Độc đáo kho thóc của người Êđê
15:42 | 16/09/2019
Sống yên bình bên những triền đồi nhấp nhô, đồng bào Êđê ở buôn Zô (xã Cư Prao, huyện M’Đrắk) vẫn gìn giữ nhiều phong tục truyền thống dân tộc, trong đó có kho thóc.
Ghé buôn vào buổi chiều tà đúng lúc chị H’ Plya Ksơr mở kho kiểm tra xem lúa có bị đàn chim tấn công không. Chị cho biết, kho thóc này là nơi cất chứa, dự trữ lương thực, hạt giống của gia đình được dựng cách đây 10 năm. Theo phong tục của người Êđê, tất cả các loại nông sản như lúa, bắp, sắn... thu hoạch về phơi khô rồi bảo lưu trong kho. Kho có hình dáng như ngôi nhà dài thu nhỏ, diện tích chỉ chừng 10 - 15 m2, được làm bằng ván, trụ gỗ, mái lợp tôn kiên cố, kín đáo tránh mưa - nắng và các loại chim chóc chui vào.
Khi dựng nhà, người dân thường ưu tiên làm phần kho trước. Kho được làm riêng biệt, thường nằm phía sau nhà ở, phần cửa đều được mở ở phía ngoài. Đặc biệt, kho có cầu thang riêng nhưng không đặt cố định mà khi nào cần mới bắc lên. Tùy vào điều kiện nhà đông người, có rẫy nhiều thì dựng thêm kho để chứa nông sản. Trong kho, người dân bố trí phần lúa giống và lúa ăn riêng biệt. Những hạt giống như mướp, cà, ớt, bầu bí, bắp... họ thường treo lên cao ở một góc kho hoặc cho vào ống tre đậy kín để chống mối mọt tấn công; lúa giống được đựng vào các bồ đan bằng nứa, mây có nắp tránh bị côn trùng, chim chóc phá hoại; còn lúa ăn, hoa màu dự trữ... thì để riêng một bên cho tiện lấy.
Lúa được bảo quản trong nhà kho
Lý giải về sự hiện diện của kho thóc, già làng Y Tháp Niê (buôn Zô, xã Cư Prao) tâm sự, người Êđê quan niệm, thóc do Yàng (thần linh) ban tặng nên người và thóc không được ở cùng nhau. Con người có nhà để ở thì hạt thóc cũng phải chỗ riêng là kho. Mỗi gia đình phải có một kho thóc bài bản, tách riêng với nhà ở nếu không Yàng sẽ giận và không ban cho mùa màng bội thu. Lúa đến mùa thu hoạch sẽ bị con chim, con sâu, con sóc trên rừng ăn mất và người trong nhà sẽ bị đói kém. Nên nhà ở có thể cũ nát nhưng kho thóc luôn phải khang trang bởi đó là nơi cất trữ nguồn lương thực thiết yếu của con người. Hơn nữa, kho thóc tách bạch với nhà ở cũng cách để tránh những thiệt hại do hỏa hoạn, bảo đảm nguồn lương thực và giống má cho mùa sau. Kho thóc còn là hình ảnh của no ấm, thể hiện sự quý trọng, biết giữ gìn hoa màu, lương thực của con người.
Già Y Tháp kể, trước đây làm ra hạt thóc, hạt bắp rất khó lại trong điều kiện kinh tế tự cung tự cấp nên có năm mất mùa, hoặc tới mùa giáp hạt là đói. May có kho thóc, nhà còn thì san sẻ cho nhà hết, cùng dìu nhau qua khốn khó. Những lúc ấy mới thấy hết ý nghĩa của kho thóc và cái tình đoàn kết sống vì cộng đồng của đồng bào Êđê.
Kho thóc của gia đình chị H’ Plya Ksơr (buôn Zô, xã Cư Prao)
Ngày nay, đời sống buôn làng đã khởi sắc, hiếm cảnh thiếu đói song người dân buôn Zô vẫn duy trì kho thóc. Theo trưởng buôn Y Sóc Niê, buôn Zô có 96 hộ với 238 nhân khẩu, trong đó chỉ có 2 hộ người Kinh còn lại là người Êđê. 100% hộ Êđê còn lưu giữ kho thóc, mỗi nhà có từ 1 - 2 kho để đựng lúa bắp, hạt cà phê... Hằng năm, người dân còn duy trì lễ cúng hồn lúa từ khi đem hạt giống ra rẫy trồng tỉa cho đến lúc thu hoạch kết thúc vụ mùa. Quy mô lễ cúng to - nhỏ tùy thuộc vào điều kiện từng nhà, nhưng lễ cúng phải có các lễ vật cơ bản gồm cơm nếp, thịt lợn, thịt gà, rượu cần... cúng ngay trên kho thóc với lời cầu cho Thần lúa quản lý lúa trong kho, đừng cho hao hụt, lúa ăn đến ngày giáp vụ, no đủ cả năm.
