Con voi trong văn hóa M’nông
09:15 | 09/12/2017
Đối với đồng bào M’nông nói riêng và đồng bào các dân tộc Tây Nguyên nói chung, con voi không chỉ là một tài sản lớn của gia đình, dòng họ mà còn có vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần.
Con voi là tài sản lớn của đồng bào M'nông và các dân tộc Tây Nguyên. Ảnh: Lê Phước
Tương truyền rằng, xưa kia ở trên đỉnh núi Nâm Kar (núi lửa Đèo 52) có một hồ nước rộng mênh mông, trong hồ có rất nhiều cá, cây cỏ sinh sống. Biết được điều này và do hoàn cảnh đưa đẩy, một thanh niên trong vùng đã đến đây đánh bắt cá về nướng ăn mà không hề hay biết rằng đây là cá do thần núi nuôi.
Khi vừa ăn xong con cá nướng, chàng trai cảm thấy ngứa ngáy toàn thân, tay chân mặt mũi đều biến dạng một cách nhanh chóng. Đôi tai bỗng dưng to xòe như cánh quạt, mũi dài gần cả mét, bụng thì phình to nên không thể đi bằng hai chân được nữa và biến thành con vật khổng lồ (con vật đó gọi là con voi).
Vì là người biến thành voi, lại ăn rất khỏe, dân làng không đủ cơm gạo để nuôi. Nghĩ mãi chẳng có cách nào giúp đỡ chàng trai nên các già làng, thầy cúng trong vùng bèn nấu cơm nếp, bắp, đậu, củ sắn trộn lại treo lên cây trúc nhỏ (một loại thuộc họ tre, lá nhỏ thường mọc ở khu vực núi lửa) để nhử voi đến ăn. Voi ăn đến đâu thì già làng, thầy cúng đọc câu thần chú đến đó để voi nhớ rằng lá cây chính là thức ăn của mình. Voi tập ăn các loại lá cây lâu dần thành quen, từ đó đi ăn các loại lá cây, trái cây và đi vào rừng sâu để sinh sống.
Dù sinh sống hoang dã nhưng voi vẫn thường xuyên quay về bon làng cũ - nơi mình được sinh ra để vui chơi, bảo vệ dân làng tránh khỏi những thế lực đen tối. Khi voi già và chết, thần Nguăch Ngual-vị thần cai quản lấy cặp ngà voi cất giữ, gặp người nào nghèo khó mà tốt bụng thì thần sẽ cho.
Do voi là con người biến thành và được sự cai quản của thần Nguăch Ngual, nên từ khi voi còn nhỏ hoặc đưa từ rừng về thuần dưỡng đều có một hệ thống nghi lễ xung quanh nó. Thậm chí, khi voi đã lớn, ngà đã dài, muốn cắt ngà voi thì chủ voi hoặc người có uy tín trong làng phải đứng ra làm lễ cúng thần. Nghi lễ cúng voi có nhiều loại và nhiều hình thức rất phong phú như cúng trước khi đi săn, cúng khi voi mới được mua về, cúng voi nhập bon, cúng đặt tên cho voi, cúng sức khỏe cho voi...
Mỗi nghi lễ đều có một bài cúng và lễ vật khác nhau. Ngoài những lễ vật thông thường như rượu cần, thịt gà, thịt heo, đồng bào M’nông thường dùng lời khấn thần. Riêng các lễ cúng lớn như lễ cúng voi nhập bon, cúng sức khỏe cho voi đều phải lập đàn cúng.
Ngày nay, trong tâm thức cũng như văn hóa của người M'nông, voi vẫn luôn là biểu tượng cho sức mạnh, sự giàu có của bon làng. Bởi vậy, đồng bào vẫn thường kể cho con cháu nghe về sự tích con voi để nhắc nhở, giáo dục không được tự ý xâm hại đến tài nguyên thiên nhiên, giữ gìn cuộc sống sinh thái cân bằng.
Mỹ Hằng
Nguồn "Đắk Nông Điện tử"
CÁC TIN KHÁC
- Tìm cách đưa thổ cẩm hồi sinh (Kỳ 1) (03/01/2018)
- Văn hóa truyền thống Tây Nguyên: Những biến dạng bất thường (02/01/2018)
- Festival Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên - 2018 sẽ diễn ra tại Gia Lai (28/12/2017)
- Phân cấp quản lý di tích: Hiệu quả đến đâu? (25/12/2017)
- Tiếp tục tổ chức Chương trình biểu diễn cồng chiêng phục vụ du khách năm 2018 (23/12/2017)
- 30 nghìn tỷ đồng để phát triển hạ tầng du lịch giai đoạn 2016 - 2020 (29/11/2017)
- Để bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc (27/11/2017)
- "Đỏ mắt" tìm Home stay ở Buôn Ma Thuột (27/11/2017)
- VTV ra mắt bản tin thời tiết – du lịch “Thời tiết này đi đâu?” (25/11/2017)
- Tái cơ cấu Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (20/11/2017)
- Ea Kar - vùng đất giàu tiềm năng du lịch (20/11/2017)
Khách sạn Thống Nhất Tp.Buôn Ma Thuột – Điểm hẹn Tây Nguyên
Buôn Ma Thuột được mệnh danh là Thủ phủ Tây nguyên, nơi văn hóa các dân tộc giao thoa và thể hiện nét riêng mà Đắk Lắk được hưởng.
- 108 - Nơi lý tưởng để bạn dừng chân tại Buôn Ma Thuột
- Khu du lịch sinh thái Ngọc Phụng – Điểm đến lý tưởng dành cho bạn
- Công ty TNHH Khách sạn và Du lịch Bạch Mã
- Khách sạn Sài Gòn – Ban Mê
Sầu riêng và những bước đi trên con đường chính ngạch
Sầu riêng Việt Nam xuất sang Trung Quốc theo con đường chính ngạch là cơ hội lớn để ngành hàng này phát triển.
- Đắk Lắk: Lễ hội nâng tầm sầu riêng Krông Pắc
- Nhiều hoạt động sôi nổi tại Lễ hội Sầu riêng huyện Krông Pắc lần thứ nhất
- Sẽ biểu diễn bay khinh khí cầu tại Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ I năm 2022
- Huyện Krông Pắc: Ra mắt mô hình trồng dổi lấy hạt tại xã Ea Yiêng
- "Nam vương của quyền anh Việt Nam” Trương Đình Hoàng dự giải chạy Đắk Lắk Marathon 2024
- Giá cà phê đã lên 125.000 đồng/kg
- Chậm bổ sung vốn, chủ đầu tư xin tạm dừng thi công Tỉnh lộ 1
- Đắk Lắk: Tiêu hủy gần 2,5 tấn thực phẩm, dầu ăn không rõ nguồn gốc
- Quản lý, bảo vệ rừng ở Ea Kar: Cần biện pháp “giải nhiệt” hiệu quả
- Công an huyện Krông Búk: Bắt con trai chém mẹ bị thương nặng
- Động lực để hợp tác xã nông nghiệp phát triển bền vững
- Giá xăng tăng trong kỳ điều hành thực hiện sớm
- Giá cà phê trong nước tăng như vũ bão, tiến sát 120.000 đồng/kg
- Sầu riêng sụt giá mạnh
BÌNH LUẬN CỦA BẠN
BÌNH LUẬN