Dạy và học tiếng Anh trong nhà trường: Không chỉ vì bằng cấp, chứng chỉ

Tại đây, Bộ trưởng Bộ GDĐT Phùng Xuân Nhạ đã bày tỏ mong muốn, việc học tiếng Anh không chỉ là một yêu cầu trong nhà trường phổ thông, mà nó còn thu hút sự quan tâm, tham gia học tập của mọi người dân.

Một giờ học ngoại ngữ với giáo viên nước ngoài.

Để tiếng Anh có thể ứng dụng trong đời sống 

Tiếng Anh trong trường phổ thông học cho có hay để ứng dụng là một câu hỏi đặt ra lâu nay, bởi trên thực tế việc học tiếng Anh vẫn mang tính hình thức và đối phó là chủ yếu. Đơn cử ngay tại Hà Nội, năm học 2018- 2019 việc dạy tiếng Anh trong trường tiểu học và THCS không thống nhất mà mỗi nơi một kiểu. Đó là hình thức nhà trường liên kết với các Trung tâm ngoại ngữ, giáo trình của các trung tâm liên kết khác nhau, học phí có nhiều mức chênh lệch…nên phụ huynh khá băn khoăn.

Trước đó, trong năm 2017, Bộ GDĐT đã trình Chính phủ sửa đổi Đề án ngoại ngữ đến năm 2020, theo hướng đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong các trường, để đến năm 2020, đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, CĐ và ĐH có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin giao tiếp, học tập… Vậy có cơ sở nào để tin rằng mục tiêu đặt ra sẽ thành công? 

Tại buổi tọa đàm vừa qua, các chuyên gia đến từ các tổ chức như dạy tiếng Anh chuyên nghiệp… đã đề xuất, tham mưu nhiều giải pháp liên quan đến chương trình, học liệu, phương pháp tổ chức dạy học, nâng cao chất lượng công tác khảo thí và đào tạo, bồi dưỡng giáo viên nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ,  đặc biệt là tiếng Anh.

Đánh giá về chỉ số thông thạo Anh ngữ (EPI) của Việt Nam trong những năm gần đây, bà Cao Phương Hà - Giám đốc Tổ chức Giáo dục quốc tế EF (Education First) tại Việt Nam cho biết, theo Bảng xếp hạng chỉ số thông thạo Anh ngữ của 88 quốc gia trên thế giới do EF thực hiện, năm 2018, Việt Nam đứng ở vị trí thứ 7 ở châu Á. So với năm đầu tiên tham gia đánh giá (năm 2011) thì những năm gần đây, Việt Nam liên tục vượt hạng về chỉ số thông thạo Anh ngữ. Điều này chứng minh việc dạy và học tiếng Anh ở Việt Nam đã có bước cải thiện đáng kể, cần tiếp tục được duy trì và phát huy hơn nữa.

Hầu hết các ý kiến tại tọa đàm thống nhất cho rằng, giáo viên đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ nên việc xây dựng đội ngũ giáo viên đạt yêu cầu về chất lượng và đảm bảo đủ số lượng là cần thiết. Bên cạnh đó, để cải tiến chương trình học hiện nay, cần gắn việc dạy ngoại ngữ với các môn học khác để tạo hứng thú cho học sinh. Về công tác khảo thí ngoại ngữ, các đại biểu đề xuất giải pháp về đào tạo đội ngũ cán bộ chuyên trách nhằm nâng cao chất lượng khảo thí theo tiêu chuẩn quốc tế. Cụ thể như khả năng đào tạo bồi dưỡng đội ngũ thực hiện khảo thí tiếng Anh cho Việt Nam của ETS hay chương trình đào tạo bồi dưỡng đội ngũ thực hiện khảo thí tiếng Anh cho Việt Nam của Hội đồng Anh và Cambridge.

Về cải tiến chương trình, học liệu bà Bùi Hiền Thục - Giám đốc Công ty Giáo dục Việt Úc cho rằng việc dạy ngoại ngữ cần gắn với các môn học, môn chuyên ngành nhằm tạo hứng thú và hiệu quả học tập cho học sinh. Bà cũng đề xuất mô hình dạy Tiếng Anh - Toán, Tiếng Anh - Thể dục - Âm nhạc hiệu quả hiện đang được áp dụng tại một số trường phổ thông.

Về ứng dụng công nghệ trong dạy và học ngoại ngữ, bà Phạm Thị Ngọc Lan, Giám đốc BU Giáo dục Viettel cho rằng, trong Cuộc cách mạng 4.0, cần thiết phải xây dựng hệ thống chương trình và học liệu dạy tiếng Anh trực tuyến nhằm tạo cơ hội cho người học có cơ hội học ngoại ngữ mọi lúc mọi nơi và bằng mọi phương tiện.

Kỳ vọng ở thế hệ trẻ 

Trước đó, nhận định về hiệu quả học tiếng Anh trong nhà trường hiện nay, theo TS Lê Văn Canh - giảng viên Trường ĐH Ngoại ngữ (ĐHQG Hà Nội), một trong những nguyên nhân của việc cả xã hội đầu tư cho việc học tiếng Anh nhưng kết quả chưa đạt được như kỳ vọng là do chưa xác định được đúng mục tiêu dạy và học tiếng Anh trong toàn bộ hệ thống giáo dục. Trong đó, tiếng Anh rất cần nhưng mỗi người cần một kiểu khác nhau, không ai giống ai. Chẳng hạn, mục tiêu học tiếng Anh đối với học sinh phổ thông và sinh viên ĐH khác nhau. Những học sinh muốn đi làm công nhân sẽ học ngoại ngữ khác với những em muốn đi du học hay trở thành nhà nghiên cứu khoa học. Bên cạnh đó, cần quan tâm đến việc phát triển kỹ năng tự học cho người học.

“Học ngoại ngữ là một quá trình gian khổ đòi hỏi nhiều thời gian và việc học trên lớp không bao giờ đủ do nhiều hạn chế như sĩ số đông, thời lượng có hạn, tài liệu học không phù hợp, trình độ tiếng Anh của giáo viên thấp và chương trình nặng về thi cử. Cần có sự kết nối giữa việc học trên lớp với học ngoài lớp theo các nguyên tắc của phương pháp học kết hợp truyền thống với học có sự hỗ trợ của công nghệ” - TS Canh nêu quan điểm. 

Tại tọa đàm này, Bộ trưởng Bộ GDĐT Phùng Xuân Nhạ đánh giá cao giải pháp mà các đại biểu đã đưa ra nhằm “hiến kế” cho việc nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh trong hệ thống giáo dục quốc dân. Trong đó đặc biệt là việc chuẩn hóa chương trình, học liệu và tính thiết thực của việc dạy học tiếng Anh. Việc dạy và học ngoại ngữ cần phải thiết thực, ứng dụng, coi ngoại ngữ là công cụ để giao tiếp, học thực chất, tránh tình trạng học đối phó, học vì bằng cấp, chứng chỉ. Cần xây dựng một cộng đồng nói tiếng Anh, khơi dậy một môi trường mà mọi người thích nói tiếng Anh, thích đọc tiếng Anh, một xã hội học tập, tạo thành phong trào sâu rộng, người biết nhiều dạy cho người biết ít, không chỉ với học sinh, sinh viên mà cả người trưởng thành, toàn dân đều có thể học ngoại ngữ” - Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đặt nhiều kỳ vọng.     

Minh Quang