Xu hướng sản xuất hồ tiêu hữu cơ, sinh học

Gia đình bà Nguyễn Thị Thể, thôn 3, xã  Hưng Bình (Đắk R’lấp) đã trồng hồ tiêu gần chục năm nay.  Những năm trước, do chưa quan tâm đúng mức đến chất lượng, nguồn gốc cây giống, lạm dụng phân bón để tăng năng suất nên có năm gia đình bà bị chết trắng cả gần 1 ha hồ tiêu. 3 năm nay, gia đình bà đã hạn chế được tình trạng hồ tiêu bệnh, bị chết nhờ áp dụng phương thức canh tác theo hướng hữu cơ.

Vườn hồ tiêu 2 ha của gia đình bà Nguyễn Thị Thể, thôn 3, xã Hưng Bình cho sản lượng từ 6- 7 tấn

Bà Thể cho biết: Thực ra sản xuất theo hướng hữu cơ, sinh học là cách mà bao đời nay nông dân Việt Nam đã làm. Cụ thể như dùng các phụ, phế phẩm nông nghiệp, cây phân xanh, ủ với chất thải gia súc, gia cầm đến khi hoai mục thì bón cho cây. Trồng các loại cây che bóng, chắn gió, cây làm trụ cho tiêu leo. Phương pháp hữu cơ như hiện nay chi phí ít hơn khoảng 20-30%. Bình quân hàng năm, vườn tiêu gia đình bà Thể đạt từ 6-7 tấn/ 2 ha. Sản lượng khá cao, cộng với việc thu hái với lượng quả chín nhiều, đạt trên 95% nên giá bán sản phẩm hồ tiêu của bà Thể lúc nào cũng cao hơn so với mặt bằng chung thị trường.

Tương tự, gia đình ông Trần Văn Giang, thôn 7, xã Đắk Ha (Đắk Glong) hiện có 3 ha hồ tiêu. Vườn hồ tiêu của gia đình ít khi bị bệnh và cho mức năng suất khá ổn định qua nhiều năm, khoảng  2,5-3 tấn/ ha. Có được điều này, theo ông Giang là do gia đình đã kiên trì áp dụng phương pháp sản xuất theo hướng sinh học. Cụ thể, nếu như nhiều nhà vườn lạm dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật để phòng, chống bệnh thì ông không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, ít khi dùng phân hóa học.

Theo ông Giang, so với các vườn khác thì hồ tiêu của gia đình vào thời kỳ kiến thiết cơ bản chậm phát triển hơn, năng suất không cao, nhưng khi vào thời kỳ kinh doanh lại có những ưu điểm. Đó là sức đề kháng với thời tiết của cây tốt, vườn hầu như không bị sâu hại tấn công nên chi phí cho thuốc bảo vệ thực vật hàng năm rất ít. Ông chủ yếu sử dụng phân bón sinh học, phân chuồng ủ hoai mục bón cho cây. Mùa mưa, ông chú ý thoát nước để gốc không bị úng, cắt tỉa cây che bóng nhằm tăng sự quang hợp giúp hạn chế nấm, bệnh, mùa nắng thì tưới nước với lượng vừa đủ.

Gia đình ông Trần Văn Giang, thôn 7, Đắk Ha đều trồng cây trụ sống trên 3 ha cho tiêu leo, tạo sinh thái ổn định cho vườn cây

Tính đến cuối năm 2018, toàn tỉnh có trên 32.700 ha hồ tiêu, sản lượng đạt 32.734 tấn. Theo ông Đoàn Văn Đáp, Phó Chi cục Trưởng, Phụ trách Chi cục Phát triển Nông nghiệp (Sở Nông nghiệp - PTNT) thì năm 2018, thời tiết mưa nhiều, kéo dài, tập trung là nguyên nhân để một số đối tượng dịch hại phát triển, trong đó có các bệnh hại rễ do nấm và tuyến trùng gây ra bệnh chết nhanh, chết chậm gây hại nặng trên cây hồ tiêu. Nguyên nhân của tình trạng này chủ yếu do hồ tiêu trồng trên loại đất không phù hợp, thâm canh quá mức, sử dụng trụ có mầm bệnh cho cây tiêu leo bám, bón phân không cân đối, lạm dụng phân hóa học, chất kích thích tăng trưởng... Trước thực tế này, ngày càng có nhiều hộ dân áp dụng các quy trình canh tác hồ tiêu theo hướng hữu cơ, sinh học gắn với liên kết bao tiêu sản phẩm. Đây sẽ là xu thế tất yếu mà nông dân phải áp dụng để bảo đảm an toàn dịch bệnh và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Tuy diện tích hồ tiêu được sản xuất theo các tiêu chuẩn về nông nghiệp tốt như VietGAP, GlobalGAP, Oganic chưa nhiều nhưng đã chứng tỏ những ưu việt mà nông dân cần học tập, áp dụng rộng rãi. Để quản lý tốt dịch bệnh, bảo đảm sản xuất hồ tiêu bền vững, Sở Nông nghiệp – PTNT khuyến cáo người dân thực hiện theo nguyên tắc “Phòng là chính, chữa kịp thời, lấy biện pháp canh tác làm trung tâm”.

Theo đó, người dân cần áp dụng đồng bộ các biện pháp về canh tác theo hướng sử dụng phân hữu cơ, vi sinh, sinh học chứa các chủng nấm đối kháng Trichoderma spp… bón cho vườn tiêu. Bà con thường xuyên thăm vườn, phát hiện kịp thời dịch hại để có biện pháp xử lý ngay, vệ sinh vườn sạch sẽ, đúng cách, cắt tỉa cành thông thoáng, tạo tiểu khí hậu phù hợp. Khi cần thiết phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, người trồng tiêu cần tuân thủ theo nguyên tắc 4 đúng và theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Bài, ảnh: Hồng Thoan