Thương mại điện tử vào giai đoạn sàng lọc

Người tiêu dùng đã dần quen mua sắm trên sàn thương mại điện tử. Ảnh: M.H.

80.000 gian hàng không hoạt động

Theo Báo cáo thị trường sàn bán lẻ trực tuyến 6 tháng đầu năm 2025 và dự báo quý III/2025 của nền tảng dữ liệu thông minh Metric.vn, trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng doanh số toàn thị trường TMĐT Việt Nam (phân tích số liệu trên 4 sàn Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop) đạt 202.300 tỉ đồng, tăng gần 42% so với cùng kỳ năm 2024. Sản lượng đạt 1.923 triệu sản phẩm, tăng 25,44% với cùng kỳ năm 2024.

Dù số liệu chỉ ra TMĐT Việt Nam 6 tháng đầu năm 2025 tăng trưởng mạnh mẽ, nhưng song hành với đó là sự đào thải khốc liệt, với sự rút lui hàng loạt của các nhà bán hàng nhỏ.

Theo báo cáo của Metric.vn so với cùng kỳ năm 2024, có hơn 80.000 gian hàng đã không còn hoạt động hoặc không phát sinh đơn hàng trong 6 tháng đầu năm 2025.

TMĐT được đánh giá là trợ thủ dẫn dắt nền kinh tế số theo đúng định hướng. Tận dụng kênh phân phối hiện đại, ít chịu ảnh hưởng giới hạn bởi không gian, thời gian, nhiều DN, hợp tác xã đã đưa hàng Việt Nam lên các sàn TMĐT, nền tảng mạng xã hội, website thương mại… để bán hàng. Vậy nhưng, cứ không phải lên sàn bán hàng là thắng lớn.

Anh Trần Anh Tú (Phố Huế, Hà Nội), chủ một gian hàng bán phụ tùng xe máy Vespa trên Shopee, chia sẻ rằng việc buôn bán online giờ đây không còn dễ dàng như trước.

Gần nửa năm qua, gian hàng của anh rơi vào tình trạng ế ẩm. Dù dòng sản phẩm khá đặc thù và kén khách, nhưng điều khiến anh trăn trở hơn là nhiều khách chỉ vào hỏi kỹ về sản phẩm, giá cả, chất lượng… rồi rời đi mà không mua. “Bán hàng trên Shopee không hề đơn giản. Nào là phụ phí, nào là chi phí quảng cáo. Không chạy quảng cáo thì gần như chẳng có đơn hàng nào trong cả tháng”, anh nói.

Tương tự, chị Nguyễn Thùy Trang (Đông Anh, Hà Nội) từng kinh doanh đồ sơ sinh, đồ trẻ em trên Shopee cũng không giấu nổi sự chán nản. Hai năm trước, mỗi tối livestream, chị vẫn đều đặn chốt được vài chục đơn hàng. Nhưng hơn một năm gần đây, dù livestream dài hay ngắn, kết quả vẫn mờ nhạt. Hàng tồn chất đầy trong nhà, quần áo để lâu bị bụi, mất tính mới, muốn bán được phải giảm giá. “Tôi cố gắng bán nốt hàng còn lại, rồi chắc cũng phải dừng kinh doanh online thôi,” chị Trang chia sẻ.

Những khó khăn nhất định

Thực ra xu hướng kinh doanh trên TMĐT là tất yếu. Nhiều DN bên cạnh các gian hàng trực tiếp đã khai thác được tiềm năng của kinh doanh TMĐT.

Dù kinh doanh trên TMĐT gặp nhiều thách thức, nhưng với người tiêu dùng, việc mua sắm trên các nền tảng như Shopee vẫn là lựa chọn quen thuộc đặc biệt là với những gian hàng chính hãng.

Chị Nguyễn Thị An (Tam Khương, Hà Nội) cho biết đã duy trì thói quen mua hàng trên Shopee Mall suốt hơn ba năm qua, từ các mặt hàng gia dụng như nước rửa bát đến mỹ phẩm và quần áo trẻ em. “Tôi chọn mua ở Shopee vì cảm thấy yên tâm. Shopee bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khá tốt”, chị nói.

Mới đây, chị đặt mua một sản phẩm pin mang thương hiệu Panasonic nhưng không ưng ý khi nhận hàng, nên đã quyết định hoàn trả. “Mọi thứ diễn ra khá đơn giản. Nếu là hàng chính hãng thì người tiêu dùng không sợ bị thiệt”, chị An chia sẻ.

Thật vậy, nhiều doanh nghiệp (DN) lớn cũng đã khai thác được thế mạnh TMĐT. Chẳng hạn ông Trần Quốc Bảo - Phó tổng Giám đốc Tập đoàn KIDO, kiêm Giám đốc Điều hành kênh TMĐT E2E (thuộc Tập đoàn KIDO) cho biết, kênh phân phối có vai trò quan trọng với DN. KIDO đã xây dựng đầy đủ kênh phân phối online, cụ thể là xây dựng hệ thống nền tảng mà người bán hàng, nhà sản xuất và người tiêu dùng tương tác trực tiếp với nhau. “Trước đây, thương hiệu “Hàng Việt Nam chất lượng cao” đã trở thành chỉ dấu đưa hàng Việt Nam phát triển ở kênh offline thì nay cần đưa hàng Việt Nam lên kênh TMĐT. Chúng ta cần chỉ dấu có tính quy mô, từ cơ quan Nhà nước, hiệp hội tổ chức để đẩy mạnh công tác truyền thông, đưa hàng đến tay người tiêu dùng” - ông Trần Quốc Bảo nói.

