Thiếu quỹ đất phát triển nhà ở xã hội

Vị trí phải phù hợp

Theo đánh giá của Bộ Xây dựng, một trong những nguyên nhân khiến cho việc phát triển nhà ở xã hội (NOXH) của các địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu, đó là thiếu quỹ đất quy hoạch dành cho phát triển NOXH. Trên địa bàn cả nước hiện đã quy hoạch 1.249 khu đất với quy mô 8.390ha làm NOXH. Bên cạnh một số địa phương quan tâm quy hoạch quỹ đất phát triển NOXH thì vẫn có một số địa phương chưa quy hoạch, bố trí quỹ đất NOXH.

Ông Nguyễn Hữu Đường - Chủ tịch Tập đoàn Hòa Bình cho biết, có nhiều chính sách phát triển NOXH, chẳng hạn gói tín dụng 120.000 tỷ đồng tập trung tăng nguồn cung phân khúc này. Tuy nhiên, vốn vay chưa quan trọng bằng quỹ đất.

Ông Đường cho biết, doanh nghiệp (DN) vừa có văn bản gửi nhiều cơ quan chức năng với nguyện vọng UBND TP Hà Nội công bố quỹ đất làm NOXH. “Làm NOXH phải có vị trí phù hợp. Ở Hà Nội làm NOXH khu vực Hoài Đức, Sóc Sơn thì không ai ở” - ông Đường nói và cho hay, nếu có quỹ đất, DN có thể ứng tiền giải phóng mặt bằng.

Còn Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam Nguyễn Văn Đính nhận định, NOXH là phân khúc rất quan trọng, nhất là trong bối cảnh thị trường đang cần tăng nguồn cung. Song trong quá trình triển khai, nhiều DN vẫn gặp khó khi cơ chế tham gia khó khăn, quỹ đất không có, đầu ra bị khống chế, thậm chí làm không có lãi...

Đáng chú ý, theo một số DN, vướng mắc khi triển khai NOXH còn ở chấp thuận chủ trương đầu tư.

Ông Trần Mạnh Trung - Giám đốc Ban quản lý dự án NOXH Hạ Đình UDIC Ecotower (214 Nguyễn Xiển, Hà Nội) thông tin, dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư vào năm 2020, sau đó điều chỉnh sang năm 2022. Hiện, UDIC đang cố gắng thực hiện các thủ tục về đầu tư xây dựng và sẽ khởi công vào quý IV/2024. Về lý do dự án bị chậm thi công, ông Trung cho biết, chủ yếu do phải hoàn thiện các thủ tục về đầu tư xây dựng. “Ví dụ như xin thẩm duyệt phòng cháy, chữa cháy, giai đoạn thiết kế…, theo quy định có 10 ngày nhưng thực tế làm mất hơn 140 ngày” - ông Trung nói.

Về quỹ đất phát triển NOXH, trao đổi với báo chí, TS Đặng Việt Dũng - Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam cho biết: Chúng ta đang thiếu quỹ đất để phát triển NOXH. Mà nguyên nhân là do một số địa phương hiện nay chưa quan tâm đúng mức đến việc chỉ đạo xây dựng kế hoạch, chương trình phát triển NOXH, nhà ở cho công nhân. Đặc biệt, chưa chủ động dành đủ quỹ đất phát triển NOXH khi phê duyệt quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng nông thôn, quy hoạch xây dựng khu công nghiệp, khu nghiên cứu đào tạo theo quy định của Luật Nhà ở. Thậm chí, có địa phương chỉ trông chờ vào 20% quỹ đất dành cho NOXH có được thông qua phát triển các dự án nhà ở thương mại, dự án phát triển đô thị.

Những điểm mới thúc đẩy phân khúc nhà ở xã hội

Ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản cho biết, Bộ Xây dựng đã hoàn thiện dự thảo nghị định về phát triển NOXH, trong 1 - 2 tuần tới sẽ gửi Bộ Tư pháp thẩm định, hoàn thiện và trình xin ý kiến thành viên Chính phủ đầu tháng 5. Ông Hưng cho biết trong nghị định này có nhiều nội dung mới.

Về quỹ đất, luật đã quy định UBND cấp tỉnh căn cứ vào mục tiêu nhu cầu NOXH để bố trí quỹ đất đủ. Trong đó có hai loại quỹ đất, gồm quỹ đất độc lập và quỹ đất nhà ở 20% trong dự án nhà ở thương mại.

Về trình tự thủ tục đầu tư, cũng được rút ngắn so với trước với những quy định hướng dẫn rất cụ thể, làm cơ sở cho địa phương thực hiện một cách thống nhất, tránh tình trạng như thời gian qua mỗi địa phương thực hiện theo trình tự khác nhau. Trong đó đã có việc rút gọn các thủ tục hành chính. Cụ thể, chủ đầu tư đương nhiên được miễn tiền sử dụng đất, không phải đi trình xin miễn như trước nữa.

Về chính sách ưu đãi, Luật Nhà ở và nghị định quy định đã có sự sửa đổi theo hướng phần đầu tư NOXH thì chủ đầu tư được hưởng lợi nhuận 10%. Với 20% đất làm dịch vụ thương mại, chủ đầu tư được hưởng toàn bộ lợi nhuận phần kinh doanh thương mại này mà không phải hòa chung vào dự án, nên có sự khuyến khích ưu đãi hơn.

Về mức giá mua, thuê mua cũng được quy định rõ cơ cấu hình thành giá NOXH.

Với trình tự thủ tục mua bán, ông Hưng cho biết, nghị định tới đây quy định, ngoài bốc thăm trực tiếp, có thể bốc thăm trực tuyến, nên người dân không phải đến sớm xếp hàng vào bốc thăm như trước.

Về điều kiện để được mua, thuê mua, luật mới đã rút gọn điều kiện nhiều. Cụ thể, về đối tượng đã rút gọn 1 điều kiện và chỉ còn 2 điều kiện là nhà ở và thu nhập; còn đối tượng thuê thì lược bỏ tất cả các điều kiện, chỉ cần thuộc nhóm đối tượng mà luật đã quy định cụ thể...

Về điều kiện thu nhập, dự thảo nghị định đề xuất theo hướng, đối với người độc thân có mức thu nhập 15 triệu đồng. Đối với hộ gia đình, 2 vợ chồng tổng thu nhập không quá 30 triệu đồng là đủ điều kiện mua. Mức thu nhập này chỉ cần cơ quan nơi công tác xác nhận mà không cần phải ra cơ quan thuế.