Bảo đảm quyền lợi cho người bệnh BHYT

Tại Hội nghị cung cấp thông tin chuyên đề BHYT của BHXH Việt Nam mới đây, ông Lê Văn Phúc, Trưởng Ban thực hiện chính sách BHYT (BHXH Việt Nam), cho biết: Thực tê vẫn còn tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế (VTYT) cục bộ tại một số địa phương.

Nhiều địa phương thiếu thuốc điều trị

Qua thống kê hiện nay cho thấy, một số địa phương thiếu thuốc nhiều như: Bắc Giang, Bình Dương, Hà Nam, Cần Thơ, Đắk Lắk, Bạc Liêu, Quảng Ngãi, Quảng Nam... Theo ông Phúc, nguyên nhân là do chậm đấu thầu cung cấp thuốc, VTYT. Thực tế, có những gói thầu từ năm ngoái đến nay vẫn chưa hoàn thành. Trong đó, lý do dễ thấy nhất là do tình hình dịch Covid-19 phức tạp thời gian trước gây khó khăn cho các hoạt động.

Cũng theo ông Phúc, mới đây Bộ Y tế thông báo đã mở được gói thầu tập trung, hy vọng trong tháng 7 này sẽ có được kết quả để công bố. Gói thầu của Bộ Y tế rất lớn, trị giá gần 9.000 tỉ đồng, trong đó riêng phần mua sắm thuốc là 4.000 tỉ đồng, chiếm đến 1/4 chi phí thanh toán khám chữa bệnh (KCB)... Trước đó, BHXH Việt Nam cũng đã có văn bản gửi các địa phương chỉ đạo bám sát hoạt động đấu thầu để thúc đẩy việc mua sắm thuốc, khắc phục tình trạng thiếu thuốc điều trị cho bệnh nhân BHYT.

Về băn khoăn người bệnh sẽ được hoàn trả chi phí thuốc, VTYT trong trường hợp này như thế nào, ông Phúc cho biết theo quy định về thanh toán trực tiếp hiện nay đối với người bệnh không có việc thanh toán khi người bệnh phải mua thuốc, VTYT. Bên cạnh đó, Nghị định 146 của Chính phủ năm 2018 cũng quy định rõ cơ sở KCB có trách nhiệm bảo đảm cung ứng đầy đủ thuốc, vật tư y tế cho người tham gia KCB BHYT. Do đó, phải có ý kiến chỉ đạo của cấp có thẩm quyền để thanh toán trực tiếp. Cùng đó, các cơ sở KCB phải có trách nhiệm vừa bảo đảm mức giá vừa bảo đảm chất lượng và quyền lợi cho người bệnh BHYT.

BHXH Việt Nam đã chỉ đạo bám sát hoạt động đấu thầu để khắc phục tình trạng thiếu thuốc điều trị cho bệnh nhân BHYT

Thông tin thêm về vấn đề này, ông Dương Tuấn Đức, Giám đốc Trung tâm Giám định BHYT và thanh toán đa tuyến (BHXH Việt Nam) cho biết năm 2019, BHXH Việt Nam từng có văn bản xin ý kiến Bộ Y tế về việc có được thanh toán trực tiếp thuốc, VTYT khi người bệnh phải tự mua do BV không cung ứng được hay không. Tuy nhiên, Bộ Y tế cho biết trong đó dẫn các quy định pháp luật và kết luận "không có cơ sở thanh toán trực tiếp cho người bệnh". Tuy vậy, ông Dương Tuấn Đức cũng đề cập một phương án khác trong Nghị định 117/2020/NĐ-CP có thể áp dụng trường hợp này. Đó là quy định trường hợp cơ sở KCB để người bệnh tự mua thuốc, VTYT thì cơ sở đó có trách nhiệm hoàn trả cho người bệnh.

Nhấn mạnh lại rằng một trong những lý do tình trạng thiếu thuốc, VTYT diễn ra cục bộ, là việc đấu thầu tập trung ở các cơ cơ sở y tế cả tại trung ương và địa phương khá chậm, ông Đức thông tin: "Chúng tôi đã thống kê có những mặt hàng dù đã hết nhưng chậm trên 3 tháng, có những tỉnh phải đấu thầu tập trung ở Sở Y tế như Nghệ An, TP HCM, TP Hà Nội thì tình trạng chậm trên 3 tháng chưa đấu thầu diễn ra khá phổ biến".

Danh mục thuốc BHYT cơ bản đáp ứng điều trị

Tại hội nghị, ông Đào Việt Ánh, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, nhấn mạnh, quan điểm nhất quán của BHXH Việt Nam là luôn hướng tới bảo đảm quyền lợi cho người tham gia BHYT. Những vướng mắc, khó khăn trong thực hiện chính sách BHYT luôn được BHXH kiến nghị, đề xuất Bộ Y tế - cơ quan quản lý nhà nước về BHYT tháo gỡ kịp thời. Việc thiếu thuốc, VTYT là vấn đề chúng ta "xử lý chuyện đã xảy ra rồi" nên sẽ phải chờ thực hiện theo ý kiến của Bộ Y tế.

Theo đại diện BHXH Việt Nam, có 2 danh mục thuốc thuộc phạm vi hưởng BHYT gồm 1.030 thuốc hóa dược, sinh phẩm và 59 thuốc phóng xạ và chất đánh dấu. Trong đó, có 136 hoạt chất/thuốc được quy định điều kiện chỉ định ưu tiên trong một số trường hợp; 25 hoạt chất được quy định tỉ lệ thanh toán (30%, 50%, 60%, 70%) và 31 hoạt chất được quy định cả điều kiện chỉ định và tỉ lệ thanh toán. Đây chủ yếu là các hoạt chất thuộc nhóm thuốc có giá thành cao, chi phí lớn hoặc thuốc thế hệ mới cần được sử dụng theo hướng dẫn chẩn đoán và điều trị để bảo đảm tính chi phí hiệu quả, mặt khác thuộc nhóm thuốc đã có nhiều hoạt chất khác có tác dụng tương tự được quỹ BHYT thanh toán 100%. Ngoài ra, có 349 vị thuốc y học cổ truyền; 229 thuốc cổ truyền, thuốc từ dược liệu với khoảng trên 1.200 chế phẩm. "Với Danh mục thuốc thuộc phạm vi thanh toán của quỹ BHYT tại nước ta đã cơ bản đáp ứng yêu cầu điều trị, tạo điều kiện cho người tham gia BHYT tiếp cận các thuốc mới phù hợp với các hướng dẫn chẩn đoán và điều trị của Bộ Y tế, giải quyết được các vướng mắc trong thanh toán thuốc BHYT" - lãnh đạo BHXH Việt Nam nói.

Về danh mục dịch vụ phẫu thuật, thủ thuật hiện nay có 9.190 dịch vụ đủ điều kiện được thanh toán theo chế độ BHYT (trong đó 124 dịch vụ/nhóm dịch vụ được quy định điều kiện, tỉ lệ thanh toán). Danh mục cũng bao gồm nhiều dịch vụ không thuộc phạm vi thanh toán của quỹ như dịch vụ thẩm mỹ, làm răng giả…; có một số dịch vụ chưa được quy định mức giá thanh toán.