Mở rộng "lưới an sinh"

Thứ năm , 13/02/2025 09:36

Luật BHXH 2024 có hiệu lực từ tháng 7-2025 đã bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội, gia tăng quyền lợi của người lao động (NLĐ), tăng cơ hội nghỉ hưu đúng tuổi đối với những người tham gia BHXH muộn.

Khuyến khích người lao động

Thống kê trong 6 tháng qua cho thấy số người nhận BHXH một lần giảm 17.000 người so với thời điểm tháng 12-2023. Đây là tín hiệu rất đáng mừng khi Luật BHXH 2024 được thông qua với nhiều chính sách nổi trội.

Thông tin tại hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai Luật Công đoàn 2024, Luật BHXH 2024 mới đây, ông Phạm Trường Giang, Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội), cho biết nếu như những năm trước có tình trạng NLĐ xếp hàng chờ từ 4 giờ sáng để rút BHXH một lần thì năm 2024 đã giảm đáng kể.

"NLĐ đã nắm được những chính sách mới khuyến khích họ ở lại hệ thống, do đó quyết định bám trụ để có cơ hội hưởng lương hưu, thay vì nhận BHXH một lần. Điều này cho thấy Luật BHXH 2024 đã cơ bản đi vào cuộc sống và tạo sự yên tâm, gắn bó với hệ thống an sinh của NLĐ" - ông Giang chia sẻ.

Việc điều chỉnh chính sách BHXH giúp người lao động có thêm nhiều sự lựa chọn, an tâm gắn bó với hệ thống an sinh .Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Trước đó, BHXH Việt Nam cũng cho biết số người hưởng BHXH một lần trong năm 2024 là gần 1,1 triệu, giảm 1,6% so với năm 2023. Lý giải số người rút BHXH một lần giảm, nhất là từ khoảng giữa năm 2024 trở lại đây, ông Đỗ Ngọc Thọ, Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHXH - BHXH Việt Nam, cho rằng do Luật BHXH (sửa đổi) quy định những người tham gia BHXH trước ngày 1-7-2025 vẫn được rút BHXH một lần như bình thường.

Do vậy, NLĐ yên tâm về chính sách hưởng một lần, không còn tâm lý lo lắng không được rút BHXH. Cùng với đó, Luật BHXH 2024 điều chỉnh thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm còn 15 năm đã "níu chân" NLĐ ở lại hệ thống an sinh khi họ có ý định rút BHXH một lần.

Quy định này cũng tạo cơ hội cho các đối tượng bắt đầu tham gia BHXH muộn (những người 45 - 47 tuổi mới bắt đầu tham gia) hoặc tham gia không liên tục hoặc làm công việc đặc thù có thời gian làm nghề ngắn dẫn đến khi đến tuổi nghỉ hưu vẫn không tích lũy đủ 20 năm đóng BHXH cũng có cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng và được bảo đảm BHYT.

Luật BHXH 2024 cũng bổ sung quy định theo hướng gia tăng quyền lợi, khuyến khích NLĐ ở lại hệ thống. Đối với NLĐ có thời gian đóng BHXH dài hơn vẫn được hưởng lương hưu với tỉ lệ hưởng cao hơn không thay đổi so với quy định hiện hành. Trong khi đó, những trường hợp đang tham gia hệ thống mà nghỉ việc nếu có nguyện vọng vẫn được rút BHXH một lần.

Bảo đảm cuộc sống cho người cao tuổi

Thống kê cho thấy hiện nay khoảng 8 triệu người cao tuổi chưa có lương hưu, trợ cấp hằng tháng, khiến cuộc sống gặp nhiều khó khăn. Luật BHXH 2024 đặt mục tiêu bao phủ toàn bộ nhóm đối tượng này, hướng tới BHXH toàn dân.

Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Nếu như năm 2025, trung bình 6 người trong độ tuổi lao động (15 - 59 tuổi) hỗ trợ 1 người ngoài độ tuổi lao động thì đến năm 2055, con số này sẽ giảm còn 2 người. Điều này đặt ra thách thức lớn về cân đối quỹ BHXH.

Chính vì thế, một trong những điểm nổi bật của Luật BHXH 2024 là bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội nhằm bảo đảm cuộc sống tốt hơn cho người cao tuổi gồm: Giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi còn 75 tuổi, một số nhóm đối tượng đặc biệt có thể hưởng từ 70 tuổi; tăng mức trợ cấp lên 500.000 đồng/người/tháng từ ngày 1-7-2025, đồng thời cấp BHYT miễn phí cho người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu.

Dự kiến, khoảng 1,2 triệu người từ 75 tuổi trở lên sẽ được hưởng chính sách này ngay khi luật có hiệu lực. Bên cạnh đó, nhóm người từ 60 đến dưới 75 tuổi, không có lương hưu nhưng từng tham gia BHXH, cũng sẽ được nhận trợ cấp tùy theo số năm đã đóng BHXH.Như vậy, NLĐ tham gia BHXH được 5 - 10 năm nhưng chưa đủ điều kiện tối thiểu đóng đủ 15 năm và đủ tuổi để hưởng lương hưu vẫn được hưởng trợ cấp từ số năm đã tham gia BHXH và BHYT miễn phí, thay vì phải nhận BHXH một lần. "Hiện nay có nhiều người 59, 60 tuổi nhưng mới có 5 - 10 năm đóng BHXH, không đủ điều kiện hưởng lương hưu, họ sẽ nhận BHXH một lần là rất lãng phí. Chính sách này kết nối giữa tầng trợ cấp hưu trí xã hội và BHXH cơ bản" - ông Giang phân tích.

Tuy nhiên, để được hưởng chế độ này, người hưởng không hưởng BHXH một lần và không bảo lưu thời gian đóng BHXH mà có yêu cầu được hưởng trợ cấp hằng tháng.

Bám trụ để có lương hưu

Trò chuyện với chúng tôi, số đông NLĐ, nhất là lao động lớn tuổi, bày tỏ sự hài lòng với những sự điều chỉnh của Luật BHXH mới. Chị Vũ Thị Nga - CN tại một công ty may trên địa bàn quận Bình Tân, TP HCM - cho biết chị gắn bó với doanh nghiệp trên 10 năm và đã từng dự định rút BHXH một lần do hoàn cảnh quá khó khăn. Tuy nhiên, khi chứng kiến tình cảnh của nhiều đồng nghiệp sau khi rút BHXH một lần, chị liền thay đổi ý định.

"Rất nhiều trường hợp sử dụng khoản tiền này không đúng mục đích khiến cuộc sống của họ thêm khó khăn trong khi cơ hội quay trở lại thị trường lao động rất mờ mịt. Trong khi đó, chính sách BHXH với những thay đổi tích cực đã khiến NLĐ từ bỏ ý định rút một lần để có lương hưu khi về già, đỡ phụ thuộc con cái" - chị Nga bày tỏ.