Trẻ mắc tật khúc xạ tăng nhanh

Tại một số bệnh viện chuyên khoa mắt, số bệnh nhi đến khám vì mắc các tật khúc xạ gia tăng, đặc biệt trong đợt nghỉ hè vừa qua.

Trẻ cận thị tăng nhanh

Sau khi đo mắt cho con, chị P.T.B.T (40 tuổi; ngụ TP Thủ Đức, TP HCM) kể thời gian gần đây, con chị (7 tuổi) thường xuyên than đau, mỏi mắt. Khi đọc sách, bé thường phải ghé sát mới đọc được. Đi khám thì bé được chẩn đoán bị cận thị, phải đeo kính để không tăng độ.

Trong khi đó, chị T.T.L (33 tuổi, ngụ Bình Dương) hết sức bất ngờ khi kết quả thăm khám cho thấy con chị bị cận 3 độ (diop) kèm loạn thị 1,5 độ. Chị L. cho biết trước đó, trong đợt thi học kỳ, bé có than đau, mỏi mắt. Nghĩ rằng do con học nhiều nên chị chỉ cho bé đi khám tư và được kê đơn thuốc uống. Tuy nhiên gần đây, bé đọc sách phải ghé sát kèm đau, mỏi, chảy nước mắt.

"Tranh thủ nghỉ hè nên tôi cho con đến bệnh viện khám. Ở nhà ngoài thời gian học, bé cũng không được tự do xem tivi mà chỉ đọc sách. Do đó, tôi thật sự bất ngờ khi con bị cận đến 3 độ. Giờ bé phải đeo kính để giảm tình trạng nhức mỏi và hạn chế tăng độ" - chị L. nói.

Bác sĩ chuyên khoa II Phạm Nguyên Huân, Phó Giám đốc Bệnh viện Mắt TP HCM, cho biết 3 tháng gần đây, số trẻ đến khám vì mắc tật khúc xạ gia tăng từ 20%-30%.

Theo bác sĩ Huân, tật khúc xạ có thể gây ra hậu quả như giảm thị lực, nhược thị; xuất hiện hình ảnh như quầng sáng, nhìn đôi (bóng mờ); mất nhạy cảm tương phản (như nhìn qua sương mù); chói mắt - không phát triển thị giác hai mắt; đau mắt, đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn; hạn chế hoạt động thể chất, làm việc, học tập. Khi mắc tật khúc xạ, đeo kính là cách chữa phổ biến. Tuy nhiên, đeo kính không điều trị dứt điểm mà chỉ dùng được trong một thời gian nhất định và phải thay kính mới khi mức độ bệnh tăng lên. "Việc phẫu thuật khúc xạ không áp dụng cho trẻ, phẫu thuật chỉ có chỉ định khi bệnh nhân trên 18 tuổi có độ khúc xạ ổn định" - bác sĩ Huân lưu ý.

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thị Bạch Tuyết, Khoa Mắt Bệnh viện Nhi Đồng 2 (TP HCM), nhấn mạnh giảm thị lực do tật khúc xạ nếu không được điều trị không chỉ gây khó khăn cho việc học tập và sinh hoạt mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng như: nhược thị, lác, thoái hóa hắc võng mạc, bong võng mạc, thậm chí mù lòa.

Thiết bị điện tử gây hại cho mắt

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) dự báo năm 2050, 50% dân số thế giới sẽ là người cận thị và gần 1 tỉ người sẽ bị cận thị nặng. Riêng khu vực Đông Á, tỉ lệ người cận thị chiếm 60%.

Tại Việt Nam, tình trạng mắc các tật khúc xạ đang ngày càng phổ biến trong thanh thiếu niên. "Theo kết quả khám sức khỏe năm học 2021-2022 trong lớp 4 của một trường tiểu học tại quận 1, TP HCM, một lớp 30 học sinh thì đến 21 em có tật khúc xạ ở mắt mà chủ yếu là cận thị" - bác sĩ Tuyết dẫn chứng.

Khám mắt cho trẻ ở Bệnh viện Nhi Đồng 2 (TP HCM)

Có 2 nguyên nhân chính gây ra các tật khúc xạ ở mắt gồm di truyền và môi trường. Trong đó, yếu tố di truyền chiếm tỉ lệ không nhiều. Nếu cha mẹ bị cận khoảng dưới 4 độ có thể di truyền cho con khoảng dưới 10%, cha mẹ cận từ 6 độ trở lên có thể lên tới trên 90%.

Theo bác sĩ Tuyết, hiện những trường hợp mắc tật khúc xạ đều có điểm chung do thói quen sinh hoạt không hợp lý như: ngồi sai tư thế, đọc sách báo trong điều kiện thiếu ánh sáng, lạm dụng các thiết bị điện tử…

Đối với trẻ em, nguyên nhân phổ biến nhất là do trẻ nhìn quá gần khiến việc điều tiết của mắt quá nhiều. Bên cạnh đó, không gian học tập của bé thiếu ánh sáng khiến mắt bé thường xuyên phải điều tiết quá độ dẫn đến bị tật khúc xạ. "Tất cả thiết bị điện tử như máy tính, máy tính bảng, điện thoại đều phát ra ánh sáng xanh. Đây là loại ánh sáng gần giống với tia cực tím. Tiếp xúc thường xuyên với ánh sáng xanh sẽ gây hại cho mắt. Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng của trẻ thiếu các chất cần thiết như vitamin A, omega-3, vitamin C, canxi… cũng dẫn đến các bệnh về mắt" - bác sĩ Tuyết khuyến cáo.

Khám sớm, giữ đôi mắt khỏe cho trẻ

Để nhận biết dấu hiệu trẻ mắc tật khúc xạ, bác sĩ Huân nêu rõ triệu chứng phổ biến nhất là mờ mắt. Bên cạnh đó, trẻ có thể không nhìn rõ các vật ở xa; đọc chữ hay bị nhảy hàng hoặc dò chữ khi đọc; hay bị đau đầu; mỏi mắt, chảy nước mắt; vùng nhìn bị chói hoặc bị quầng sáng.

Nếu trẻ không chủ động nói về tình trạng của mắt thì phụ huynh có thể quan sát một số biểu hiện như: thường xuyên nheo mắt, vẹo cổ hoặc nghiêng đầu khi nhìn, không nhìn rõ chữ viết trên bảng, viết sai chữ hoặc ngồi học sát với mép vở… Khi nhận thấy trẻ có các biểu hiện trên, phụ huynh cần đưa con đi khám để có chẩn đoán chính xác và hướng điều trị để tránh các bệnh về tật khúc xạ.

Để phòng tránh tật khúc xạ ở trẻ, bác sĩ Huân khuyến cáo cần giảm thời gian sử dụng thiết bị điện tử, ít hơn 1 giờ/ngày; điều chỉnh khoảng cách nhìn gần đúng 30-35 cm; bảo đảm ánh sáng trong phòng học, nên đặt đèn bàn học bên tay trái.

"Đặc biệt, không để mắt trẻ làm việc liên tục trong khoảng thời gian dài, cứ khoảng 30 phút hoặc 1 giờ nên cho trẻ nghỉ ngơi, thư giãn mắt. Ngoài ra, kiểm tra thị lực thường xuyên cho trẻ khi vào độ tuổi đi học là việc làm cần thiết để phòng tránh tật khúc xạ" - bác sĩ Huân khuyên.