Giảm thí sinh ảo để đảm bảo công bằng

Thực tế tuyển sinh những năm qua cho thấy, bên cạnh những ưu điểm, xét tuyển đại học (ĐH) sớm là một trong những nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ ảo cao. Ông Nguyễn Quang Trung - Phó Trưởng phòng Truyền thông và tuyển sinh, Trường ĐH Thương mại (Hà Nội) đánh giá cao phương thức xét tuyển bằng kết quả thi tốt nghiệp THPT và cho hay, nhà trường vẫn dành 40% chỉ tiêu cho phương thức này.

Nhiều chuyên gia cũng đồng quan điểm ủng hộ giảm chỉ tiêu đối với các phương thức xét tuyển sớm, trong đó có phương thức xét tuyển bằng học bạ THPT. Theo phân tích, tỷ lệ thí sinh trúng tuyển ảo với xét tuyển sớm chắc chắn cao, dẫn đến không còn chỗ cho thí sinh xét tuyển bằng kết quả thi tốt nghiệp THPT.

PGS.TS Lê Đình Tùng - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Y Hà Nội cho rằng, việc có quá nhiều các phương thức xét tuyển sớm gây khó khăn cho cơ quan quản lý. Vì một mặt thực hiện quyền tự chủ của các trường nhưng mặt khác phải bảo đảm chất lượng của sản phẩm đầu ra và không chạy theo số lượng.

Tại Hội nghị giáo dục ĐH 2024 vừa tổ chức, đại diện một số trường ĐH đề xuất, kiến nghị: Từ năm 2025, Bộ GDĐT nên có quy định chỉ được công bố trúng tuyển sau khi đã thi tốt nghiệp THPT. Cùng đó, từ năm 2025, Bộ GDĐT và các cơ sở giáo dục ĐH cần xem xét lại phương thức xét tuyển sớm, nên hạn chế các phương thức này và chỉ nên ưu tiên áp dụng với những ngành đặc thù, trọng yếu.

Với phương thức xét tuyển sớm, lãnh đạo Bộ GDĐT cũng đã nhìn nhận rằng có không ít mặt trái, trong đó có sự thiếu công bằng. Giả sử, một ngành có 100 chỉ tiêu, trong đề án tuyển sinh nhà trường dành 60 chỉ tiêu xét tuyển sớm. Tuy nhiên, do không lường trước được tỷ lệ ảo nên số lượng thí sinh trúng tuyển có khi vượt gấp nhiều lần so với dự kiến ban đầu. Điều này dẫn đến không còn chỉ tiêu dành cho phương thức khác. Hậu quả là điểm chuẩn có thể “nhảy vọt”.

Đây là vấn đề nhức nhối trong thời gian qua cũng như chưa có minh chứng thuyết phục về sự bảo đảm công bằng giữa các phương thức tuyển sinh sớm. Ông Hoàng Minh Sơn - Thứ trưởng Bộ GDĐT nhấn mạnh, cần suy nghĩ thấu đáo về cách thức, phương thức tuyển sinh hiện nay; đồng thời tìm hiểu nguyên nhân vì sao các trường lại xét tuyển sớm và muốn có nhiều phương thức. Từ đó, đề xuất giải pháp phù hợp, nhưng không được ảnh hưởng tiêu cực đến việc dạy và đánh giá kết quả THPT. Tinh thần là bảo đảm công bằng, ổn định trên toàn hệ thống.

Theo báo cáo của Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GDĐT), năm 2022 và năm 2023, một số phương thức xét tuyển sớm có tỷ lệ nhập học dưới 1%. Riêng năm 2023, có 214/322 cơ sở đào tạo thực hiện xét tuyển sớm. Có hơn 1,2 triệu nguyện vọng trúng tuyển sớm. Trúng tuyển sớm sau lọc ảo là hơn 301.800 thí sinh. Số thí sinh đăng ký nguyện vọng 1 (trúng tuyển sau lọc ảo) là hơn 147.300.

Nhìn từ nhiều mùa tuyển sinh qua, việc lọc ảo vẫn khó hạn chế thí sinh ảo. Đơn cử mùa tuyển sinh 2023, dù đã qua nhiều lần lọc ảo một số trường vẫn khó xác định điểm chuẩn. Khi đó, Bộ GDĐT đã phải lùi thời gian công bố điểm chuẩn ĐH để hỗ trợ các trường lọc ảo cho chính xác.

Kế hoạch tuyển sinh năm 2024 của Bộ GDĐT, sau khi kết thúc thời gian thanh toán lệ phí xét tuyển, Bộ sẽ triển khai công tác lọc ảo. Việc lọc ảo được thực hiện 6 lần trong khoảng thời gian từ ngày 13/8 đến 17 giờ ngày 17/8/2024. Ở mỗi lần lọc ảo, phần mềm xét tuyển sẽ lọc bỏ những thí sinh đã trúng tuyển nguyện vọng cao hơn vào trường khác ra khỏi danh sách trúng tuyển dự kiến mà trường gửi lên hệ thống. Căn cứ dữ liệu này, các trường sẽ điều chỉnh điểm chuẩn trúng tuyển và danh sách thí sinh cho sát với chỉ tiêu, rồi tải lên hệ thống để tiếp tục lọc.

Lần lọc ảo thứ 6 sẽ hoàn thành vào 16 giờ ngày 17/8/2024. Các nhà trường sẽ tải về kết quả xử lý nguyện vọng lần thứ 6 và chuẩn bị cho việc công bố điểm chuẩn trúng tuyển (trước 17 giờ ngày 17/8/2024). Hệ thống hỗ trợ xét tuyển của Bộ GDĐT nhằm bảo đảm mỗi thí sinh chỉ trúng tuyển 1 nguyện vọng cao nhất. Điều này sẽ mang tới sự công bằng trong tuyển sinh.