14 hiệp hội cùng lên tiếng về phí tái chế

Mở đầu góp ý Dự thảo "Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành định mức chi phí tái chế hợp lý, hợp lệ đối với một đơn vị khối lượng sản phẩm, bao bì và chi phí quản lý hành chính phục vụ quản lý, giám sát, hỗ trợ thực hiện trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải của nhà sản xuất, nhập khẩu", 14 hiệp hội, hội khẳng định luôn cam kết ủng hộ Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) trong các nỗ lực bảo vệ môi trường cũng như đẩy mạnh việc tái chế sản phẩm, bao bì để thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam.

Tuy nhiên, Dự thảo có nhiều điều bất cập khiến cộng đồng các doanh nghiệp cùng lên tiếng góp ý với Bộ TN-MT, Các thành viên Hội đồng EPR Quốc gia và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI). 

Các thành viên Hội đồng EPR Quốc gia là tổ chức phối hợp liên ngành có nhiệm vụ chính là giúp Bộ trưởng Bộ TN-MT quản lý, giám sát, hỗ trợ thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì và trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải của nhà sản xuất, nhập khẩu.

Các doanh nghiệp kiến nghị không phải đóng phí hỗ trợ tái chế với vật liệu có giá trị thu hồi cao. Trong ảnh: Người thu mua ve chai trên đường phố TP HCM

Các đơn vị đứng đơn góp ý gồm: Hiệp hội Thực phẩm minh bạch, Hội Lương thực thực phẩm TP HCM, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, Hiệp hội Sữa Việt Nam, Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao, Hiệp hội Bia – rượu – nước giải khát Việt Nam, Hiệp hội Dệt may Việt Nam, Hiệp hội các doanh nghiệp Hoa Kỳ tại Việt Nam, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Hiệp hội Chè Việt Nam, Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam, Hiệp hội các các nhà sản xuất ô tô Việt Nam, Hiệp hội Nhựa Việt Nam và Hội doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật Việt Nam.

Theo cộng đồng các doanh nghiệp, dự thảo định mức chi phí tái chế (Fs) chưa theo nguyên tắc kinh tế tuần hoàn do chưa trừ đi giá trị vật liệu thu hồi được. Cụ thể, đối với vật liệu có giá trị thu hồi cao như: sắt thép, nhôm, bao bì giấy, chai nhựa cứng, phương tiện giao thông,… các nhà tái chế các vật liệu này đều có lãi nên dự thảo yêu cầu nhà sản xuất đóng góp để hỗ trợ nhà tái chế là chưa hợp lý. 

Thực tiễn từ một số nước thì với nhóm vật liệu này, nhà tái chế phải chuyển lại một phần lợi nhuận cho nhà sản xuất nên các hiệp hội kiến nghị đối với các vật liệu này nhà sản xuất không phải đóng phí tái chế.

Cộng đồng doanh nghiệp cũng đánh giá nguy cơ giá cả tăng, ảnh hưởng đến người tiêu dùng khi định mức chi phí tái chế được đề rất cao.

Ví dụ, giá có thể tăng thêm 1,36% với nước uống đóng chai khi phải đóng phí tái chế 51 đồng/chai PET 500ml; 0,6% với bia lon khi đóng phí tái chế 41 đồng/lon 330ml; 0,2% đối với bịch sữa giấy hỗn hợp khi phải đóng phí tái chế 9 đồng/bịch 110 ml gây khó khăn cho doanh nghiệp cũng như cho người tiêu dùng, nhất là trong bối cảnh kinh tế khó khăn hiện nay.

Các hiệp hội cũng kiến nghị lộ trình thực hiện trách nhiệm tái chế hướng tới hiệu quả và giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp. Theo đó, trong hai năm đầu tiên (2024 và 2025), tập trung vào hướng dẫn thi hành, chưa áp dụng xử phạt, chỉ truy thu khoản nộp thiếu nếu doanh nghiệp kê khai chưa đủ hoặc chưa đúng, trừ trường hợp cố tình không kê khai hoặc cố tình gian lận. Các doanh nghiệp mong muốn thực hiện kết hợp cả hình thức tự tái chế và nộp tiền hỗ trợ tái chế trong cùng năm, thay vì bắt buộc chọn một trong 2 hình thức.

Các doanh nghiệp cũng kiến nghị thay đổi cách nộp từ tạm ứng trước vào đầu năm sang quyết toán theo số lượng thực tế khi kết thúc năm, để vẫn thực hiện đầy đủ trách nhiệm với môi trường mà giảm được khó khăn cho doanh nghiệp.

Ngoài ra, cần có chính sách ưu đãi cho bao bì thân thiện với môi trường hoặc sử dụng vật liệu tái chế bằng quy định phí tái chế với nhóm vật liệu này bằng 0 và được tính là doanh nghiệp đã thực hiện trách nhiệm tái chế.