Covid-19: Đẩy nhanh truy vết tiếp xúc

Phóng viên: Ông đánh giá thế nào về tình hình dịch Covid-19 ở Hải Dương, Quảng Ninh và một số địa phương khác?

- PGS-TS TRẦN ĐẮC PHU: Dịch Covid-19 thời điểm này khá phức tạp. Hiện ở Hải Dương đã xác định chủng virus mới của SARS-CoV-2 là nhiễm chủng biến thể của Anh. Đây cũng là nhiễm chủng có khả năng lây lan nhanh - trên 70% so với chủng cũ. Tại Quảng Ninh, đang thực hiện giải mã trình tự gien các ca bệnh Covid-19.

Chỉ trong thời ngắn, chủng SARS-CoV-2 mới đã khiến số ca nhiễm tăng cao đột biến, từ 1 trường hợp đã lây ra những ca tiếp xúc gần (F1), rồi F1 lại lây ra những ca tiếp xúc tiếp theo (F2, F3), thậm chí F2, F3 lại trở thành F0. Hiện dịch đã lây lan ra một số tỉnh, thành như Hà Nội, Bắc Ninh, TP HCM, Gia Lai, Hòa Bình… Qua quá trình truy vết, chúng tôi nhận thấy tất cả ổ dịch đều có liên quan đến ổ dịch ở sân bay Vân Đồn (tỉnh Quảng Ninh) và Công ty Poyun (huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương). Ngoài ra, chưa phát hiện ổ dịch nào khác.

Vậy biến chủng SARS-CoV-2 từ Anh được phát hiện ở nước ta nguy hiểm ra sao, thưa ông?

- Biến chủng ở Anh hiện lây lan ra khoảng 70 nước trên thế giới. Đây là biến chủng lây lan rất nhanh và mạnh hơn chủng cũ. Hiện Tổ chức Y tế thế giới chưa công bố các ca bệnh có nặng hơn hay tử vong nhiều hơn không? Nhưng việc chủng virus mới này làm gia tăng số ca mắc lên khoảng 70% có thể sẽ khiến dễ lây bệnh hơn, nhất là người có sẵn bệnh nền, sức khỏe yếu. Nếu virus này lan vào bệnh viện thì số ca mắc trong bệnh viện có thể sẽ tăng nhanh. Từ đó, số tử vong sẽ tăng vì bệnh viện là nơi có nhiều bệnh nhân nặng. Ngoài ra, khi để dịch bùng phát đến "vỡ trận", không thể xử lý được như một số nước ở châu Âu, sẽ hết sức nguy hiểm.

Có khả năng chủng SARS-CoV-2 biến thể từ Anh đã tồn tại trong cộng đồng và thời gian qua chúng biến đổi, thích nghi để tồn tại?

- Nguy cơ này cũng có thể xảy ra bởi virus sẽ biến đổi thường xuyên. Có thể SARS-CoV-2 sẽ biến đổi theo kiểu của Anh nhưng cũng có thể sẽ sinh ra một chủng khác. Thực chất trên thế giới, virus này cũng đã biến chủng rất nhiều và biến đổi theo nhiều chiều hướng khác nhau, có thể tốc độ lây lan nhanh hơn, khiến bệnh nặng hơn hoặc nhẹ đi.

Với virus biến chủng khiến tốc độ lây lan như lần này sẽ rất nguy hiểm, gây khó khăn cho việc khoanh vùng, dập dịch. Khi tốc độ lây lan của virus càng nhanh thì việc truy vết cần phải nhanh hơn nữa. Đồng thời, công tác điều trị cũng phải chuẩn bị nhân lực, vật lực nhiều hơn để ứng phó với tình huống xấu nhất là khi gia tăng các ca bệnh Covid-19 bất thường.

Ông nhận định thế nào về tình hình dịch Covid-19 từ nay đến Tết nguyên đán?

- Đến thời điểm này, dù dịch đang lây lan mạnh, số ca mắc tăng cao nhưng số ca mắc lớn vẫn đang tập trung ở 2 ổ dịch tại Hải Dương và Quảng Ninh. Những ca bệnh Covid-19 ở các tỉnh, thành khác đều liên quan đến 2 ổ dịch ban đầu này.

Trong vài ngày qua, chúng ta đã thực hiện các giải pháp chặn dịch rất quyết liệt, đã có khả năng kiểm soát, bao vây trúng các ổ dịch. Mặc dù số ca mắc vài ngày qua ghi nhận nhiều nhưng đều "trúng ổ dịch" mà chúng ta đã quây gọn. Vì thế, việc truy vết càng nhanh càng hạn chế lây lan. Hơn nữa, năng lực phòng dịch của Việt Nam hiện đã tốt hơn trước, kể cả đội ngũ dịch tễ, truy vết, phong tỏa ổ dịch đến công tác xét nghiệm, điều trị... Tại ổ dịch Hải Dương, Bộ Y tế đã cử các chuyên gia xét nghiệm từ Viện Vệ sinh Dịch tễ trung ương, Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai hỗ trợ tỉnh Hải Dương xét nghiệm, truy vết thần tốc cũng như điều trị các ca bệnh. Số nhân lực và vật lực được điều động tới địa phương này còn lớn hơn cả ổ dịch ở Đà Nẵng hồi tháng 7-2020. Còn Quảng Ninh đang làm rất tốt công tác xét nghiệm, điều trị. Với kinh nghiệm chống dịch trong các vụ về dịch gần đây, tôi tin rằng các ổ dịch sẽ sớm được kiểm soát.

Liệu chúng ta có thể đạt mục tiêu khống chế được dịch trước Tết nguyên đán không, thưa ông?

- Như Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nói, vào thời điểm này, chúng ta tạm thời yên tâm là đã khoanh trúng ổ dịch và trong vòng 10 ngày sẽ khống chế được ổ dịch. Với sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền, bộ ngành, địa phương, người dân…, tôi hy vọng sẽ khống chế sớm được dịch để người dân được đón Tết nguyên đán. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp phải cách ly đủ 21 ngày để phòng dịch. Trong bối cảnh này, chúng ta phải thực hiện ăn Tết trong điều kiện nguy cơ dịch có thể bùng phát và lây lan bất cư lúc nào, do đó, người dân cần tuân thủ nghiêm các biện pháp phòng dịch, chung sống an toàn với dịch.

Ông có khuyến cáo gì tới người dân để đón Tết an toàn?

- Trong thời điểm này, tôi cho rằng dứt khoát không nên tụ tập đông người. Mới đây, Thủ tướng đã có chỉ thị về việc này. Như vậy, những bữa tiệc tất niên, hội họp không cần thiết nên tạm dừng. Hiện nhiều tỉnh, TP như Hà Nội đều đã hủy bỏ nhiều sự kiện để bảo đảm an toàn phòng chống dịch Covid-19. Có thể trong thời gian tới đây, dịch Covid-19 sẽ xảy ra ở một số tỉnh, thành khác nên các địa phương phải phát hiện sớm ca bệnh để khoanh vùng, dập dịch. Cuộc chiến này rất cần sự chung sức đồng lòng của người dân để chống lại đại dịch Covid-19.