Phải làm gì trước hành vi vô đạo?

Vậy, chúng ta phải làm gì trước hành vi đó? ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng Ban Quản lý ATTP TP HCM, chia sẻ về vấn đề này.

ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan

Từng giảng dạy, quản lý trong lĩnh vực dược phẩm, bà đánh giá thế nào khi gần đây cơ quan chức năng liên tiếp phát hiện các cơ sở nhập khẩu, sản xuất thuốc giả?

Tôi đã từng trả lời báo chí, nếu chỉ nhìn những con số, vụ việc về thuốc giả phát hiện qua hàng năm thì con số này càng ngày càng giảm. Tuy nhiên câu hỏi đặt ra, càng giảm có phải chúng ta thực sự kiểm soát được thị trường khiến thuốc giả càng ngày càng ít đi hay là việc lấy mẫu của chúng ta có vấn đề? Chúng ta chưa bao quát được hết? Việc này rất quan trọng. Tôi không phải là người bi quan nhưng thực tế tôi thấy càng ngày càng khó kiểm soát hơn.

Theo tôi trong tất cả các tội về thuốc thì tội làm thuốc giả là nặng nhất.

Không chỉ dừng lại ở thuốc mà ngay lĩnh vực thực phẩm, tình trạng mất an toàn vẫn diễn ra. Trong đó vẫn xuất hiện tình trạng vẫn bơm nước vào heo, bò; sử dụng thuốc tăng trọng, kháng sinh vô tội vạ cho gia cầm, gia súc... Vì sao những vi phạm này chưa chấm dứt được?

Cần khẳng định chúng ta đã nỗ lực nhiều để kiểm soát thực phẩm nhưng chưa đạt hiệu quả mong muốn. Việc chia nhiệm vụ cho ba bộ ngành theo phương pháp cắt ngang trước đây (nuôi trồng của Bộ NN-PTNT, lưu thông của Bộ Công thương và sử dụng của Bộ Y tế) hay cắt dọc theo Luật An toàn thực phẩm 2010 (Bộ NN-PTNT quản lý 9 ngành hàng, Bộ Công thương quản lý 5 ngành hàng và Bộ Y tế quản lý 5 ngành hàng) đều bộc lộ nhược điểm trong việc phối hợp và trách nhiệm xử lý.

Đối với các cơ sở sản xuất kinh doanh thì vì lợi nhuận, việc quản lý chất cấm, chất phụ gia độc hại còn lỏng lẻo, hạn chế của đội ngũ thanh tra: khó phát hiện vi phạm và nương nhẹ trong xử lý hành vi vi phạm...

Ngoài ra, chưa đủ nguồn thực phẩm sạch và người dân chưa tin tưởng, trong khi đó có nhiều người vì hoàn cảnh phải chọn thực phẩm rẻ, nhưng cũng có không ít người vẫn có thói quen tiêu dùng “vô tư”. Đi Miền Tây bạn sẽ thấy người ta bán thuốc trên mấy cái xuồng bán dạo, đi lên phía Bắc ở các chợ biên giới thì thấy thuốc bày ở mẹt bán… thì còn ra cái gì nữa!

Đối với thực phẩm cũng vậy, có những người tiêu dùng có thói quen rất lạ, mua bán nay chỗ này mai chỗ khác làm sao bảo đảm được? Bởi vì mua bán phải có niềm tin với nhau, ví dụ thực phẩm rõ ràng siêu thị có thêm hệ thống tự quản lý chất lượng. Do là thương hiệu của họ nên ban đêm họ cũng kiểm soát, nếu mẫu nào bị vi phạm, họ trả lại hàng để họ lấy từ nhà cung cấp khác ngay.

Trong khi ở các chợ vấn đề này khó hơn, nhưng điều đó không có nghĩa ở các chợ lúc nào cũng tệ. Mẹ tôi vẫn đi chợ truyền thống, bà vẫn thích hơn vào siêu thị bởi có những bạn hàng lâu năm, tin tưởng nhau. Đồ đó họ cũng ăn ở nhà rồi mang đi bán chứ không hẳn ai cũng làm hại ai. Nhưng người tiêu dùng đôi khi lại không thế, cứ thích đi chợ vỉa hè tạt xe vô, nay chỗ này mai chỗ khác, rồi sau đó nhỡ có chuyện gì xảy ra lại la làng không an toàn!

Chúng ta phải ủng hộ cho những nơi làm tốt, làm đúng. Còn những nơi nào đội lốt làm tốt, làm đúng mà vẫn làm bậy thì cơ quan quản lý nhà nước sẽ thanh tra, điều tra và có thêm sự giúp sức của nhân dân để phát hiện ra.

Thuốc trị ung thư được làm bằng… than tre ở Hải Phòng mới bị phát hiện

Vậy bà có lời khuyên gì đối với người tiêu dùng trước “ma trận” thuốc thật giả lẫn lộn, thực phẩm bẩn tràn làn khắp ngõ ngách?

Phải nói như thế này, những sản phẩm được cấp phép rồi mà lại làm giả thì tỷ lệ đó ít hơn, đỡ hơn những sản phẩm trôi nổi không rõ nguồn gốc trên thị trường. Cái đã cấp phép rồi mà vẫn xuất hiện hàng giả thì đó là trách nhiệm của cơ quan quản lý.

Nhưng chúng ta cũng phải nhìn trên khía cạnh tích cực, người ta còn phát hiện ra ngay chứ chỉ sợ các cơ quan chức năng lờ đi, chả làm gì cả hoặc người ta phát hiện nhưng mà im ỉm, bao che cho nhau mới là cái kinh khủng nhất. Còn bây giờ cả lực lượng thanh tra, thị trường, y tế phát hiện ra thì cũng là hồi chuông cảnh tỉnh cho người dân không nên chủ quan.

Cách tốt nhất là lựa chọn những thương hiệu uy tín, có giấy phép đầy đủ phù hợp với khả năng kinh tế để mua. Đặc biệt đối với mặt hàng thuốc, phải có hóa đơn, chứng từ. Người dân đi mua cả đống thuốc chả có hóa đơn, mai mốt có vấn đề gì biết bắt đền ai? Từ đó ngược lên, các nhà thuốc cũng vậy, anh mua ở chợ sỉ hay mua ở Cty cũng phải có hóa đơn chứng từ để chứng minh nguồn gốc thuốc.

Xin cảm ơn bà!

HẢI PHONG(Kiến thức gia đình số 16)