Thanh Thủy
Nguồn: Báo Đắk Lắk Điện tử
CÁC TIN KHÁC
- Rà soát các dự án đầu tư vào các khu, điểm du lịch, nhằm khai thác có hiệu quả, khắc phục hạn chế, tránh lãng phí (11/10/2019)
- Về buôn Akô Dhông thưởng thức cà phê truyền thống của người Êđê (09/10/2019)
- Thông tin Các điểm vui chơi, giải trí tại Đắk Lắk (03/10/2019)
- Cây chàm và trang phục của các dân tộc Tây Nguyên (25/09/2019)
- Công viên địa chất Đắk Nông được chấp thuận và trình UNESCO công nhận danh hiệu "Công viên địa chất toàn cầu" (24/09/2019)
- Tổ chức Hội thảo triển khai kết nối tuyến, tour gắn với Công viên địa chất Đắk Nông (16/09/2019)
- Bến nước Ea Sah - "Nàng tiên" chưa tỉnh giấc (16/09/2019)
- Khảo sát các di tích lịch sử, các điểm du lịch trên địa bàn thị xã Gia Nghĩa (14/09/2019)
- Cầu Sêrêpốk - điểm di sản Công viên địa chất Ðắk Nông (12/09/2019)
- Người đam mê ứng dụng thổ cẩm trong thời trang (30/08/2019)
- Khám phá triển lãm âm thanh duy nhất Việt Nam tại Đắk Nông (29/08/2019)
Khách sạn Thống Nhất Tp.Buôn Ma Thuột – Điểm hẹn Tây Nguyên
Buôn Ma Thuột được mệnh danh là Thủ phủ Tây nguyên, nơi văn hóa các dân tộc giao thoa và thể hiện nét riêng mà Đắk Lắk được hưởng.
- 108 - Nơi lý tưởng để bạn dừng chân tại Buôn Ma Thuột
- Khu du lịch sinh thái Ngọc Phụng – Điểm đến lý tưởng dành cho bạn
- Công ty TNHH Khách sạn và Du lịch Bạch Mã
- Khách sạn Sài Gòn – Ban Mê
Sầu riêng và những bước đi trên con đường chính ngạch
Sầu riêng Việt Nam xuất sang Trung Quốc theo con đường chính ngạch là cơ hội lớn để ngành hàng này phát triển.
- Đắk Lắk: Lễ hội nâng tầm sầu riêng Krông Pắc
- Nhiều hoạt động sôi nổi tại Lễ hội Sầu riêng huyện Krông Pắc lần thứ nhất
- Sẽ biểu diễn bay khinh khí cầu tại Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ I năm 2022
- Huyện Krông Pắc: Ra mắt mô hình trồng dổi lấy hạt tại xã Ea Yiêng
- Công ty TNHH Phân Bón Minh Thắng thông báo tuyển dụng
- Hợp tác đầu tư giữa Ấn Độ và Đắk Lắk: Lợi thế và cơ hội
- Khởi tố Tổng giám đốc Công ty CP Cao su Đắk Lắk
- 500 hộ dân Đắk Nông thiếu nước sinh hoạt do hạn hán
- Bộ Giao thông vận tải sẽ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận đầu tư sớm Dự án cao tốc Bắc – Nam phía Tây
- Đắk Lắk: 3 học sinh tiểu học tử vong thương tâm
- Giải cứu đôi vợ chồng già mắc kẹt trên tầng 4 trong căn nhà khóa trái cửa
- Dấu hiệu giá cả leo thang
- Công an Đắk Nông triệt phá nhiều vụ trộm cắp xe máy
- Tăng cung vàng miếng để hạ nhiệt "sốt giá"
BÌNH LUẬN CỦA BẠN
BÌNH LUẬN