Khơi thông dòng vốn cho nhà ở xã hội

Sáng 22-2, Bộ Xây dựng tổ chức hội nghị toàn quốc triển khai Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội (NƠXH) cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân (CN) khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030". Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà dự và chỉ đạo hội nghị.

Gói 120.000 tỉ đồng mới giải ngân được 531 tỉ đồng

Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, việc phát triển NƠXH, nhà ở cho CN vừa là một trong các trụ cột của chính sách an sinh xã hội vừa là giải pháp hữu hiệu thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần tái cơ cấu sản phẩm bất động sản, đưa giá nhà về mức phù hợp với người thu nhập thấp và trung bình.

Đề án đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, các địa phương trên cả nước hoàn thành khoảng 1.062.200 căn hộ. Trong đó, giai đoạn 2021-2025 hoàn thành 428.000 căn hộ; riêng năm 2024 là khoảng 130.000 căn hộ.

Tính từ năm 2021 đến nay, cả nước có 499 dự án NƠXH đã được triển khai với quy mô hơn 411.000 căn hộ. 71 dự án trong số đó đã hoàn thành với quy mô gần 40.000 căn; 127 dự án với gần 108.000 căn đã khởi công và 301 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư - tương ứng 265.500 căn.

Đáng chú ý, đã có 28 địa phương công bố danh mục 68 dự án đủ điều kiện vay gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỉ đồng dành cho chủ đầu tư và người mua nhà ở các dự án NƠXH, nhà ở CN với nhu cầu vay hơn 30.000 tỉ đồng. Hiện có 6 dự án NƠXH tại 7 địa phương được giải ngân tổng cộng 531 tỉ đồng.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho rằng quá trình thực hiện đề án đã đạt được những dấu mốc quan trọng. Tuy nhiên, nhiều địa phương có kết quả thực hiện chậm so với kế hoạch đăng ký, một số địa phương đến nay vẫn chưa có dự án NƠXH khởi công mới. Việc giải ngân gói 120.000 tỉ đồng còn chậm so với mong muốn và nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp (DN) đầu tư NƠXH, nhà ở cho CN. Đặc biệt, DN vẫn còn vướng mắc, khó khăn trong tiếp cận đất đai, thủ tục đầu tư, tín dụng và các chính sách ưu đãi.

Về phía DN, ông Vương Quốc Toàn, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Lan Hưng - tham gia phát triển nhiều dự án NƠXH, thẳng thắn nêu rõ vấn đề vốn cho các dự án NƠXH rất nan giải trong khi gói tín dụng 120.000 tỉ đồng không đi vào cuộc sống. "Chúng tôi không được cho vay vì ngân hàng (NH) nói nếu cho vay thì chờ mãi không lấy được 1,5%-2% tiền ưu đãi từ NH Nhà nước?" - ông Toàn thắc mắc.

Vì sao dự án không vay được vốn?

Theo Phó Thống đốc NH Nhà nước Phạm Thanh Hà, gói tín dụng 120.000 tỉ đồng có tỉ lệ giải ngân vẫn thấp do nhiều lý do. Cụ thể, phần lớn dự án được công bố mới đang ở giai đoạn hoàn thiện thủ tục, bắt đầu triển khai. Trong khi đó, gói tín dụng 120.000 tỉ đồng được triển khai trong vòng 10 năm (đến năm 2030). Hiện tại, nguồn cung còn hạn chế do một số tỉnh, thành phố chưa công bố danh mục dự án đủ điều kiện vay vốn ưu đãi; một số dự án vướng mắc về giải phóng mặt bằng, tính tiền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất.

Riêng gói tín dụng 40.000 tỉ đồng hỗ trợ lãi suất 2% đối với chủ đầu tư xây dựng NƠXH, nhà ở CN, dự án cải tạo xây dựng lại chung cư chưa thực sự tạo được sức hút. Khách hàng còn cân nhắc lợi ích giữa việc được hỗ trợ lãi suất 2% và chi phí bỏ ra để nhận hỗ trợ.

