Chuẩn hóa đội ngũ giáo dục cấp xã

Một tiết học tại Trường Phổ thông dân tộc nội trú THCS &THPT Na Hang (tỉnh Tuyên Quang). Ảnh: NTCC.

Thiếu về số lượng, chưa đồng đều về chất lượng

Hiện nay, cấp xã sẽ trực tiếp quản lý đối với cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học, THCS. Nhiều nhiệm vụ trước đây của phòng Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) được chuyển về các phòng Văn hóa - Xã hội cấp xã đòi hỏi đội ngũ cán bộ quản lý phải được trang bị kiến thức, kỹ năng phù hợp với yêu cầu của ngành. Bên cạnh đó, ngoài giáo dục, phòng Văn hóa - Xã hội của xã còn cùng lúc thực hiện nhiều nhiệm vụ thuộc các lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch, y tế, khoa học công nghệ, lao động thương binh xã hội… Thống kê mỗi phòng có khoảng 10 công chức, trong đó, công chức phụ trách giáo dục chỉ bình quân 1,04 công chức/xã.

Số lượng đã hạn chế như vậy nhưng theo TS Vũ Minh Đức - Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục (Bộ GDĐT), không ít trong số đó chưa có chuyên môn hoặc kinh nghiệm trong công tác giáo dục. Chỉ có khoảng dưới 50% số công chức phụ trách giáo dục ở các xã, phường có chuyên môn về giáo dục hoặc từng công tác trong ngành giáo dục. Dẫu vậy, nhiều người trước đây chỉ phụ trách 1 cấp học, nay lại phải phụ trách cả 3 cấp. Có những người có chuyên môn giáo dục nhưng đã chuyển sang lĩnh vực khác nhiều năm, nay quay trở lại. Điều này đã gây nên những lúng túng nhất định trong giai đoạn đầu.

Cụ thể, sau 4 tháng sáp nhập, TPHCM có 35/168 phường, xã bố trí cán bộ phụ trách giáo dục nhưng chưa từng làm công tác giáo dục. Tương tự, tại Lạng Sơn, 19/65 phường, xã có công chức phụ trách giáo dục nhưng không đúng chuyên môn và 2 phường, xã còn chưa bố trí vị trí này. Tại Tây Ninh, Vĩnh Long có lần lượt 60/96 và 69/124 phường, xã giao nhiệm vụ cho công chức chưa được đào tạo chuyên môn thuộc lĩnh vực giáo dục. 

Ghi nhận thực tế tại Hải Phòng, trong 114 xã, phường, đặc khu, có  khoảng 40% số công chức phụ trách giáo dục có chuyên môn đào tạo các ngành khác như luật, địa chính, kỹ sư chăn nuôi… Đơn cử, tại xã Tân Kỳ đang có 18 trường mầm non, tiểu học, THCS. Công việc quản lý giáo dục rất nặng nhưng công chức phụ trách lại học ngành luật, chưa từng quản lý trực tiếp lĩnh vực giáo dục. Điều này gây nên những lúng túng nhất định trong giai đoạn đầu tiếp nhận công việc.

Tại Hội thảo Khoa học Quốc gia với chủ đề: “Phát triển năng lực quản lý nhà nước về giáo dục cho cán bộ quản lý cấp Sở, Xã và cơ sở giáo dục khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp” tổ chức tại Hải Phòng cuối tuần qua, các đại biểu đã chỉ ra khi không còn phòng GDĐT cấp huyện, lực lượng trung gian hỗ trợ chuyên môn, kiểm tra và bồi dưỡng giáo viên không đủ trong khi năng lực của cán bộ cấp xã còn hạn chế, không có chuyên môn sâu…

Đề xuất tăng cường đội ngũ chuyên trách giáo dục

Để từng bước giải quyết khó khăn, Sở GDĐT Hải Phòng đã thành lập các cụm chuyên môn cấp THCS, THPT, khóa 2025 - 2028, phân công lãnh đạo, chuyên viên phụ trách từng cụm để hỗ trợ các trường; tổ chức tập huấn công chức xã về quản lý, sử dụng văn bản trên hệ thống điện tử.

Ông Nguyễn Công Quang - nguyên Phó trưởng Phòng GDĐT huyện Tứ Kỳ (tỉnh Hải Dương cũ), nay là Phó chủ tịch UBND xã Tân Kỳ, Hải Phòng đề xuất cần tăng cường đội ngũ chuyên trách giáo dục tại cấp xã; đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tại chỗ, theo hướng “cầm tay chỉ việc”, vừa làm vừa học. Sở GDĐT cần phân công công chức chuyên môn phụ trách cụm xã, đồng thời thiết lập cụm chuyên môn theo bậc học để hỗ trợ trực tiếp các trường, thiết lập đầu mối từ cấp sở để kịp thời hướng dẫn, chỉ đạo, trao đổi chuyên môn.

Đề xuất cần phải có một khung năng lực của cán bộ cấp xã, từ đó soi chiếu, đánh giá, PGS.TS Phạm Văn Thuần - Giám đốc Học viện Quản lý giáo dục cho rằng, trong thời gian tới cần phải thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục mạnh mẽ hơn, vừa làm việc vừa học trực tiếp kết hợp trực tuyến, đáp ứng nhu cầu quản lý địa phương hai cấp. Trong đó, với những người chưa có chuyên môn, kinh nghiệm trong ngành giáo dục, cần phải được đào tạo bài bản. Trước mắt, có thể bồi dưỡng chung về năng lực quản lý giáo dục, sau đó đào tạo sâu hơn như học văn bằng 2, học lên thạc sĩ quản lý giáo dục... Những đối tượng khác triển khai các chương trình bồi dưỡng cần thiết để đảm bảo yêu cầu công việc.

Trong bối cảnh đội ngũ công chức vừa làm vừa học, nhà trường chờ đợi hướng dẫn, bồi dưỡng, ngoài những giải pháp trước mắt, về lâu dài phải có chiến lược tổng thể, nhất là về bố trí, sử dụng nhân lực được đào tạo đúng chuyên môn để làm công tác này.

PGS.TS Trần Thị Diệu Oanh - Trưởng khoa Luật, Học viện Hành chính và Quản trị công kiến nghị chuẩn hóa phải gắn với đổi mới cơ chế tuyển dụng, sử dụng và đãi ngộ. Trong đó, cần chuyển từ tuyển theo bằng cấp đơn thuần sang tuyển theo năng lực vị trí việc làm (theo Nghị định 138/2020/NĐ-CP). Phải gắn trách nhiệm với kết quả công việc; có cơ chế luân chuyển, khen thưởng, kỷ luật minh bạch. Về đãi ngộ, tăng thu nhập gắn với hiệu suất, khu vực khó khăn có phụ cấp đặc thù.

Thu Hương

Nguồn: daidoanket.vn

Bài viết gốc: Xem tại đây