Gỡ điểm nghẽn nguồn cung bất động sản

Lượng giao dịch có xu hướng tăng

Theo Bộ Xây dựng, trong quý I/2024, lượng giao dịch các sản phẩm bất động sản (BĐS) của phân khúc đất nền, căn hộ chung cư, nhà ở riêng lẻ có xu hướng tăng so với quý IV/2023. Theo đó, trong quý đầu năm 2024 có 10 dự án nhà ở thương mại hoàn thành với quy mô khoảng 4.706 căn, bằng 34,48% so với quý IV/2023 và bằng 71,43% so với cùng kỳ năm 2023.

Trong đó, miền Bắc có 3 dự án, miền Trung có 4 dự án và miền Nam có 3 dự án. Bên cạnh đó, có 19 dự án được cấp phép mới với quy mô khoảng 9.774 căn (bằng 95% so với quý IV/2023 và bằng 111,76% so với cùng kỳ năm 2023); có 38 dự án đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai với quy mô khoảng 5.527 căn (bằng 80,85% với quý IV/2023 và bằng 73,08% so với cùng kỳ năm 2023). Cả nước có 984 dự án đang triển khai xây dựng với quy mô khoảng 421.353 căn, bằng 115,22% so với quý IV/2023 và bằng 140,97 % so với cùng kỳ năm 2023.

Đối với nhà ở xã hội (NOXH), Bộ Xây dựng cho biết, trong quý I, theo báo cáo của 42/63 địa phương, có 13 dự án hoàn thành, khởi công xây dựng và được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô 16.008 căn. Trong đó, có 5 dự án hoàn thành với quy mô 2.016 căn; 4 dự án đã khởi công xây dựng với quy mô 8.073 căn; 4 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô 5.919 căn.

Về giá, Bộ Xây dựng cho biết, mặt bằng giá trên toàn thị trường nhìn chung tiếp tục có xu hướng tăng. Riêng tại Hà Nội, giá căn hộ chung cư ghi nhận liên tục tăng trên cả thị trường sơ cấp lẫn thị trường thứ cấp. Đáng chú ý, có những dự án chung cư đã đi vào sử dụng từ 5 - 10 năm, thậm chí nhà tập thể cao tầng cũ cũng được đẩy giá khá cao. Tại TPHCM, trên thị trường thứ cấp, giá bán căn hộ chung cư có xu hướng tăng so với quý trước và tăng nhiều ở một số quận, huyện như quận 7, Tân Phú, Tân Bình, Phú Nhuận… Hiện, giá bán trung bình một số dự án tại Hà Nội và TPHCM dao động trong khoảng 50 - 70 triệu đồng/m2.

Đẩy nhanh tiến độ xây dựng 1 triệu căn nhà xã hội

Liên quan đến NOXH, nhà ở công nhân, đại diện Bộ Xây dựng cho biết, sẽ chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thủ tục chấp thuận, điều chỉnh chủ trương, lựa chọn nhà đầu tư các dự án nhà ở thương mại, NOXH, nhà ở công nhân… Đồng thời, tăng cường thanh tra, kiểm tra việc giải quyết thủ tục xác định giá đất cho dự án BĐS, kịp thời phát hiện, kiên quyết xử lý nghiêm trường hợp xử lý lòng vòng gây chậm trễ. Làm sao để gỡ nút thắt cho vấn đề 1 triệu NOXH vẫn luôn là vấn đề nóng được xã hội, đặc biệt là người thu nhập thấp quan tâm.

Tuy nhiên thực tế cho thấy, dù nguyên nhân được chỉ ra nhưng làm sao để gỡ được nút thắt này vẫn thực sự vẫn là vấn đề khó. Trước đó, đầu tháng 4/2023, Chính phủ đã ban hành Quyết định phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NOXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”. Mục tiêu đề án đặt ra, phấn đấu đến năm 2030, tổng số căn hộ các địa phương hoàn thành khoảng 1.062.200 căn. Trong đó, giai đoạn 2021 - 2025 hoàn thành khoảng 428.000 căn; giai đoạn 2025-2030 hoàn thành khoảng 634.200 căn. Đề án đề ra với mục tiêu đáp ứng nguồn cung NOXH đang thiếu nghiêm trọng, mới chỉ đáp ứng khoảng 20% nhu cầu thực tế của công nhân lao động.

Tuy nhiên, đến nay, mục tiêu đề ra mới chỉ hoàn thành một phần rất nhỏ, nguyên nhân do quá trình triển khai đề án còn gặp nhiều vướng mắc, chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng, đặc biệt, thủ tục làm NOXH còn rất phức tạp, thường mất từ 3 - 5 năm mới hoàn thành cấp phép.

Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính), còn có khó khăn về cơ chế chính sách và nguồn vốn. Việc xin phép xây dựng NOXH hiện nay còn phức tạp hơn cả xây dựng nhà ở thương mại. Trong khi đó nhà nước quản lý cả về giá cả, đầu ra, quản lý cả người được mua. Ngoài những khó khăn trên còn có khó khăn về thủ tục, đất đai, giải phóng mặt bằng và khả năng bán hàng của chủ đầu tư. Họ chỉ được bán theo giá của nhà nước và chỉ được bán cho đối tượng mà nhà nước phê duyệt.

Ông Thịnh cho rằng, để đạt được mục tiêu 1 triệu căn NOXH là một bài toán khó. Chính quyền địa phương phải là người tích cực chủ động trong việc xác định dự án nào là dự án NOXH để ưu tiên giải phóng mặt bằng nhanh, cung cấp nguyên vật liệu phù hợp và đáp ứng các yêu cầu mà chủ đầu tư mong muốn. Bên cạnh đó vấn đề vốn cũng rất quan trọng do đó, để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc vay vốn phát triển NOXH, mức lãi suất của gói tín dụng 120.000 tỷ đồng nên hạ xuống mức dưới 6% đối với chủ đầu tư và mức dưới 4,5% đối với người mua nhà. Cùng với đó, các ngân hàng cần giảm thêm lãi vay cho người vay mua nhà và tăng cho vay với người mua nhà.