'Pháo hoa' và 'pháo hoa nổ' khác nhau như thế nào?

Bộ Công an cho biết, từ ngày 11/1, Nghị định số 137/2020 về quản lý, sử dụng pháo chính thức có hiệu lực thi hành, thay thế Nghị định số 36/2009 về quản lý, sử dụng pháo. Việc sử dụng pháo phải tuân thủ những điều kiện, quy định cụ thể, các loại pháo nào được phép sử dụng đang là vấn đề được nhiều người dân quan tâm.

Phân biệt "pháo hoa" và "pháo hoa nổ"

"Pháo hoa" mà các cơ quan, tổ chức, cá nhân được sử dụng là loại pháo được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra các hiệu ứng âm thanh, màu sắc, ánh sáng trong không gian, không gây ra tiếng nổ (điểm b Khoản 1 Điều 3 Nghị định 137 quy định)"- Bộ Công an cho hay.

Đối với loại pháo này, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ thì được sử dụng trong các trường hợp: Lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật. Vì vậy, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có nhu cầu sử dụng chỉ được mua pháo hoa của các tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng theo quy định tại Điều 14 Nghị định 137. 

Trường hợp mua, sử dụng pháo hoa của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân không được phép kinh doanh thì sẽ bị xử lý hành chính theo quy định tại Điều 10 Nghị định số 167/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình.

Trường hợp đốt pháo tại nơi công cộng mà gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự thì có thể bị xử lý hình sự về tội "Gây rối trật tự công cộng" theo Điều 318 Bộ luật hình sự năm 2015.

Còn "pháo nổ" là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện gây ra tiếng nổ hoặc gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian. Pháo nổ gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian được gọi là "pháo hoa nổ" (điểm a Khoản 1 Điều 3 Nghị định 137 quy định).

Khoản 1 Điều 5 của Nghị định 137 cũng đã nghiêm cấm việc sử dụng pháo nổ và pháo hoa nổ. Do đó, người dân cần phân biệt rõ giữa "pháo hoa" và "pháo hoa nổ" để tránh vi phạm pháp luật.

Theo Bộ Công an, các cơ quan, tổ chức, cá nhân cũng cần lưu ý về điều kiện sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu, nhập khẩu pháo hoa.

Nghị định 137 đã quy định rõ: Tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng giao nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất pháo hoa, thuốc pháo hoa thì được phép thực hiện việc nghiên cứu, sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu, nhập khẩu pháo hoa, thuốc pháo hoa; phải được cơ quan Công an có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh, trật tự

Đồng thời bảo đảm các điều kiện về phòng cháy và chữa cháy, phòng ngừa, ứng phó sự cố và bảo vệ môi trường; bảo đảm kho, phương tiện vận chuyển, thiết bị, phương tiện phù hợp, người quản lý, người phục vụ có liên quan phải được huấn luyện về kỹ thuật an toàn; kinh doanh pháo hoa phải bảo đảm chất lượng, quy chuẩn và các điều kiện khác theo quy định...

Khi nào được bắn pháo hoa nổ

Nghị định 137/2020 cũng quy định về các trường hợp được tổ chức bắn pháo hoa nổ gồm: Tết Nguyên đán, Giỗ Tổ Hùng Vương, ngày Quốc khánh, ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ, ngày Chiến thắng giải phóng hoàn toàn miền Nam; nhân dịp kỷ niệm ngày giải phóng, thành lập các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; ngày hội văn hóa, du lịch, thể thao mang tính quốc gia, quốc tế; trường hợp khác do Thủ tướng Chính phủ quyết định.

UBND tỉnh, TP trực thuộc Trung ương căn cứ vào tình hình thực tế của địa phương để quyết định và phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức bắn pháo hoa nổ theo quy định. 

Nhiều người đang có sự hiểu lầm

Theo báo Pháp luật, Luật sư Trần Tuấn Anh cho biết, thời điểm Nghị định 137/2020 có hiệu lực (11/1/2021) khá “nhạy cảm”, bởi khi đó đúng vào dịp gần đến Tết Nguyên đán. Đây là dịp rất nhiều gia đình đều có nhu cầu đốt pháo.

Chính vì vậy, nghị định được ban hành đã tạo nên sự phấn kích của dư luận. Trên mạng xã hội, vô vàn diễn đàn chia sẻ nội dung quy định mới, kèm theo những hình ảnh minh họa về pháo (cả pháo hoa lẫn pháo nổ - PV).

Tuy nhiên, điều này sẽ rất nguy hiểm nếu người dân không hiểu đúng và phân biệt giữa pháo hoa và pháo hoa nổ.

Luật sư Tuấn Anh dẫn chiếu Nghị định 137/2020, và cho rằng những loại pháo hoa theo khái niệm quy định tại nghị định thì đã và đang được dùng phổ biến trong xã hội mà không bị cấm hay xử phạt gì.

Điển hình như những loại que khi đốt phát ra các tia sáng hay nến khi châm lửa sẽ phụt ra các loại tia sáng đủ màu sắc thường được bán kèm trong các tiệm bánh sinh nhật hoặc các loại pháo bông được sử dụng phát sáng, làm hiệu ứng trong các đám cưới hay hội nghị.

Còn pháo nổ, bao gồm cả pháo hoa nổ thì vẫn bị cấm sử dụng, trừ các trường hợp được quy định tại nghị định.

Mọi trường hợp người dân tự ý thực hiện các hành vi sản xuất, buôn bán, tàng trữ, sử dụng pháo nổ  đều là trái phép, sẽ bị xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy thuộc vào tính chất sự việc.

Theo luật sư Tuấn Anh, đa số những loại pháo hoa theo quan niệm của người dân (khi đốt có tiếng nổ và tạo ra hiệu ứng ánh sáng, bắn lên cao) được bán trôi nổi trên thị trường hiện nay đều là pháo hoa nổ, không có nguồn gốc, xuất xứ.

Loại này vẫn bị pháp luật nghiêm cấm tự ý sản xuất, mua bán, vận chuyển, tàng trữ và sử dụng.

Như đã phân tích về hai điều kiện để được sử dụng pháo hoa, ngoài việc có đầy đủ năng lực hành vi dân sự thì người dân cũng phải lựa chọn những cơ sở kinh doanh đáp ứng đầy đủ các điều kiện để mua pháo hoa.

“Nếu mua pháo hoa từ những cơ sở không được phép kinh doanh, pháo hoa không rõ nguồn gốc, xuất xứ cũng là không hợp pháp và có thể phải đối mặt với những rủi ro pháp lý như bị tịch thu, tiêu hủy hoặc mua nhầm phải “pháo hoa nổ”” – luật sư Tuấn Anh nhận định.