"Giúp" kiểm nghiệm nước để bán máy lọc nước?

Ông Trần Văn Tiền (thôn Mê Linh 1, xã Buôn Triết) kể lại, ông và nhiều hộ được cán bộ thôn đưa giấy mời đến hội trường thôn để một Công ty ở TP. Buôn Ma Thuột kiểm tra chất lượng nước sinh hoạt miễn phí. Khi đi yêu cầu mang theo mẫu nước của gia đình mình và giấy mời để nhận được các món quà ưu đãi của công ty. Tại buổi kiểm tra, sau khi lấy mẫu nước, các nhân viên của công ty này đo chỉ số ô nhiễm, sau đó cho một dụng cụ có 4 thanh sắt vào cốc nước và cắm điện. Sau 2 phút, nước sôi lên và chuyển qua màu vàng đục có nổi váng. Nhân viên kết luận nước của gia đình ông bị ô nhiễm nặng, nhưng không kết luận là bị nhiễm gì và vận động ông nên mua máy lọc nước để đảm bảo sức khỏe cho gia đình.

Kiểm định chất lượng nước bằng phương pháp điện phân

Để thuyết phục ông Tiền mua hàng, nhân viên công ty này đã đưa ra các chương trình khuyến mãi như máy lọc nước của công ty có giá trên thị trường là 6.500.000 đồng/máy, nhưng công ty hỗ trợ mỗi thôn 5 máy với giá 4.950.000 đồng/máy. Những hộ khó khăn được hỗ trợ mua máy trả góp 4 tháng, với những hộ trả 1 lần sẽ được khuyến mãi thêm 8 ống lọc. Ông Tiền đã quyết định mua ngay bình lọc nước và được khuyến mãi 8 ống lọc.

Ông Nguyễn Văn Ngợi, Phó trưởng thôn Mê Linh 1 tỏ ra nghi ngờ: “Công ty đó đến gặp thôn và đưa ra giấy giới thiệu của xã (phô tô không có công chứng), tôi đã yêu cầu đại diện UBND xã Buôn Triết xác minh nhưng chưa được; đồng thời nhờ cháu gái lên Internet để tìm hiểu về công ty này để tránh việc bà con mua phải hàng dỏm, nhưng chưa biết được kết quả thì nhiều người đã mua máy rồi”. Được biết, sau đợt kiểm tra nước tại thôn Mê Linh 1, đã có 6 hộ đăng ký mua bình lọc nước của công ty này.

Chiều ngày 3-10, tại thôn Xí Nghiệp, xã Đắk Liêng, công ty này lại tổ chức kiểm tra nước cho người dân. Chúng tôi đã có mặt để chứng kiến sự việc này. Mở đầu chương trình, nhân viên công ty nhấn mạnh rằng “công ty đã mời đại diện huyện Lắk xuống dự nhưng hôm nay không tới được” để tăng sự tin tưởng cho người dân. Sau khi nói rõ nguyên nhân, tác hại của ô nhiễm nước thì nhân viên trên lấy 1 cốc nước từ bình nước đóng chai (cốc 1) và 1 cốc từ hộ dân (cốc 2) để so sánh. Đầu tiên, nhân viên đo “chỉ số ô nhiễm” bằng que điện tử cho chỉ số ở cốc 1 là 008 và cốc 2 là 235 rồi kết luận cốc có chỉ số càng cao càng ô nhiễm. Sau đó, nhân viên tiến hành kiểm tra nước bằng dụng cụ điện. Chiếc máy này có vỏ nhựa hình chữ nhật với 4 thanh kim loại chìa ra, 2 thanh nhúng vào cốc nước thử của 1 hộ dân bất kỳ, 2 thanh còn lại nhúng vào cốc nước được nhân viên rót từ bình nước đóng chai. Một lúc nước sôi, nước của người dân mang đến chuyển qua màu vàng đục, trong khi nước từ bình nước đóng chai có màu vàng nhạt hơn nhiều; nhân viên bảo nước của người dân mang đến là “thiếu an toàn”(!). Riêng chai nước máy chúng tôi mang theo thì “chỉ số ô nhiễm” là 115 và cũng có màu vàng đục, nổi váng!

Ông Trần Văn Tiền cùng chiếc máy lọc nước mới mua

Trao đổi sự việc với một cán bộ ngành y tế, được biết việc kiểm định chất lượng nước sinh hoạt Nhà nước quy định rất chặt chẽ. Cụ thể, theo Thông tư 50/2015/TT-BYT, ngày 11-12-2015 của Bộ Y tế (Thông tư 50) quy định việc kiểm tra vệ sinh, chất lượng nước ăn uống, nước sinh hoạt đã quy định rõ: Chỉ Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Trung tâm Y tế dự phòng hoặc Trung tâm Y tế huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh thực hiện chức năng y tế dự phòng mới có thẩm quyền kiểm tra vệ sinh, chất lượng nước của các cơ sở cung cấp nước; Trạm Y tế xã, phường, thị trấn có thẩm quyền kiểm tra vệ sinh, chất lượng nước đối với các hình thức cấp nước hộ gia đình (Điều 3, chương I).

Về Nội dung kiểm tra, Khoản b Mục 3 Điều 21 Chương III của Thông tư 50 cũng nêu rõ: Xét nghiệm chất lượng nước phải lấy mẫu nước đầu vòi sử dụng hoặc vật dụng chứa, lưu trữ nước của hộ gia đình và xét nghiệm tại các phòng thí nghiệm được công nhận đạt chuẩn ISO/IEC 17025: 2005 về các chỉ tiêu chất lượng nước được xét nghiệm. Các chỉ tiêu xét nghiệm được thực hiện theo quy định tại Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng nước sinh hoạt do Bộ Y tế ban hành.

Như vậy, theo các quy định trong Thông tư 50 thì việc “kiểm định” nước miễn phí ở huyện Lắk của Công ty nọ nêu trên đây rõ ràng là trái quy định cả về thẩm quyền lẫn phương pháp, phương tiện thực hiện. Đề nghị các cơ quan chức năng sớm vào cuộc xác minh vụ việc. Bởi theo báo chí nhiều tỉnh thành phản ánh, đã có một số nhóm người lợi dụng phương pháp điện phân kiểm tra kim loại nặng trong nước để “lòe” người dân nhằm bán máy lọc nước không rõ nguồn gốc, kém chất lượng.

Băng Châu – Phương Thảo