Nguy hại từ những bài thuốc không rõ nguồn gốc

Thông tin từ phòng khám đa khoa Medlatec Tây Hồ cho biết, vừa tiếp nhận bệnh nhi tới thăm khám phát hiện suy tuyến thượng thận. Đáng lo ngại hơi, nguyên nhân được xác định từ việc cha mẹ tự ý cho trẻ sử dụng thuốc được giới thiệu là thuốc đông y không rõ nguồn gốc, hỗ trợ tăng cân.

Cụ thể, bệnh nhi H.Đ.H. (5,5 tuổi, ở Hà Nội) có tình trạng kém ăn, chậm tăng cân từ nhỏ. Mặc dù đã áp dụng nhiều phương pháp nhưng không đem lại hiệu quả. Được bạn bè giới thiệu, mẹ cháu H. tự tìm mua thuốc đông y gia truyền với mong muốn hỗ trợ tăng cân cho con.

Sử dụng thuốc suốt 3 tháng, bệnh nhi tăng được khoảng 0,5kg. Tuy nhiên, khoảng 1 tháng trở lại đây, toàn thân cháu xuất hiện tình trạng mọc lông bất thường, đặc biệt ở các vùng mặt, vai, cánh tay, lưng và chân. Ngoài ra, da của trẻ cũng sạm hơn, mặt tròn hơn. Thấy con có những dấu hiệu bất thường, gia đình đưa cháu tới phòng khám kiểm tra.

Tại đây, sau khi tiến hành khai thác tiền sử và thăm khám lâm sàng, bác sĩ chỉ định các kỹ thuật cận lâm sàng cần thiết phục vụ chẩn đoán.

Đặc biệt, kết quả định lượng cortisol (hormone tuyến thượng thận) trong máu lúc 9 giờ sáng của bé giảm thấp. Bác sĩ chẩn đoán xác định cháu H. bị suy tuyến thượng thận do thuốc, được kê đơn điều trị ngoại trú và hẹn lịch tái khám.

BS Ngô Thị Cam - Chuyên khoa Nhi (Phòng khám đa khoa Medlatec Tây Hồ) cho biết: Cortisol là một hormone do tuyến thượng thận tiết ra, có tác dụng điều hòa chuyển hóa đường trong cơ thể và chống lại các stress. Corticoid là một chất kháng viêm mạnh, thường có trong thành phần của nhiều loại thuốc điều trị các bệnh lý như thuốc nhỏ, xịt trong tai mũi họng; thuốc bôi trong da liễu; thuốc uống chống viêm và các thuốc không có nguồn gốc rõ ràng với quảng cáo giúp trẻ ăn ngon, tăng cân. Nguy hiểm ở chỗ, việc sử dụng các chế phẩm corticoid liều cao, kéo dài không theo chỉ dẫn của bác sĩ có thể gây ra những tác dụng phụ trên nhiều hệ cơ quan khác nhau như phù, tăng huyết áp, đái tháo đường, suy giảm miễn dịch, suy thượng thận cấp…

Thực tế cho thấy, xuất phát từ tâm lý nhiều cha mẹ “nuôi con béo mới khỏe”, không ít “thần dược” được gắn mác đông y mang tên “tăng cân thần tốc” được rao bán tràn lan trên mạng internet. Đáng nói, phần lớn các “thương hiệu” này đều gắn dưới mác “đông y gia truyền”, bởi vậy nhiều cha mẹ không tìm hiểu kỹ nên luôn nghĩ thuốc đông y vô hại, uống vào không bổ ngang cũng bổ dọc mà không hề lường trước được những hệ lụy nghiêm trọng phía sau.

BS Nguyễn Văn Thành - Trưởng khoa Nội tiết - Chuyển hóa và di truyền (Bệnh viện Nhi Trung ương) cho hay, thuốc đông y mà gia đình sử dụng chứa corticosteroid, một chất kích thích có thể làm trẻ thèm ăn nhưng lại gây tổn thương cho cơ quan nội tạng.

“Corticosteroid giúp trẻ tăng cân nhanh chóng nhưng đồng thời có thể gây suy giảm chức năng gan và rối loạn hệ miễn dịch. Đối với trẻ nhỏ, điều này đặc biệt nguy hiểm, vì hệ miễn dịch và cơ quan nội tiết của trẻ chưa hoàn thiện” – BS Thành nhận định

BS Đỗ Gia Nam - Phó Trưởng khoa Nội tiết (Bệnh viện Nội tiết Trung ương) cho biết: Trong thời gian qua, khoa Nội tiết của Bệnh viện tiếp nhận các bé từ 4-7 tuổi tới khám và nhập viện trong tình trạng biểu hiện nặng mặt, rậm lông vùng gáy, vùng lưng. Sau khi tìm hiểu được biết các bé được bố mẹ mua và cho sử dụng một loại chế phẩm giúp tăng cân không rõ nguồn gốc qua tư vấn, giới thiệu. Thực tế cho thấy, hiện nay, một số người dân có thói quen sử dụng thuốc không theo đơn bác sĩ mà chỉ do giới thiệu, quảng cáo từ những người không có chuyên môn đặc biệt là thuốc không rõ nguồn gốc. Việc đó gây nên tình trạng khó kiểm soát được thành phần, hàm lượng, liều lượng dẫn tới ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, người dân cần hết sức lưu ý với các sản phẩm thuốc gắn mác thuốc đông y với tác dụng tăng cân, trị biếng ăn, giảm nhanh các triệu chứng viêm họng, ho, viêm da, giảm đau, sưng khớp...

Phụ huynh không nên tự ý sử dụng những thuốc này cho trẻ, chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ và tái khám định kỳ để được theo dõi tác dụng phụ của thuốc. Việc theo dõi bao gồm đo huyết áp, cân nặng, chiều cao, tốc độ phát triển của trẻ, xét nghiệm máu, kiểm tra mắt từ 1 - 3 tháng/lần.

Chuyên gia dinh dưỡng Nguyễn Minh Phương (Bệnh viện Bạch Mai) khuyến cáo, việc tăng cân cho trẻ không nên đặt nặng yếu tố nhanh chóng mà cần chú trọng vào phương pháp khoa học và an toàn.

“Đối với trẻ suy dinh dưỡng hoặc cần tăng cân, điều quan trọng là xây dựng chế độ ăn uống phù hợp và khoa học, bao gồm các thực phẩm giàu protein, vitamin, và khoáng chất tự nhiên. Tránh xa các loại thuốc không rõ nguồn gốc để đảm bảo sức khỏe lâu dài cho trẻ” – BS Phương cho biết.