Song ông Trần Quốc Bảo cho biết, hiện nay DN Việt Nam đang đối mặt với 3 khó khăn cỗi lõi khi tham gia thị trường TMĐT. Thứ nhất, TMĐT là chuyển đổi số của ngành phân phối, liên quan đến công nghệ. Tuy nhiên mức độ thích nghi của DN còn khá hạn chế. Thứ hai là sự kiên trì. Thứ ba là trước đây thương hiệu “Hàng Việt Nam chất lượng cao” là chỉ dấu đưa hàng Việt Nam phát triển, nhưng giờ đây cần xây dựng chỉ dấu nhận biết từ cơ quan Nhà nước có tính chất, quy mô lớn hơn để đưa hàng Việt Nam vươn mình ra thế.

Còn theo ông Nguyễn Lâm Thanh - đại diện nền tảng TikTok tại Việt Nam chia sẻ hàng Việt Nam tuy có tính chất, đặc thù riêng, nhưng do quy mô của DN sản xuất rất nhỏ so với toàn cầu nên khó có đủ nguồn lực để theo kịp. Nhiều DN cũng chưa nhìn thấy rủi ro trong việc không hòa mình vào cuộc chuyển đổi số. Nếu DN không nỗ lực chuyển đổi số thì sẽ tụt hậu, người tiêu dùng sẽ bỏ đi. Bên cạnh đó, sản lượng hàng hóa của nhiều DN chưa ổn định. Có nhiều DN sản xuất hàng hóa đặc sản, họ bán đến đâu thì sản xuất đến đấy, nhưng khi không có được sản lượng ổn định thì người tiêu dùng không biết đến họ nữa. “Giờ đây nhiều người tiêu dùng không có thói quen đến chợ, họ quen với mua hàng từ bàn làm việc với chiếc điện thoại trên tay. Trong không gian rộng rãi, họ vừa giải trí, vừa xem xét những giới thiệu của nhà cung cấp. DN phải nắm bắt được xu hướng này để chuyển đổi” - đại diện TikTok tại Việt Nam nhấn mạnh.

Các diễn biến thị trường cho thấy TMĐT đang bước vào giai đoạn sàng lọc khốc liệt, khi xu hướng dần nghiêng về phía các nhà bán hàng lớn, chính hãng (shop mall). Các shop mall dù chỉ chiếm tỉ trọng nhỏ trong tổng số nhà bán, nhưng lại đóng góp phần lớn doanh thu. Điều này phản ánh tâm lý tiêu dùng ngày càng khắt khe và đề cao sự an tâm khi mua sắm trong bối cảnh hàng hóa kém chất lượng tràn lan.

Bên cạnh sự cạnh tranh giữa các shop trong nước, hàng nhập khẩu giá rẻ cũng đang nổi lên mạnh mẽ. Trên Shopee, nhóm hàng nhập khẩu ngày càng chiếm ưu thế ở phân khúc sản phẩm phổ thông. Sáu tháng đầu năm nay, nhóm này ghi nhận doanh số tới 7.500 tỷ đồng, với hơn 164 triệu sản phẩm bán ra. Dù chỉ chiếm khoảng 6% thị phần, nhóm hàng nhập khẩu vẫn tiêu thụ tốt nhờ mức giá trung bình thấp, khoảng 45.625 đồng/sản phẩm. Bà Nho Đinh, Giám đốc điều hành tại Metric nhận định, chính mức giá cực thấp này đang gây áp lực lớn lên các nhà bán nội địa vốn phải chịu chi phí sản xuất, nhân công vì chưa đạt được lợi thế quy mô. Nếu không có chính sách điều tiết phù hợp sẽ rất khó để hàng Việt giữ được vị thế ngay tại thị trường trong nước.

Người dân vẫn cần cơ chế giá hợp lý

Nhiều quan điểm cũng đã khẳng định, hàng hoá DN Việt được ủng hộ, nhưng DN muốn bán được hàng cần phải có một “đòn bẩy” nhất định. Đó là giá và nguồn gốc xuất xứ sản phẩm. Đặc biệt giá thành sản phẩm rất quan trọng, giá thành quyết định nhu cầu khách hàng có muốn mua hay không.

Giám đốc HTX Nông nghiệp Sông Hồng, ông Lê Văn Tám với sản phẩm ống hút sản xuất từ rau củ đã chia sẻ, nhờ ứng dụng TMĐT và các hình thức truyền thông số hiệu quả, sản phẩm của HTX Sông Hồng đã đến được tay người tiêu dùng nước ngoài. Ông Tám hy vọng, không chỉ riêng HTX của mình mà nhiều HTX khác cũng sẽ tiếp tục tận dụng chuyển đổi số để đưa nông sản Việt vươn xa hơn nữa trong tương lai.

Nhiều ý kiến cũng khẳng định, đưa hàng lên sàn TMĐT chỉ là bước đầu, muốn bán được cần làm tốt từ hình ảnh, nội dung, chăm sóc khách đến xử lý đơn hàng. Làm bài bản, học hỏi liên tục là cách duy nhất để HTX hay hộ kinh doanh nhỏ có thể tồn tại và phát triển trên sàn TMĐT.

Để hỗ trợ các cửa hàng kinh doanh trong môi trường TMĐT vốn có sự cạnh tranh gay gắt, Cục TMĐT&KTS đã triển khai một số giải pháp hỗ trợ bao gồm: Khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý như đề xuất xây dựng Luật TMĐT; trình ban hành Chương trình Phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2026-2030 nhằm tăng cường minh bạch hóa thông tin, quy định rõ quyền lợi, trách nhiệm, nghĩa vụ của các chủ thể có liên quan; đồng thời tạo điều kiện để tăng cường giám sát các nền tảng sàn TMĐT, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số bán lẻ trong giai đoạn tới.

T.Hằng

Nguồn: daidoanket.vn

Bài viết gốc: Xem tại đây