Cẩn trọng với thuốc cổ truyền không rõ nguồn gốc

Bệnh nhân tử vong vì bỏ lỡ giờ vàng điều trị sau khi bị rắn độc cắn. ảnh: Bv bạch mai

Dù các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai nỗ lực cứu chữa, nhưng mới đây một nam bệnh nhân 34 tuổi bị rắn hổ mang cắn đã tử vong. Đây là bi kịch đau lòng nhưng không hiếm gặp, bởi nhiều trường hợp sau khi bị cắn, bệnh nhân không đến bệnh viện mà tìm đến thầy lang ở địa phương để bôi cao, trích rạch máu và đắp lá thuốc.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) chia sẻ, rất đáng tiếc với các trường hợp bỏ lỡ “giờ vàng” điều trị như ở bệnh nhân nói trên. Nếu được đưa tới bệnh viện trong vài giờ đầu, tiêm huyết thanh kháng nọc kịp thời thì có thể giữ được tính mạng. Có thể khẳng định, phác đồ điều trị rắn hổ mang cắn ở Việt Nam hiện nay thuộc nhóm tiên tiến nhất thế giới, với khả năng nhận dạng nhanh loại rắn, phân loại mức độ nhiễm độc và theo dõi sát sao diễn biến nọc độc trong máu.

Từ ca bệnh đáng tiếc vừa qua, có thể thấy rõ một thực trạng: nhiều người dân vẫn chọn tin vào “thầy lang”, “thuốc lá” hay các bài thuốc “gia truyền”, “bí truyền” thay vì tới bệnh viện. Không chỉ trong các trường hợp rắn cắn, mà cả ở nhiều bệnh lý mạn tính khác như xương khớp, tiểu đường, gan, thận… nhiều người mệt mỏi với điều trị lâu dài bằng tân dược nên tìm đến “thuốc đông y” được rao bán với lời hứa “lành tính”, “chữa tận gốc”.

ThS.BS Vũ Văn Đại - Khoa Y học cổ truyền (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) nêu thực trạng: Thuốc y học cổ truyền vốn gắn bó hàng nghìn năm với người dân, mang tính tự nhiên, gần gũi và nếu được bào chế đúng cách, chỉ định bởi thầy thuốc có chuyên môn, sẽ an toàn và hiệu quả. Tuy nhiên, thực tế hiện nay nhiều loại thuốc đông y bị sử dụng bừa bãi, bào chế sai quy cách, thậm chí trộn thêm tân dược để tạo hiệu quả tức thì, dẫn tới những hậu quả khó lường. Không ít trường hợp người bệnh ngộ độc, suy gan, suy thận, thậm chí tử vong, làm ảnh hưởng lớn đến uy tín của nền y học cổ truyền.

Nguyên nhân sâu xa của những sai lầm này đến từ ba yếu tố: sự thiếu hiểu biết y học của người dân; sự thiếu niềm tin vào hệ thống y tế chính quy; và sự bùng phát của thông tin sai lệch, quảng cáo thổi phồng trên mạng xã hội. Niềm tin mù quáng, khi bị thao túng bởi những lời hứa vô căn cứ, đã khiến không ít người đánh mất cơ hội được cứu chữa, thậm chí mất cả sinh mạng.

BS Đại lý giải, người bệnh thường có tâm lý “có bệnh thì vái tứ phương”, lại dễ bị cuốn hút bởi những quảng cáo “thần dược chữa bách bệnh”, “an toàn tuyệt đối từ thảo dược”, hay các sản phẩm có nhãn mác ngoại quốc. Với những người mắc bệnh mạn tính như xương khớp, tiểu đường, tăng huyết áp, việc điều trị lâu dài bằng thuốc tân dược đôi khi khiến họ mệt mỏi và dễ tìm đến đông y với kỳ vọng lành tính hơn. Tuy nhiên, việc tự ý mua và sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc chẳng khác nào “đặt cược” sức khỏe vào sự may rủi.

Theo các chuyên gia, những năm gần đây, sự lạm dụng và buông lỏng trong quản lý khiến lĩnh vực y học cổ truyền bị méo mó, khi “thuốc đông y” trở thành công cụ kiếm lời của không ít kẻ cơ hội.

“Rất nhiều loại thuốc cổ truyền hiện nay được quảng cáo là ‘thảo dược thiên nhiên, an toàn tuyệt đối’, nhưng thực tế bị pha trộn tân dược như corticoid, thuốc giảm đau hoặc chống viêm. Những chất này giúp giảm nhanh triệu chứng, khiến người bệnh tin rằng thuốc hiệu quả, nhưng về lâu dài lại gây tổn thương gan, thận, tim mạch và xương khớp” – BS Đại nhấn mạnh.

Không chỉ vậy, các dược liệu kém chất lượng, thu mua trôi nổi, tẩm hóa chất bảo quản hoặc nhiễm kim loại nặng như chì, asen, thủy ngân… đang âm thầm gây độc cho cơ thể người dùng. Trẻ em, người cao tuổi – những đối tượng nhạy cảm nhất lại thường được cho dùng “thuốc bổ”, “cao thảo dược” mà không qua kiểm định. Hậu quả là nhiều trường hợp nhập viện với các tổn thương gan, thận nặng, trong khi nguyên nhân xuất phát từ những viên thuốc tưởng chừng “vô hại”.

Theo các chuyên gia y tế, để bảo vệ giá trị của y học cổ truyền, điều quan trọng nhất là phải trả lại tính khoa học và chuẩn mực cho toàn bộ quá trình hành nghề – từ bào chế, kê đơn đến quản lý và quảng cáo. Y học cổ truyền không đối lập với y học hiện đại; ngược lại, khi được sử dụng đúng chỉ định, phối hợp hợp lý, nó trở thành một phần quan trọng của hệ thống y tế quốc gia.

Về phía cơ quan quản lý, cần có biện pháp siết chặt kiểm định và xử lý nghiêm các cơ sở sản xuất, buôn bán thuốc đông y không phép, quảng cáo sai sự thật, đồng thời tăng cường kiểm tra các phòng khám, nhà thuốc tư nhân. Song song đó, công tác truyền thông phải được đẩy mạnh, giúp người dân hiểu rằng thuốc cổ truyền không đồng nghĩa với “an toàn tuyệt đối” và mọi loại thuốc đều phải được thầy thuốc có chuyên môn chỉ định.

Đức Trân

Nguồn: daidoanket.vn

Bài viết gốc: Xem tại đây