Nâng chất giáo dục nghề nghiệp

Sinh viên Trường Cao đẳng Y Dược Sài Gòn trong lễ trao bằng tốt nghiệp năm 2025. Ảnh: cdyduocsaigon.edu.vn

Tỷ lệ có việc làm cao

Thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT), năm học 2025-2026, cả nước tuyển sinh, đào tạo giáo dục nghề nghiệp đạt khoảng 2,2 triệu người, dự kiến đạt 107% kế hoạch năm. Trong đó, điểm mới nổi bật trong tuyển sinh năm nay là việc nâng cấp hệ thống thông tin tuyển sinh đại học – cao đẳng tích hợp chung toàn ngành, với sự tham gia tự nguyện của 245 trường cao đẳng. Những năm trước, hệ thống hỗ trợ tuyển sinh chung mới có các trường cao đẳng có ngành đào tạo giáo viên tham gia.

Hướng đi này giúp thí sinh đăng ký nguyện vọng thuận lợi hơn, giảm thủ tục giấy tờ, chi phí phát sinh và mở ra cơ hội sở hữu 2 bằng cấp cao đẳng và đại học trong thời gian ngắn hơn. Khi tuyển sinh cùng thời gian, các trường cao đẳng được hưởng lợi từ việc thí sinh nhập học sớm, có thời gian tập trung vào thực hành. Sự thay đổi này được đánh giá là một phần trong lộ trình đổi mới toàn diện giáo dục nghề nghiệp, giúp hiện đại hóa hệ thống, gắn kết đào tạo với nhu cầu thị trường lao động, đồng thời nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho đất nước trong kỷ nguyên số.

Về tỷ lệ có việc làm sau tốt nghiệp là trên 80%, trong đó 70 - 75% người tốt nghiệp có việc làm đúng ngành, nghề đào tạo.

Về hợp tác đào tạo, năm 2024 - 2025, trên 85% cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã ký kết hợp tác với hơn 7.200 doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực. Các doanh nghiệp tham gia xây dựng chương trình, chuẩn đầu ra, đánh giá kết quả đào tạo, đồng thời tiếp nhận hơn 310.000 lượt học sinh, sinh viên thực tập.

PGS.TS Nguyễn Tiến Đông - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Lý Thái Tổ cho biết, trường đang hợp tác với doanh nghiệp theo mô hình 1+1+1, tức 1 năm học lý thuyết ở trường, 1 năm học ở trung tâm đào tạo và 1 năm làm việc ở doanh nghiệp. Nhờ đó, tỷ lệ sinh viên có việc làm đúng nghề đào tạo được nâng cao. Các số liệu được công khai, minh bạch, coi như cam kết giải trình với xã hội, phụ huynh.

Thứ trưởng Bộ GDĐT Lê Quân cũng cho rằng, kinh tế tư nhân có vai trò quan trọng trong hoạt động của giáo dục nghề nghiệp theo mô hình “mỗi một doanh nghiệp là một trường nghề, mỗi trường nghề là một doanh nghiệp” để cung cấp nhân lực, các dịch vụ cho xã hội.

Bên cạnh đó, các trường cần tích cực chủ động xây dựng chương trình đào tạo chất lượng cao. Tính đến tháng 12/2025, có 36 trường có chương trình chất lượng cao với tổng số 160 chương trình đào tạo ở trình độ cao đẳng và trung cấp. 

Thận trọng khi sắp xếp lại các trường nghề

Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên (Bộ GDĐT) thống kê giai đoạn 2021 - 2025 cả nước có 1.163 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, đào tạo cho khoảng 10,45 triệu người, trong đó có 8,8 triệu người được cấp bằng, tỷ lệ tốt nghiệp có việc làm trên 80%. Tuy nhiên, phần lớn các cơ sở đào tạo có quy mô nhỏ, chất lượng không đồng đều, nhiều nơi chương trình đào tạo còn xa rời nhu cầu thực tế.

Vì vậy, tháng 9/2025, Bộ Nội vụ đã ban hành Công văn số 8150/BNV-TCBC, hướng dẫn các địa phương sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo hướng tinh gọn, hiệu quả, hiện đại, với nguyên tắc: Mỗi tỉnh không quá 3 trường dạy nghề công lập (trừ trường đã tự chủ) và hợp nhất trung tâm giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên thành trường trung học nghề.

Đến nay, nhiều địa phương đã khởi động việc sắp xếp này. Đơn cử, TPHCM sau rà soát dự kiến giữ nguyên 6 trường cao đẳng và sắp xếp 13 trường cao đẳng, 17 trường trung cấp thành 11 trường cao đẳng, 1 trường trung cấp (không sắp xếp 2 trường do doanh nghiệp quản lý). Dự thảo phương án sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập ngành GDĐT TPHCM đang được lấy ý kiến góp ý từ các đơn vị liên quan.

Tuy nhiên xung quanh việc tái cấu trúc giáo dục nghề nghiệp còn nhiều vấn đề gây băn khoăn. Chẳng hạn, các đơn vị dự kiến giữ nguyên của TPHCM được lý giải là do đáp ứng quy định pháp luật về điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo; có uy tín với xã hội về chất lượng đào tạo; được định hướng xây dựng trường cao đẳng chất lượng cao, trung tâm vùng về thực hành nghề và mang tính dẫn dắt đối với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn thành phố.

Nhưng các trường khác hợp nhất dựa trên nguyên tắc nào? Quyền lợi của người học, đội ngũ sau sáp nhập có được bảo đảm? Các chuyên gia cho rằng cần có đánh giá tác động nhân lực vùng trước khi sắp xếp để đảm bảo cân đối cung - cầu lao động. Kinh nghiệm từ nhiều quốc gia đã triển khai là thí điểm, đánh giá, điều chỉnh và nhân rộng mô hình phù hợp thay vì ồ ạt thực hiện cùng lúc khiến người học, người dạy lo lắng. Cách làm cẩn trọng đó giúp hạn chế rủi ro và tạo niềm tin cho người học, doanh nghiệp và các địa phương.

Lâm An

Nguồn: daidoanket.vn

Bài viết gốc: Xem tại đây