Sáp nhập tỉnh: Lựa chọn tên tỉnh mới thế nào?

Tại cuộc họp của Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ tiếp tục cho ý kiến về Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp mới đây, Thủ tướng yêu cầu việc sắp xếp đơn vị hành chính ngoài tiêu chí về diện tích tự nhiên, quy mô dân số, xem xét các tiêu chí về lịch sử, truyền thống, văn hóa, dân tộc, điều kiện địa lý, trình độ phát triển kinh tế - xã hội, hạ tầng.

Theo người đứng đầu Chính phủ, việc đặt tên đơn vị hành chính cấp tỉnh phải có tính kế thừa; việc chọn trung tâm hành chính - chính trị phải cân nhắc các yếu tố lịch sử, địa lý, kết nối hạ tầng, không gian phát triển, quốc phòng, an ninh và hội nhập.

Tại cuộc họp, Thủ tướng cho biết các thành viên dự họp thống nhất dự kiến trình cấp có thẩm quyền phương án sau khi sắp xếp sẽ giảm khoảng 50% số đơn vị hành chính cấp tỉnh và giảm khoảng 60-70% đơn vị hành chính cấp cơ sở so với hiện nay.

Lựa chọn tên mới phải lấy ý kiến rộng rãi

Bắc Kạn là tỉnh không đạt cả 3 tiêu chuẩn tối thiểu về diện tích, dân số, số lượng đơn vị cấp huyện trực thuộc. Ảnh: Cổng thông tin điện tử tỉnh Bắc Kạn

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động ngày 13-3 về việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, PGS-TS Nguyễn Thường Lạng, Giảng viên cao cấp, Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế (Trường Đại học Kinh tế Quốc dân), đánh giá đây là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, đáp ứng yêu cầu phát triển trong tình hình mới.

Theo PGS-TS Nguyễn Thường Lạng, phương án cụ thể sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh đang được cấp có thẩm quyền cho ý kiến, song các vấn đề liên quan như đặt tên tỉnh mới sau sắp xếp, lựa chọn trung tâm hành chính - chính trị ở đâu là vấn đề được dư luận rất quan tâm.

"Chúng ta hiện có 63 tỉnh, thành phố, tên các tỉnh đã gắn liền với chiều dài lịch sử phát triển của đất nước cũng như bản thân địa phương đó, người dân ở nơi đó. Cho nên, trước chủ trương sáp nhập tỉnh, việc lựa chọn tên mới như thế nào, hơn ai hết, người dân rất quan tâm"- vị chuyên gia nhìn nhận.

Để lựa chọn tên mới cho tỉnh sau sáp nhập, PGS-TS Nguyễn Thường Lạng lưu ý cần cân nhắc đến những yếu tố quan trọng để vừa đảm bảo tính kế thừa, vừa phù hợp với giai đoạn phát triển mới. Trong đó, các yếu tố về lịch sử, văn hoá, truyền thống...cần được xem xét thấu đáo.

Theo ông Lạng, trong trường hợp sáp nhập 2 tỉnh lại với nhau, với tâm lý thông thường, người dân ở tỉnh nào đều muốn được giữ lại tên của tỉnh đó. Vì vậy, việc lấy ý kiến người dân để tạo sự đồng thuận là rất cần thiết.

Cơ quan nhà nước cần đưa ra các phương án lựa chọn để lấy ý kiến rộng rãi người dân. Trên cơ sở kết quả lấy ý kiến, sẽ cân nhắc thêm các yếu tố như tính kế thừa, lịch sử, văn hóa và thể hiện khát vọng vươn lên của một thời kỳ mới sau sáp nhập tình, để đưa ra phương án cuối cùng.

"Sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh là hướng đến một giai đoạn phát triển mới, trên cơ sở những thành tựu chúng ta đã đạt được, do đó, tên của tỉnh mới không hẳn phải là tên cũ, mà có thể tính toán đến phương án một tên mới phù hợp, được sự đồng thuận cao"- PGS-TS Nguyễn Thường Lạng gợi mở và tiếp tục nhấn mạnh việc cần thiết lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân với quan điểm "dân là gốc".

