Ảnh 'nóng' và mạng xã hội

Có em đã tìm tới cái chết để giải thoát, bởi ở tuổi mới lớn, cảm xúc bồng bột là thời điểm khó khăn nhất trong việc cân bằng tâm lý. Hơn thế đa số các em cũng chưa hề được trang bị kinh nghiệm nào về xử lý khủng hoảng truyền thông, cách ứng xử với mạng xã hội, khi mà thông tin xấu không ít.

Mới đây nhất là vụ việc nữ sinh lớp 11 ở một trường THPT ở huyện Quỳnh Lưu - Nghệ An đã phải tự tử vì xấu hổ do bị lan truyền trên MXH video ghi cảnh hôn một bạn trai trên lớp học. Dư luận xã hội, nhất là các bậc phụ huynh có con tuổi mới lớn vô vùng xót xa và phẫn nộ, bởi chỉ vì mục đích phát tán video câu “like” rẻ tiền của một số trang mạng, cũng như thú vui chia sẻ thông tin trên MXH của không ít người, đã khiến nhiều trẻ mới lớn đã phải tìm tới cái chết tức tưởi. 

Được biết, sau khi vụ việc chấn động xảy ra, Sở Thông tin và Truyền thông  Nghệ An đã chỉ đạo kiểm tra và xác minh trang tin điện tử đầu tiên đăng tải đoạn video này là trang songlamplus.vn. Trang này đăng tải đoạn video với nội dung “Học sinh cấp 3 Nghệ An bình thản hôn nhau trong lớp”. Sau đó, đường link video được một trang Facebook có hơn 1,2 triệu lượt người theo dõi tiếp tục chia sẻ lại. Sau khi nữ sinh này tử vong, toàn bộ thông tin video clip, nội dung vụ việc đều được trang songlamplus.vn ẩn đi. Hiện Sở đang làm văn bản gửi các cơ quan có trách nhiệm đề nghị thanh tra trang tin này. Trong một diễn biến khác, đến thời điểm hiện nay, người quay clip và tung lên MXH đầu tiên vẫn chưa được xác định.

Phân tích từ các luật sư cho hay, vụ việc cụ thể nói trên có dấu hiệu của tội làm nhục người khác. Nữ sinh học lớp 11 đang trong độ tuổi vị thành niên dễ bị tổn thương nên khi có những hình ảnh xấu về mình dễ sinh mặc cảm, ảnh hưởng nghiêm trọng tới tâm lý. Khi nhà trường và gia đình không phát hiện kịp thời để chia sẻ và định hướng nên nữ sinh đã có hành động bồng bột. Cái chết của em để lại nỗi đau cho gia đình, người thân, bạn bè. Điều đáng lưu ý là quyền cá nhân đối với hình ảnh được pháp luật ghi nhận bằng các văn bản quy phạm pháp luật, đồng thời có những cơ chế bảo vệ và chế tài xử lý đối với những hành vi xâm phạm quyền hình ảnh của cá nhân.

Do đó, việc các trang mạng tự ý đăng tải clip có hình ảnh nữ sinh hôn bạn lên mạng internet khi chưa được sự đồng ý của những cá nhân có hình ảnh trong clip, dẫn tới việc nữ sinh tự tử là vi phạm pháp luật gây hậu quả nghiêm trọng. Các chuyên gia pháp luật cũng cho rằng, vụ nữ sinh Nghệ An tự tử vì bị tung clip nóng lên MXH đã và đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về hiểm họa khôn lường của MXH. Vì lẽ đó, những hành vi vi phạm pháp luật trên MXH cần phải xử lý thật nghiêm minh.

Cách đây ít lâu, vụ việc nữ sinh Đồng Nai uống thuốc diệt cỏ tự tử vì bị bạn trai tung ảnh “nóng” lên mạng cũng gây xôn xao dư luận xã hội. Khi ấy câu chuyện liên quan tới nữ sinh này trên MXH - nhìn ở góc độ quản lý - từng làm nóng nghị trường Quốc hội. Thảo luận Dự án Luật An toàn thông tin mạng (tại kỳ họp thứ 9 - Quốc hội khóa XIII), nhiều đại biểu khi ấy đã lên tiếng: Cho dù pháp luật đã có những quy định nghiêm cấm việc lợi dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng nhằm vào mục đích tuyên truyền, kích động dâm ô, đồi trụy, phá hoại thuần phong, mỹ tục của dân tộc, nhưng khi xảy ra những sự việc, gia đình người bị hại đã không biết cầu cứu ở đâu. Và thực tế cho thấy, việc bảo vệ thông tin riêng còn chưa được quy định rõ ràng trong Dự luật, những người vi phạm chưa bị truy cứu trách nhiệm đến cùng. 

Tại sao an ninh mạng còn quá lỏng lẻo? Câu trả lời xin gửi tới nhà chức trách. Nhưng có một thực tế cần lưu ý là lâu nay ý thức bảo vệ thông tin cá nhân, quyền cá nhân trong sử dụng MXH của nhiều người còn hạn chế. 

Nhìn ở góc độ khác, hiện vẫn đang còn khoảng trống lớn trong tư vấn tâm lý học đường. Theo các chuyên gia tâm lý, những vụ việc nữ sinh đánh nhau, nữ sinh bị lộ ảnh “nóng”… nếu trước đó các em được tư vấn kịp thời, hẳn sẽ giảm đáng kể cảm xúc tiêu cực dẫn đến hành vi không kiềm chế được.

Theo đó, học sinh khi bắt đầu đến trường là có những quan hệ ngoài gia đình. Trẻ càng lớn, tâm sinh lý càng phát triển, các mối quan hệ xã hội càng nhiều và phức tạp. Do chưa có hiểu biết, kinh nghiệm ứng xử, học sinh rất dễ bị tổn thương, không biết xử trí thế nào là đúng sai và có thể chọn hành vi sai lệch, vì vậy rất bức thiết có một nơi trong trường học để học sinh tìm đến chia sẻ rắc rối đang gặp phải và được hỗ trợ tâm lý. Tuy nhiên, theo quy định của Bộ GD&ĐT, không có biên chế riêng cho cán bộ làm tư vấn học đường. Các trường phải bố trí giáo viên kiêm nhiệm công tác này và tính thêm số tiết. Dù cố gắng bố trí giáo viên kiêm nhiệm tham vấn học đường nhưng do không có chuyên môn tâm lý giáo dục nên hiệu quả của phòng tham vấn sẽ không cao.

Ở các trường THCS giáo viên dạy Giáo dục công dân có vẻ phù hợp nhất, nhưng thực tế hầu hết thầy cô dạy môn này đều làm tay trái, quá hiếm giáo viên dạy đúng chuyên môn. Đội ngũ giáo viên chuyên trách lẫn không chuyên ở các trường học chưa được đào tạo bài bản, còn thiếu kỹ năng, kinh nghiệm. Vì chưa biết cách gợi mở, chẩn đoán tâm lý, trị liệu phù hợp nên hiệu quả tư vấn, tham vấn chưa cao, học sinh chưa tin tưởng. Trong khi đó, tình trạng học sinh đang gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần, trục trặc về đời sống tâm lý, bạo lực học đường gia tăng, cho thấy yêu cầu cấp thiết thành lập phòng tư vấn, tham vấn học đường và tính chuyên nghiệp của giáo viên làm công tác này.  

Vi Cầm