Siết chặt kiểm định khí thải ô tô, xe máy

Trong đó, phải đánh giá tác động đa chiều, đồng thời đưa ra các giải pháp đồng bộ

Chiều 13-3, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp nghe báo cáo việc xây dựng và lộ trình áp dụng các quy chuẩn Việt Nam về khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ đang lưu hành.

Nghiên cứu áp dụng trước ở TP HCM, Hà Nội

Báo cáo tại cuộc họp, ông Lê Công Thành, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT), cho biết Quy chuẩn Việt Nam về khí thải đối với ô tô đang lưu hành và lộ trình áp dụng đang được cơ quan này khẩn trương hoàn thiện để ban hành.

Đối với Quy chuẩn Việt Nam về khí thải xe máy, Bộ NN-MT cho rằng đây là quy định liên quan đến số lượng, chủng loại xe máy rất lớn, tác động trực tiếp đến đa số người dân. Vì vậy, cần có thêm thời gian đánh giá tác động, cũng như xây dựng lộ trình áp dụng, cơ sở vật chất để thực hiện kiểm định khí thải.

Kết luận cuộc làm việc, Phó Thủ tướng nhấn mạnh Chính phủ rất cân nhắc việc đánh giá tác động đa chiều đối với quy chuẩn khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, nhất là tác động lớn đến các phương tiện đang lưu hành, phương tiện nhập khẩu cũng như sản xuất trong nước. Do đó, quá trình xây dựng quy chuẩn, lộ trình áp dụng phải làm rõ các cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn, thực hiện đánh giá tác động đa chiều. Đồng thời, đưa ra các giải pháp đồng bộ bằng các biện pháp kinh tế - xã hội, khoa học và kiên quyết thực hiện nhằm giảm ô nhiễm không khí do khí thải từ phương tiện giao thông.

Vì vậy, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ NN-MT tiếp thu đầy đủ các ý kiến đóng góp, thực hiện đúng quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, trật tự an toàn giao thông đường bộ khi xây dựng, ban hành các quy chuẩn khí thải, lộ trình áp dụng đối với ô tô, xe máy đang lưu hành, trên tinh thần "quy chuẩn, lộ trình của ô tô có trước thì ban hành trước, lộ trình của xe máy có sau thì ban hành sau". Trong quá trình xây dựng quy chuẩn khí thải

ô tô, xe máy và lộ trình áp dụng, phải làm rõ tỉ lệ khí thải của các phương tiện giao thông đang hoạt động trong tổng nguồn gây ô nhiễm không khí.

"Đối với những thành phố, đô thị có mức ô nhiễm không khí cao như Hà Nội, TP HCM, cần nghiên cứu áp dụng nhanh hơn, sớm hơn quy chuẩn về khí thải ô tô, xe máy để hạn chế phương tiện gây ô nhiễm, trước hết là tại một số khu vực, tuyến đường, phố trọng điểm" - Phó Thủ tướng yêu cầu.

Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng, Bộ Công an phối hợp với TP Hà Nội, TP HCM rà soát, cập nhật quy hoạch hạ tầng giao thông để khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông xanh; chính sách hỗ trợ chuyển đổi từ phương tiện cá nhân sang sử dụng phương tiện giao thông công cộng. Ngoài ra, thiết kế làn đường giao thông dành riêng cho xe đạp, người đi bộ, xe máy; tăng cường truyền thông về tác hại của phương tiện giao thông gây ô nhiễm không khí…

Thời gian tới, có thể xe máy phải được kiểm định khí thải trước khi lưu thông. Ảnh: LÊ TƯƠI

Cấp thiết thực hiện

Theo ông Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, tính đến tháng 9-2024, cả nước có khoảng 77 triệu mô tô, xe máy (gọi chung là xe máy) đăng ký, đưa tỉ lệ sở hữu xe máy lên tới 770 xe/1.000 dân - thuộc hàng cao nhất thế giới. Dù là phương tiện cơ giới nhưng xe máy chưa phải chịu kiểm định an toàn kỹ thuật, dẫn tới tình trạng một số chiếc đã cũ nát, không bảo đảm an toàn vẫn được lưu hành.

Tại Hà Nội, theo thống kê, đến tháng 8-2024, thành phố có hơn 8 triệu phương tiện giao thông đường bộ, gồm hơn 1,1 triệu ô tô và hơn 6,9 triệu xe máy. Trong đó, số lượng xe máy đã sử dụng trên 10 năm chiếm 72,58%. Mức phát thải chất độc hại vào không khí ngày càng gia tăng nếu các xe cũ không được bảo dưỡng theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất.

Ngày 12-12-2024, HĐND TP Hà Nội đã thông qua Nghị quyết Quy định thực hiện vùng phát thải thấp (LEZ) trên địa bàn, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2025. Theo đó, Hà Nội chọn 2 quận trung tâm là Ba Đình và Hoàn Kiếm để thí điểm vùng phát thải thấp từ năm 2025, từ năm 2031 trở đi sẽ áp dụng phát thải thấp ở hầu hết các quận.

Nghị quyết cũng đặt ra biện pháp phải áp dụng trong vùng LEZ. Theo đó, khu vực này cấm lưu thông các xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel; hạn chế hoặc cấm ô tô không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 và xe máy không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 2 lưu thông vào vùng LEZ theo khung giờ/thời điểm hoặc khu vực.

Để khuyến khích người dân chuyển đổi sang phương tiện xanh, TP Hà Nội sẽ hỗ trợ tài chính cho việc đổi xe cũ lấy xe mới, thân thiện với môi trường. Việc áp dụng phí và lệ phí đối với phương tiện gây ô nhiễm cũng sẽ được xem xét để giảm thiểu lượng khí thải.

Cuối năm 2024, Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cũng đã kiến nghị về lộ trình kiểm soát khí thải xe máy để thực thi Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Tuy nhiên, VAMM cho rằng nếu áp dụng tiêu chuẩn khí thải đồng loạt trên toàn quốc, khoảng 0,7% số xe lưu hành cần thay thế. Việc này ảnh hưởng đến đời sống người dân, đặc biệt là người nghèo, do xe máy vẫn là phương tiện mưu sinh chính.

Do đó, VAMM đề xuất thực hiện trước tại các thành phố lớn, nơi bị ô nhiễm không khí, để người dân làm quen với việc kiểm định khí thải, sau đó mới mở rộng ra toàn quốc. Theo đó, kiểm định khí thải xe máy tại Hà Nội, TP HCM từ năm 2027; thành phố công nghiệp từ năm 2030 và toàn quốc năm 2032.

TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, cho biết vấn đề ô nhiễm môi trường, trong đó có nguyên nhân từ nguồn khí thải xe máy, đã rất nghiêm trọng, nhất là ở các đô thị lớn. Đây là vấn đề rất cấp thiết, buộc phải thực hiện.

Việc kiểm định khí thải xe máy đã được đề xuất từ năm 2008 nhưng đến nay chưa thực hiện được. Giờ là thời điểm chín muồi để triển khai việc kiểm soát khí thải xe máy. Bởi lẽ, việc này đã được luật hóa trong Luật Bảo vệ môi trường và Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Cần nghiên cứu các giải pháp một cách bài bản, căn cơ để kiểm soát được khí thải xe máy khả thi, hiệu quả, làm trong sạch môi trường mà ít ảnh hưởng, xáo trộn đời sống người dân. 

T.Hồng

Theo Báo Người Lao Động (www.nld.com.vn)

Bài viết gốc: Xem tại đây