Gian nan cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái

Hàng giả, hàng nhái ngày càng phức tạp

Thống kê từ Cơ quan Quản lý thị trường (QLTT) - Bộ Công thương cho thấy riêng 6 tháng đầu năm 2023, cơ quan QLTT đã kiểm tra gần 3.000 vụ liên quan đến hàng giả và xử phạt gần 30 tỷ đồng. Tuy nhiên, các số liệu trên vẫn chưa đủ phản ánh đầy đủ vấn nạn hàng giả, hàng nhái hiện nay. 

Theo ông Trần Hữu Linh - Cục trưởng Cục QLTT, từ giữa năm 2022, khi dịch Covid-19 lắng xuống thì vấn đề liên quan đến hàng giả, hàng nhái sôi động trở lại. Ông Linh nhấn mạnh, hàng giả, hàng nhái, vi phạm quyền trí tuệ ngày càng phức tạp, tinh vi; Sản phẩm bị làm giả, làm nhái đủ mọi chủng loại; Tiêu thụ hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ trên các nền tảng mạng xã hội và các sàn giao dịch thương mại điện tử phức tạp. Có đến 80 - 90% hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ được tiêu thụ, mua bán trên mạng.

Theo Cục QLTT, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gây thiệt hại đầu tiên chính là đối với người tiêu dùng. Và ở góc độ doanh nghiệp cũng rất bị thiệt hại.

Việc hàng giả quá nhiều khiến các nhà đầu tư cảm thấy không yên tâm. Thương hiệu bị làm giả, làm nhái và nguy hiểm nhất là làm xói mòn sức sản xuất của DN khi phải cạnh tranh với hàng giả, hàng giá rẻ, trong khi người tiêu dùng vẫn thỏa hiệp trong việc mua hàng giả.

Chia sẻ với báo giới, ông Phan Thanh Thảo, Tổng giám đốc Công ty CP NPOIL cho biết, hàng giả đã và đang ảnh hưởng rất lớn đến việc kinh doanh của hầu hết các DN và trong đó có NPOIL. Hiện tại Công ty NPOIL đã thực hiện triển khai các công tác tuyên truyền, marketing để chống hàng giả, thay đổi mẫu mã, đồng thời ứng dụng các công nghệ chống giả lên sản phẩm để ngăn chặn hàng giả cho sản phẩm. Đối với các gian hàng của công ty trên thương mại điện tử, công ty đã triển khai đăng ký các gian hàng Mall và cung cấp các giấy tờ chứng minh chất lượng để người tiêu dùng có thể yên tâm mua sắm.

Chia sẻ kinh nghiệm từ DN của mình, bà Bùi Thị Thu Hiền - Đại diện bộ phận pháp lý, Công ty TNHH URC Việt Nam cho biết, để phòng ngừa các hành vi vi phạm, công ty tích cực triển khai các hoạt động hướng dẫn nhận diện thương hiệu cho các đại lý, các nhà phân phối và người tiêu dùng.

Đối với thương hiệu sản phẩm của mình, URC luôn có những thông báo, phổ biến đặc điểm phân biệt rõ ràng về thông tin bảng thành phần cũng như các chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm; khuyến khích người tiêu dùng kiểm tra các logo, nhãn, tem sản phẩm.

URC cũng luôn chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng triển khai các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm về quyền sở hữu trí tuệ. Khi phát hiện các hàng hóa của công ty có dấu hiệu bị làm giả, làm nhái, công ty chủ động liên hệ với các cơ quan chức năng để xác định các hành vi này có đúng là vi phạm sở hữu trí tuệ hay không và từ đó đưa ra các phương hướng xử lý thích hợp.

Cùng đó bà Hiền đề nghị, phải đẩy nhanh quá trình xử lý vi phạm, đồng thời nâng cao mức phạt đối với chủ thể vi phạm sở hữu trí tuệ, đặc biệt là những hành vi vi phạm nhiều lần nhằm tăng tính răn đe.

Nâng cao nhận thức

Hiện nay các văn bản pháp luật, chế tài xử lý hành vi làm hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ khá hoàn chỉnh, như Luật Sở hữu công nghiệp, Luật Thương mại, quy định phòng, chống cạnh tranh không lành mạnh trong Luật Cạnh tranh, Luật Bảo vệ người tiêu dùng, các luật chuyên ngành khác quản lý theo lĩnh vực dược phẩm, phân bón, các văn bản xử phạt hành chính, những quy định liên quan tại Bộ luật Hình sự...

Tuy nhiên, muốn đấu tranh chống vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ cần sự vào cuộc của nhiều bên hơn. Việc thực thi các chế tài trong thực tế cũng cần hiệu quả hơn.

Luật sư Nguyễn Tiến Lập - Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam cho rằng, quan trọng nhất là thức tỉnh nhận thức, nâng cao nhận thức, bắt đầu từ việc DN muốn bảo vệ thương hiệu thì chính DN phải chủ động, không phải đợi cơ quan chức năng, còn người tiêu dùng muốn bảo vệ mình phải trông cậy vào các hiệp hội là những người đại diện cho mình, hoặc thông qua các luật sư, từ đó tạo thành một cơ chế hợp tác giữa các bên để giải quyết vấn nạn chung.