Cần tập trung giải quyết vướng mắc, nhất là vướng mắc về tiếp cận vốn tín dụng nhằm đạt mục tiêu đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2030Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Ông Huỳnh Văn Thuận, Phó Tổng Giám đốc NH Chính sách Xã hội (NHCSXH), cho biết thời gian qua, việc triển khai chương trình NƠXH tại NHCSXH đã giúp nhiều đối tượng chính sách tạo lập được chỗ ở. Tính đến ngày 20-2, NHCSXH đã giải ngân 19.614 tỉ đồng cho 46.400 khách hàng vay vốn; hiện 43.700 khách hàng đang còn dư nợ với 16.818 tỉ đồng. "Nguồn vốn cho vay đã góp phần giúp hơn 10.600 người thu nhập thấp, CN cùng gia đình mua, thuê mua NƠXH và 35.800 căn nhà được xây dựng mới hoặc cải tạo sửa chữa" - ông Thuận thông tin.

Dù vậy, chương trình cho vay NƠXH tại NHCSXH còn gặp khó khăn khi nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 được giao 1.000 tỉ đồng đã giải ngân hết trong năm 2021. Ngoài ra, NH đã giải ngân 10.281/15.000 tỉ đồng nguồn của chương trình phục hồi kinh tế - xã hội, đến nay nguồn vốn này cũng hết hạn. Năm 2024 và 2025, NHCSXH không có nguồn vốn cho vay chương trình này trong khi nhu cầu của các địa phương rất lớn - khoảng 12.000 tỉ đồng. "Mức vốn cho vay đối với xây dựng mới hoặc cải tạo sửa chữa nhà để ở tối đa 500 triệu đồng như hiện nay là chưa đáp ứng nhu cầu vay vốn bởi vì chi phí vật liệu, nhân công hiện tăng cao..." - ông Thuận nói thêm.

Sớm đưa luật mới vào cuộc sống

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định để phát triển NƠXH, vấn đề vốn là hết sức quan trọng. Đáng nói là các lĩnh vực khác giải ngân rất nhanh nhưng riêng lĩnh vực NƠXH thì vô cùng chậm vì DN rất khó tiếp cận vốn ưu đãi.

Theo Phó Thủ tướng, nhiều khó khăn, vướng mắc đã được giải quyết trong Luật Đất đai năm 2024, Luật Nhà ở năm 2023 vừa được Quốc hội thông qua. Bộ Xây dựng cùng các bộ, ngành cần phối hợp chặt chẽ để khẩn trương đưa những điểm mới trong các luật vào cuộc sống. "Công việc phải rất chi tiết, cụ thể, như xác định đối tượng được mua, thuê NƠXH, trình tự thủ tục đầu tư, tiếp cận vay vốn ưu đãi" - Phó Thủ tướng yêu cầu.

Đối với khó khăn về quỹ đất phát triển NƠXH, Phó Thủ tướng yêu cầu phải đơn giản hóa các tiêu chí xác định đối tượng được mua, thuê NƠXH. Đây là cơ sở quan trọng để thống kê, tổng hợp nhu cầu nhà ở.

Phó Thủ tướng cũng giao Bộ Xây dựng, NH Nhà nước, Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu phương án, giải pháp tạo thuận lợi, hỗ trợ các NH triển khai gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỉ đồng cho lĩnh vực NƠXH theo cơ chế thị trường; cho phép DN thế chấp tài sản hình thành trên đất để vay vốn; thành lập quỹ về NƠXH. Bộ Xây dựng phân loại, cùng với các bộ, ngành rà soát nhóm vấn đề đã được giải quyết bằng văn bản pháp luật mới ban hành và nhóm vấn đề cần tiếp tục giải quyết. 

Theo Báo Người Lao Động (www.nld.com.vn)