Số ca mắc trong ngày lên 3 con số, dấu mốc buồn về dịch Covid-19 tại Việt Nam

Hai tuần qua, dịch Covid-19 tại Việt Nam diễn biến phức tạp với các ca mắc tăng nhanh chưa từng có. Đặc biệt, trong ngày 10-5 đã đánh dấu một dấu mốc buồn trong diễn biến dịch khi ghi nhận lần đầu tiên các trường hợp mắc Covid-19 vượt ngưỡng 3 con số trong ngày.

Trong vòng gần 1 tuần, số ca mắc Covid-19 tại Việt Nam liên tục tăng. Ngày 5-5 ghi nhận 18 ca, ngày 6-5 lên 64 ca, đến ngày 9-5 tăng lên 92 ca. Ngày 10-5, Bộ Y tế công bố tổng số 129 ca mắc Covid-19, trong đó có 125 ca mắc trong cộng đồng, 4 ca được cách ly ngay sau khi nhập cảnh. Đây được coi là ngày có số ca mắc cộng đồng kỷ lục từ khi ghi nhận ca bệnh mắc Covid-19 đầu tiên tại Việt Nam vào ngày 23-1-2020.

Tại các tỉnh, thành phố như: Bắc Ninh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Hà Nội và Đà Nẵng, số ca bệnh trong cộng đồng tăng cao từng ngày.

Xuyên đêm lấy mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2 tại Bắc Ninh- Ảnh: CDC Bắc Ninh

Đến ngày 10-5 Việt Nam có tổng cộng 3.461 trường hợp mắc Covid-19, trong đó có 2.028 ca mắc Covid-19 do lây nhiễm trong nước. Số lượng ca mắc mới tính từ ngày 27-4 đến nay là 458 ca tại 26 tỉnh/thành phố.

Tại cuộc họp Ban chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch Covid-19, sáng10-5, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long bày tỏ lo ngại: "Chúng ta đang ở trong tình trạng nguy cơ rất cao, khả năng lây nhiễm mạnh. Các trường hợp tiếp xúc trong môi trường kín gần như đều bị lây nhiễm… Chúng ta ở trong tình trạng báo động cao do nguy cơ và khả năng lây nhiễm của virus mạnh".

Đợt dịch nguy hiểm nhất

Bộ trưởng Bộ Y tế cũng đánh giá diễn biến dịch Covid-19 đợt này hết sức phức tạp với tốc độ mạnh hơn, phạm vi rộng hơn, xuất hiện nhiều chùm ca bệnh trong cộng đồng tại nhiều địa phương, đặc biệt đã xuất hiện các biến chủng virus mới lây nhiễm nhanh hơn, mạnh hơn.

Đây là đợt dịch thứ 4 tại Việt Nam, kể từ tháng 1-2020 đến nay. Đợt dịch này được đánh giá là nguy hiểm và phức tạp nhất từ trước tới nay, sau đợt dịch đầu tiên vào tháng 3 và 4-2020, đợt dịch thứ 2 vào tháng 7 và 8-2020 liên quan Đà Nẵng, đợt dịch thứ 3 diễn ra vào tháng 1 và 2-2021 liên quan tới Hải Dương, Quảng Ninh.

Biến thể SARS-CoV-2 của Ấn Độ có tốc độ lây lan nhanh hơn

Đáng ngại hơn, đợt dịch này, Việt Nam ứng phó cùng lúc với 2 biến thể của virus SARS-CoV-2 gồm biến thể của Anh và biến thể SARS-CoV-2 của Ấn Độ với tốc độ lây lan nhanh hơn, phạm vi lây lan rộng hơn, biến chủng virus nguy hiểm hơn. Trong đó, chủng virus của Ấn Độ được cho là có những biến thể làm lây lan nhanh hơn (đặc tính của chủng biến thể Anh) và có dấu hiệu làm giảm tác dụng của vắc-xin (đặc tính của chủng biến thể Nam Phi) và được gọi là chủng virus biến thể kép.

Đến nay tại Việt Nam đã ghi nhận 5 biến chủng virus SARS-CoV-2 lưu hành gồm: Biến chủng D614G từ châu Âu (dịch tại Đà Nẵng); biến chủng B.1.1.7 từ Anh đang gây dịch tại Hải Dương; biến chủng B.1.351 từ Nam Phi trên bệnh nhân người Nam Phi (BN1422), nhập cảnh sân bay Nội Bài từ Nam Phi ngày 19-12-2020; biến chủng A.23.1 từ Rwanda, châu Phi tại Sân bay Tân Sơn Nhất, TP HCM và biến chủng kép của Ấn Độ B.1.617.2 .

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết biến chủng virus SARS-CoV-2 của Anh lây lan nhanh gấp 1,7 lần nhưng biến chủng của Ấn Độ còn nhanh hơn, đặc biệt khả năng lây nhiễm trong môi trường không khí. "Đúng như bối cảnh dịch bệnh ở Việt Nam, những trường hợp tiếp xúc trong không khí, đặc biệt môi trường kín lây lan rất nhanh. Do vậy, chúng ta phải chuẩn bị cho kịch bản xấu hơn, đặc biệt kịch bản mua sắm”- Bộ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.

Dịch ghi nhận ở 26 tỉnh/thành phố

Cũng từ ngày 27-4 đến nay, Việt Nam đã xuất hiện nhiều ổ dịch, nhiều hình thái lây mới: lây ở bệnh viện, trong cộng đồng, trên máy bay, trong quán bar, karaoke, trong khu cách ly, địa điểm massage, vũ trường…

Đáng chú ý của đợt dịch thứ 4 là các ca bệnh chỉ điểm đều bắt đầu từ khu cách ly hoặc những người đã hoàn thành thời hạn cách ly đủ 14 ngày theo quy định đó là các chuyên gia Trung Quốc hay BN2899 tại Hà Nam.

