Điện gió ngoài khơi, tiềm năng và thách thức

Đánh giá dựa trên cơ sở Việt Nam hiện đang sở hữu một lợi thế rất lớn để khai thác năng lượng ngoài khơi, trong đó có năng lượng gió với bờ biển dài và điều kiện tự nhiên thuận lợi với khoảng hơn 3.000 km bờ biển, trải dài từ Bắc vào Nam.

Theo TS Huỳnh Đạt Vũ Khoa - Cố vấn cấp cao về Địa kỹ thuật tại Viện Địa kỹ thuật Na Uy (NGI), nếu Việt Nam có thể khai thác 1.000 MW điện gió ngoài khơi, sẽ tạo ra khoảng 9.000 việc làm toàn thời gian. Tuy nhiên, nếu đạt được mục tiêu khai thác 6.000 MW, số lượng việc làm toàn thời gian sẽ lên tới 55.000. Khi tận dụng hiệu quả tiềm năng này, Việt Nam sẽ thu được những lợi ích to lớn, không chỉ cho nền kinh tế mà còn tạo ra cơ hội việc làm lớn cho người lao động tại Việt Nam.

TS Khoa cho biết thêm, việc phát triển điện gió ngoài khơi không chỉ giúp đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, giảm sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch mà còn mở ra cơ hội xuất khẩu điện sạch sang các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á. Điều này không chỉ nâng cao vị thế của Việt Nam trong khu vực mà còn biến đất nước trở thành trung tâm năng lượng tái tạo chiến lược, phục vụ cả nhu cầu nội địa lẫn xuất khẩu.

Được biết, theo Quy hoạch điện 8 (được phê duyệt vào tháng 5/2023), Việt Nam hướng đến mục tiêu đạt công suất điện gió ngoài khơi khoảng 6.000 MW vào năm 2030, nhằm đáp ứng nhu cầu điện trong nước. Quy mô này có thể được điều chỉnh tăng lên nếu công nghệ phát triển mạnh mẽ, giá điện hợp lý và chi phí truyền tải được tối ưu hóa. Định hướng đến năm 2050, công suất điện gió ngoài khơi có thể đạt từ 70.000 MW đến 91.500 MW, đóng góp đáng kể vào nguồn năng lượng tái tạo của quốc gia.

Đưa ra những nhận định cùng phân tích tại hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề “Những tiến bộ khoa học kỹ thuật trong công trình ngoài khơi tại Việt Nam - VSOE” do Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) và Trường Đại học Xây dựng Hà Nội (HUCE) phối hợp tổ chức mới đây, ông Denzel Eades - Giám đốc điều hành Công ty tư vấn quốc tế Pioneer (Singapore) cho rằng, Việt Nam có thể vươn lên trở thành một quốc gia dẫn đầu khu vực trong việc xuất khẩu thiết bị hoặc đào tạo các chuyên gia cho các dự án điện gió ngoài khơi. Đây chính là một cơ hội kép, vừa thúc đẩy phát triển năng lượng, vừa xây dựng chuỗi cung ứng về điện gió mạnh mẽ, từ đó giúp Việt Nam có thể trở thành đối tác chiến lược quan trọng trong thị trường năng lượng gió ngoài khơi.

Tuy nhiên, để tối ưu hóa tiềm năng này, cần có những chiến lược và định hướng rõ ràng. Theo ông Denzel Eades, Việt Nam cần xây dựng một nền tảng phát triển bền vững cho ngành năng lượng gió ngoài khơi, đồng thời thiết lập khung pháp lý hỗ trợ cả đầu tư trong nước và quốc tế. Các dự án điện gió ngoài khơi đòi hỏi lượng vốn đầu tư lớn, do đó, việc thu hút vốn từ các thị trường tài chính quốc tế là rất quan trọng. Ông Denzel Eades cho biết thêm, mặc dù có thể huy động vốn từ các thị trường trong nước, nhưng đối với các dự án năng lượng điện gió ngoài khơi, nguồn vốn quốc tế mới là yếu tố then chốt.

Để phát triển nguồn năng lượng điện gió ngoài khơi, TS Huỳnh Đạt Vũ Khoa đề xuất 4 yếu tố, gồm: cần có chính sách rõ ràng và biện pháp hỗ trợ để thu hút nhà đầu tư, cũng như khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp trong, ngoài nước. Xây dựng quy hoạch không gian biển hợp lý là cần thiết để tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên và tránh xung đột lợi ích giữa các ngành như thủy sản, quốc phòng và giao thông hàng hải.

Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt. Việt Nam cần đào tạo đội ngũ kỹ thuật có khả năng ứng dụng các công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực năng lượng ngoài khơi. Và kế đến là việc phát triển chuỗi cung ứng sẽ giúp Việt Nam nâng cao khả năng tự chủ trong lĩnh vực này.