4 kiến nghị về đổi mới sách giáo khoa

Ai cũng biết sách giáo khoa (SGK) là ấn phẩm giáo dục chính thức, cung cấp kiến thức và kỹ năng cơ bản theo yêu cầu của chương trình giáo dục, dùng làm tài liệu dạy và học chuẩn mực, có hệ thống tại các trường học. SGK được biên soạn bởi các chuyên gia giáo dục và nhà chuyên môn, sau đó được cơ quan quản lý giáo dục phê duyệt và đưa vào sử dụng.

Thực tế, ngay từ lúc khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (2-9-1945), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chú trọng đặc biệt công tác giáo dục - đào tạo nói chung và SGK nói riêng. Theo quan niệm của Người, SGK phải là tài liệu chính thức trong hệ thống giáo dục quốc gia. Nội dung phải chuẩn mực, hài hòa giữa quốc tế và trong nước. Bác Hồ đặc biệt quan tâm đến môn lịch sử. "Dân ta phải biết sử ta ". Biết "sử ta" là biết nguồn cội, biết truyền thống đánh giặc giữ nước, biết tinh hoa văn hóa Việt Nam…

Thấu suốt tư tưởng của Bác, trước và sau ngày thống nhất đất nước (30-4-1975), bộ SGK cho các cấp học đều thống nhất trong toàn quốc; được biên soạn, kiểm duyệt chặt chẽ, khoa học; góp phần tạo nền tảng kiến thức và văn hoá vững chắc cho các thế hệ dạy và học, vừa bảo đảm bản sắc văn hoá dân tộc, vừa phù hợp với mặt bằng kiến thức quốc tế.

Tuy nhiên, có một giai đoạn, thực hiện chủ trương đổi mới toàn diện sự nghiệp giáo dục - đào tạo, nền giáo dục nước ta có nhiều thay đổi, "xoay như chong chóng", trong đó có việc biên soạn SGK. Từ tài liệu chính thức cấp quốc gia, SGK được giao cho các địa phương "tuỳ nghi biên soạn". Việc chọn lựa nội dung cũng "tuỳ nghi". Vì thế, có những sự kiện lịch sử đặc biệt quan trọng bị lãng quên hay cố tình lãng quên; hoặc đánh giá nhân vật lịch sử gây tranh cãi trong giới lịch sử, giáo dục và toàn xã hội.

Bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình xây dựng đất nước phồn vinh, giàu mạnh, Đảng ta chủ trương "sắp xếp lại giáo dục - đào tạo" theo hướng giữ bản sắc dân tộc và hội nhập quốc tế. Cùng với việc đổi mới thi cử và quy trình giáo dục, SGK cũng được đổi mới.

Để thực hiện việc đổi mới SGK, theo tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW ngày 22-8-2025 của Bộ Chính trị là "bảo đảm cung cấp một bộ SGK thống nhất toàn quốc, phấn đấu tới năm 2030 cung cấp miễn phí SGK cho tất cả học sinh". Chúng tôi kiến nghị:

Thứ nhất, nên thống nhất quan điểm, chủ trương biên soạn và phát hành SGK, theo hướng: tài liệu chính thức, phổ cập toàn quốc; được biên soạn và kiểm duyệt chặt chẽ.

Thứ hai, cần có hội đồng biên soạn SGK bao gồm những nhà quản lý và các chuyên gia tâm huyết, giàu kinh nghiệm, khách quan và trung thực.

Thứ ba, nâng cao vai trò lãnh đạo và quản lý nhà nước về SGK, tránh lỗi về chính trị, văn hoá, đặc biệt các môn lịch sử, địa lý, giáo dục công dân…

Thứ tư, cần kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc biên soạn và xuất bản SGK , tránh vụ lợi, lợi ích nhóm.

Trần Thế Tuyển

Theo Báo Người Lao Động (www.nld.com.vn)

Bài viết gốc: Xem tại đây