêm túc trách nhiệm tổ chức, cá nhân

Để hoàn thiện chính sách, pháp luật, bảo đảm phát huy hiệu quả việc đầu tư, khai thác các công trình giao thông theo hình thức hợp đồng BOT nói riêng và hình thức đối tác công tư (PPP) nói chung, UBTVQH đã yêu cầu Chính phủ, Thủ tướng tập trung thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới. Căn cứ những nhiệm vụ, giải pháp do UBTVQH yêu cầu, Chính phủ ban hành Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH14.

Nghị quyết của Chính phủ yêu cầu tổng kết việc triển khai thực hiện mô hình đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT nói riêng và đầu tư theo hình thức PPP nói chung. Trong đó rà soát, đánh giá, tổng kết việc lập, triển khai thực hiện các dự án đầu tư theo hình thức PPP (bao gồm các loại hợp đồng) từ tất cả giai đoạn của quá trình đầu tư phát triển các lĩnh vực kết cấu hạ tầng trong giai đoạn từ trước tới hết năm 2017 và cập nhật đến thời điểm báo cáo, nhằm đánh giá những mặt được và những hạn chế, bất cập, từ đó đề ra các giải pháp khắc phục hữu hiệu.

Vị trí đặt trạm thu phí BOT là một trong những vấn đề khiến người dân sử dụng dịch vụ bức xúc, phản ứng thời gian qua

Cũng theo nghị quyết, trên cơ sở tổng hợp những kết luận của các đoàn kiểm tra, thanh tra, kiểm toán đối với các dự án PPP, nêu rõ những vấn đề đã được xử lý, đang xử lý và các kiến nghị nếu có; nghiên cứu tiếp thu những kiến nghị của cơ quan thanh tra, Kiểm toán Nhà nước để thực hiện các biện pháp hữu hiệu nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Song song đó, triển khai các phương án xử lý kịp thời những vướng mắc, yếu kém và kiểm điểm nghiêm túc trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân để xảy ra khuyết điểm, vi phạm. Báo cáo tổng hợp tổng kết việc triển khai thực hiện các mô hình đầu tư theo hình thức PPP của Chính phủ bao gồm tất cả các ngành dự kiến trình UBTVQH, QH vào kỳ họp cuối năm 2018.

Chính phủ cũng yêu cầu cần nghiên cứu để tập trung tháo gỡ và hoàn thiện quy định chặt chẽ về tiêu chí lựa chọn dự án để đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT nói riêng và hình thức đầu tư PPP nói chung; bổ sung quy định về tiêu chí để đánh giá năng lực tài chính của nhà đầu tư; nghiên cứu quy định mức vốn chủ sở hữu phù hợp với tính chất, đặc điểm của từng nhóm dự án, phù hợp với chủ trương huy động nguồn lực xã hội.

Ngoài ra, bổ sung chế tài, xử lý đối với các nhà đầu tư chậm quyết toán dự án hoàn thành, chậm thực hiện trách nhiệm công khai, cập nhật lưu lượng phương tiện, doanh thu hoàn vốn, thời gian thu phí sử dụng dịch vụ; quy định trách nhiệm và chế tài, xử lý đối với nhà đầu tư trong việc bảo đảm chất lượng công trình trong thời gian vận hành và khi bàn giao cho nhà nước.

Người dân có quyền lựa chọn

Về những bất cập cần giải quyết của các dự án BOT giao thông đã và đang triển khai, Chính phủ yêu cầu khẩn trương quyết toán các dự án đã hoàn thành để xác định phương án tài chính và thời gian thu phí sử dụng dịch vụ chính thức; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các nhà đầu tư; thực hiện đúng cam kết của nhà nước với nhà đầu tư về phần vốn hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tái định cư; thực hiện nghiêm túc các điều khoản về bảo đảm đầu tư nhằm bảo đảm khả năng thu hồi vốn của các dự án.

Vị trí đặt trạm thu phí BOT là một trong những vấn đề khiến người dân sử dụng dịch vụ bức xúc, phản ứng thời gian qua. Về vấn đề này, nghị quyết của Chính phủ nêu rõ: "Hoàn thiện việc rà soát tổng thể về vị trí đặt trạm, chính sách miễn giảm giá tại tất cả các trạm thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ và quản lý doanh thu chặt chẽ để có những giải pháp đồng bộ, kịp thời, thống nhất, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nhà nước, nhà đầu tư và người sử dụng".

Chính phủ cũng yêu cầu xây dựng và ban hành tiêu chí thành lập trạm thu phí dịch vụ và nhà điều hành của các dự án nhằm bảo đảm tính kinh tế, sử dụng có hiệu quả vốn đầu tư (trong đó có nghiên cứu, đánh giá sự hợp lý, cơ sở khoa học của quy định khoảng cách giữa 2 trạm thu phí); xây dựng mức phí phù hợp; bảo đảm việc thu phí gắn với đoạn đường thực tế được đầu tư và người dân có quyền lựa chọn giữa việc sử dụng dịch vụ không phải trả phí và dịch vụ phải trả phí.

Bài và ảnh: Văn Duẩn