Bên cạnh đó, trong đợt dịch này đã ghi nhận những ổ dịch phức tạp trong các cơ sở điều trị tuyến cuối như Bệnh viện K Trung ương, hay xuất hiện dịch tại nơi được gọi là "thành trì" chống dịch là Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cơ sở 2.

Quán bar Sunny nơi ghi nhận nhiều ca mắc Covid-19- Ảnh: Thái Bình

Đợt dịch này, đã có Thái Bình giãn cách xã hội vào ngày 6-5 theo Chỉ thị 15; Quảng Ngãi giãn cách xã hội từ 12 giờ ngày 7-5 theo Chỉ thị 16. Ngoài ra, 12 tỉnh, thành khác giãn cách một số địa phương cấp huyện hoặc thực hiện các biện pháp giãn cách khác nhau.

Từ 0 giờ ngày 10-5 TP Hòa Bình cũng thực hiện việc giãn cách xã hội. Theo đó, TP dừng các hoạt động hội họp, các sự kiện tập trung hơn 20 người trong một phòng (riêng hội nghị tiếp xúc cử tri thực hiện theo quy định của Ủy ban Bầu cử tỉnh); không tụ tập từ 10 người trở lên ngoài phạm vi công sở, trường học, bệnh viện; yêu cầu thực hiện khoảng cách tối thiểu 2m giữa hai người tại các địa điểm công cộng.

Tạm đình chỉ hoạt động các cơ sở kinh doanh dịch vụ trên địa bàn, trừ các cơ sở kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thiết yếu; tạm dừng hoạt động giao thông công cộng để hạn chế đi lại, trừ các phương tiện vận chuyển hàng hóa. Đối với việc tang lễ, tổ chức đơn giản, gọn, hạn chế số người tập trung. Ngoài ra, hạn chế việc di chuyển của người dân đến các địa phương khác; dừng triệt để các nghi lễ tôn giáo, tín ngưỡng, thờ tự và tất cả các hoạt động văn hóa, thể thao, giải trí tại các địa điểm công cộng...

Bệnh viện K là 1 trong 2 cơ sở y tế tuyến cuối ghi nhận bệnh nhân Covid-19 - Ảnh: Ngô Nhung

Việt Nam "không nên giãn cách xã hội"

Đến thời điểm này, nguồn dịch được xác định bao gồm: Đà Nẵng, Yên Bái, Bệnh viện K và Bệnh viện bệnh Nhiệt Đới Trung ương cơ sở 2. Ngoài ra, nguồn dịch mới xuất hiện tại Hải Dương là ca bệnh nhập cảnh trái phép từ Lào.

Theo các chuyên gia y tế từ 4 nguồn dịch này đã lây lan ra 26 tỉnh, thành phố, với 442 ca mắc Covid-19 trong nước. Mặc dù số ca nhiều, lây lan ở nhiều địa phương trên cả nước, nhưng do thực hiện truy vết thần tốc, xét nghiệm nhanh, cách ly kịp thời nên số ca nhiễm mới đều là F1 được cách ly từ trước, nguồn lây ra cộng đồng được ngăn chặn.

Theo PGS-TS Trần Đắc Phu, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, trước đây khi dịch bùng phát ở một địa phương nào đó, việc cô lập, phong tỏa sẽ giúp kiểm soát tốt. Hiện nay dịch Covid-19 xuất hiện nhiều nơi, nhiều nguồn nhiễm, mỗi ổ bắt nguồn từ một nguồn khác nhau, quy mô rộng hơn, "đòi hỏi cả hệ thống phải căng mình rất nhiều" so với những giai đoạn trước.

Tuy nhiên, PGS Phu cũng cho rằng lúc này Việt Nam "không nên giãn cách xã hội". Theo ông, chỉ giãn cách xã hội khi lây nhiễm trong cộng đồng quá mạnh, không phát hiện được nguy cơ, không truy được vết". "Không nên giãn cách xã hội khi các lực lượng vẫn đang làm tốt công tác truy vết, năng lực phòng, chống dịch của lực lượng y tế được nâng lên; chúng ta đang nỗ lực khắc phục cách ly, phong tỏa…"- ông nói.

PGS.TS Trần Đắc Phu: "Chỉ giãn cách xã hội khi lây nhiễm trong cộng đồng quá mạnh, không phát hiện được nguy cơ, không truy được vết"- Ảnh: Đình Nam

Ông Phu cho rằng cần xét nghiệm sàng lọc càng nhiều càng tốt, việc xét nghiệm phải thần tốc hơn nữa. "Xét nghiệm sàng lọc nhiều vẫn rẻ hơn phải giãn cách xã hội một cách vô lý"- chuyên này nhấn mạnh.

Mặc dù số ca nhiều, lây lan ở nhiều địa phương trên cả nước, song theo PGS Trần Đắc Phu về cơ bản, chúng ta đang kiểm soát được nguồn lây ở từng ổ dịch. Từng tỉnh đang kiểm soát được tình hình, góp phần cùng cả nước kiểm soát dịch bệnh.

"Trong bối cảnh hiện nay có thể "có những ổ bệnh lẩn khuất trong cộng đồng, chưa diệt được hẳn", việc thực hiện nghiêm thông điệp 5K ("Khẩu trang-Khử khuẩn-Khoảng cách-Không tập trung-Khai báo y tế") có vai trò quan trọng trong công tác phòng bệnh. Cùng với đó, chiến lược "phát hiện sớm, truy vết, cách ly, khoanh vùng dập dịch, điều trị hiệu quả" của Việt Nam vẫn chính xác, ổn định, cần tiếp tục duy trì"- ông Phu lưu ý.