PGS-TS Bùi Hoài Sơn, Đại biểu Quốc hội đoàn TP Hà Nội, cũng đề cập đến các vấn đề về lịch sử, văn hoá, giá trị truyền thống khi lựa chọn tên mới của tỉnh sau sáp nhập. Bên cạnh đó, khi không sử dụng các tên gọi cũ, ông Sơn cho rằng nên tìm một tên mới có ý nghĩa rộng mở, đại diện cho tinh thần chung của toàn khu vực, thay vì chỉ phản ánh một phần của địa phương trước đó.

Thời gian qua, nhiều ý kiến nhắc đến các tên gọi cũ như Hà Nam Ninh, Hải Hưng... khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, đại biểu Bùi Hoài Sơn cho rằng đây cũng là phương án cần được xem xét, cân nhắc vì đã có yếu tố lịch sử, gắn với một giai đoạn phát triển cụ thể của đất nước. So với một tên mới hoàn toàn, thì các tên gọi trên có thể dễ dàng tiếp cận hơn với người dân.

Lựa chọn "thủ phủ" mới thế nào?

Đối với việc lựa chọn trung tâm hành chính - chính trị sau sáp nhập tỉnh, PGS-TS Nguyễn Thường Lạng nhìn nhận đây là vấn đề rất lớn, cần được xem xét, đánh giá thấu đáo để đưa ra phương án phù hợp.

Ở đây, ông Lạng nhấn mạnh đến yếu tố "phù hợp", bởi khó có thể có phương án mà các tỉnh sáp nhập đều thấy hài lòng. Ông lấy ví dụ nếu tỉnh Hà Tĩnh sáp nhập với Quảng Bình, thì rất khó để chọn để trung tâm hành chính - chính trị ở Hà Tĩnh hay Quảng Bình.

Để lựa chọn trung tâm mới, PGS-TS Nguyễn Thường Lạng cho rằng trước hết phải cân nhắc đến yếu tố sử dụng lại các trụ sở làm việc cũ, tránh lãng phí, tránh phải xây dựng mới. Bên cạnh đó, vị trí của trung tâm hành chính - chính trị mới cần thuận lợi cho việc đi lại của người dân, doanh nghiệp của hai tỉnh khi thực hiện sáp nhập.

"Tôi ví dụ khi sáp nhập 2 tỉnh vào với nhau, có chiều dài toàn tỉnh khoảng 300 km, nếu đặt trụ sở ở trung tâm của tỉnh cũ, thì việc đi lại của người dân rất khó khăn. Do đó, có thể cân nhắc ở vị trí giữa, để trong một buổi sáng, người dân có thể đến các trung tâm hành chính để giải quyết công việc và trở về nhà của mình"- ông Lạng nói.

Trong trường hợp phải lựa chọn một vị trí mới để đặt trung tâm hành chính - chính trị, PGS-TS Nguyễn Thường Lạng lưu ý cần lựa chọn nơi có điều kiện kết nối thuận lợi, đa dạng đến với các khu vực khác trong toàn tỉnh.

Ông cũng nhấn mạnh khu hành chính cần xây dựng tập trung để đảm bảo tính liên thông trong giải quyết thủ tục, tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp khi đến làm việc, tiết giảm chi phí đi lại. Song song với đó, ông kiến nghị tiếp tục cải cách hành chính, xử lý thủ tục trên môi trường số để khoảng cách địa lý không còn là vấn đề quá lớn khi người dân, doanh nghiệp muốn làm thủ tục hành chính.

Hiện Việt Nam có 63 đơn vị hành chính cấp tỉnh, 705 đơn vị hành chính cấp huyện và 10.595 đơn vị hành chính cấp xã. Theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đơn vị hành chính cấp tỉnh phải đáp ứng 3 tiêu chuẩn về diện tích, dân số, số đơn vị hành chính cấp huyện. Theo số liệu từ tổng cục thống kê và cổng thông tin điện tử các tỉnh năm 2023, toàn quốc có 10 tỉnh chưa đạt đồng thời cả 3 tiêu chí là Bắc Kạn, Tuyên Quang, Đắk Nông, Hà Nam, Ninh Bình, Ninh Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, Hậu Giang, Vĩnh Long, Bạc Liêu.

Trước đó, ngày 28-2, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành Kết luận số 127, giao Đảng ủy Chính phủ phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể trung ương và cơ quan liên quan chỉ đạo nghiên cứu, xây dựng đề án, tờ trình Bộ Chính trị về sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện; tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã.

Minh Chiến

Theo Báo Người Lao Động (www.nld.com.vn)

Bài viết gốc: Xem tại đây