ĐIỀU CHỈNH LƯƠNG TỐI THIỂU VÙNG: Bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất

Ngày 12-6, Chính phủ đã ban hành Nghị định 38/2022/NĐ-CP quy định mức lương tối thiểu (LTT) đã đem đến niềm vui lớn cho người lao động (NLĐ) cả nước sau hơn 2 năm ròng chống dịch. Tuy nhiên, qua nghiên cứu, đồng loạt cán bộ Công đoàn và cả bộ phận pháp chế tại các doanh nghiệp (DN) đều băn khoăn khi Nghị định 38 không còn quy định cộng thêm ít nhất 7% dành cho lao động đã qua học nghề, đào tạo nghề. Điều này không chỉ gây thiệt thòi cho NLĐ mà còn làm khó DN khi các quy định pháp luật thiếu sự thống nhất.

Nên giữ lại khoản tăng 7%

Trao đổi về vấn đề này, ông Phạm Đình Hùng, Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH Nidec Servo (Khu Công nghệ cao, TP Thủ Đức, TP HCM), cho biết hiện Công đoàn các cơ sở thuộc Tập đoàn Nidec tại Việt Nam đã họp và có đơn kiến nghị về việc tăng LTT vùng.

Theo ông Hùng, sau Tết, các mặt hàng như đường, dầu ăn, nước mắm... cũng tăng từ 20%-40%. Chắc chắn tập đoàn sẽ tăng lương cho NLĐ bởi vì sau 2 năm dịch bệnh, tất cả chi phí sinh hoạt, nhà trọ đều tăng. Hiện công ty đang chờ hướng dẫn của Nghị định 38 rồi sẽ có kiến nghị mức lương cụ thể.

Theo ông Lý Khánh Hoàng, Chủ tịch Công đoàn Công ty CP Sản xuất Thương mại Dịch vụ Juno (huyện Bình Chánh, TP HCM), đối với lao động phổ thông, vấn đề điều chỉnh LTT cũng như các chính sách, phúc lợi chung tại DN phụ thuộc vào quá trình thương lượng giữa chủ DN và tổ chức Công đoàn cơ sở, rất ít có thỏa thuận cá nhân. Bên cạnh các quy định của pháp luật, các DN và Công đoàn cơ sở trong cùng một khu vực hoặc cùng lĩnh vực, ngành nghề trước khi thương lượng thường có sự so sánh mức lương và các chế độ chính sách với nhau để làm cơ sở. Khi các DN xung quanh đều làm tốt thì việc thương lượng tại DN cũng suôn sẻ.

Tuy nhiên, sau quá trình dài chống chọi với dịch bệnh, nhiều DN gặp khó khăn và phải tìm mọi cách để tiết kiệm chi phí, duy trì sản xuất. Vì vậy, một khi không còn quy định cộng thêm ít nhất 7% vào LTT đối với NLĐ có tay nghề thì sẽ không loại trừ khả năng có những DN cào bằng mức LTT đối với NLĐ chưa có tay nghề và đã qua đào tạo nghề.

"Để bảo đảm quyền lợi NLĐ, tôi cho rằng cần thiết giữ lại khoản 7% và nội dung này nên đưa vào các văn bản hướng dẫn thực hiện Nghị định 38" - ông Lý Khánh Hoàng kiến nghị.

Người lao động có tay nghề mong muốn giữ lại khoản tăng 7%. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Không can thiệp trực tiếp vào chính sách tiền lương

Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH Lê Văn Thanh cho biết Bộ Luật Lao động (BLLĐ) năm 2012 trước đây quy định Chính phủ ban hành nguyên tắc xây dựng thang, bảng lương đối với DN. Căn cứ quy định này, Chính phủ đã ban hành Nghị định 49/2013/NĐ-CP ngày 14-5-2013 quy định một số nội dung có tính định lượng, bắt buộc trong nguyên tắc xây dựng thang, bảng lương (như mức lương thấp nhất của công việc giản đơn nhất, trong điều kiện bình thường không thấp hơn mức LTT vùng; mức lương thấp nhất của công việc hoặc chức danh đòi hỏi lao động qua đào tạo, học nghề phải cao hơn ít nhất 7% so với mức LTT vùng; khoảng cách chênh lệch giữa hai bậc liền kề phải bảo đảm khuyến khích NLĐ nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ thuật, nghiệp vụ, tích lũy kinh nghiệm, phát triển tài năng nhưng ít nhất bằng 5%).

Bộ LĐ-TB-XH nhìn nhận những nội dung nêu trên chỉ phù hợp với giai đoạn trước đây khi năng lực thương lượng của NLĐ còn hạn chế, đến nay việc quy định này được đánh giá là can thiệp trực tiếp vào chính sách tiền lương của DN và không còn phù hợp với nguyên tắc của kinh tế thị trường. Vì vậy, triển khai Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21-5-2018 của Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, với quan điểm nhà nước không can thiệp trực tiếp vào chính sách trả lương của DN, BLLĐ 2019 đã thể chế hóa, không còn quy định nội dung Chính phủ ban hành các nguyên tắc xây dựng thang, bảng lương, mà để DN và NLĐ thương lượng, quyết định, trả lương gắn với năng suất và kết quả lao động.

Theo đó, Chính phủ chỉ còn quy định LTT là mức sàn thấp nhất để bảo vệ NLĐ làm công việc giản đơn, đối với các mức lương khác cao hơn (như đối với mức lương của công việc qua học nghề, đào tạo) thì do 2 bên thương lượng, thỏa thuận, trả lương gắn với năng suất lao động và chất lượng thực hiện công việc theo quy định tại điều 95 của BLLĐ.

Tuy nhiên, để không làm giảm quyền lợi cho NLĐ đang hưởng mức lương đối với công việc qua đào tạo, học nghề theo quy định tại Nghị định số 90, tại khoản 3 điều 5 Nghị định 38 quy định: "NSDLĐ có trách nhiệm tổ chức rà soát lại các thỏa thuận trong hợp đồng lao động (HĐLĐ), thỏa ước lao động tập thể (TƯLĐTT) và các quy chế, quy định của NSDLĐ để điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp; không được xóa bỏ hoặc cắt giảm các chế độ tiền lương khi NLĐ làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm, chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật và các chế độ khác theo quy định của pháp luật lao động. Đối với các nội dung đã thỏa thuận, cam kết trong HĐLĐ, TƯLĐTT hoặc các thỏa thuận hợp pháp khác có lợi hơn cho NLĐ so với quy định tại nghị định này thì tiếp tục được thực hiện, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác".